Các chuyên gia cho rằng, khả năng có một hệ thống hang động ngầm dưới lòng đất xung quanh hố tử thần ở Bắc Kạn. Khi có mưa lớn và nước trong hang dâng lên tác động vào nền đường làm sụt đất đá.
Từ tháng 3 đến nay, trên địa bàn xã Kim Lư xuất hiện 9 vị trí sụt lún, trong đó 6 "hố tử thần" đã hình thành, còn lại là 3 khu vực có dấu hiệu sụt lún. Trong đó, có điểm sụt trên Quốc lộ 3B có chiều dài khoảng 7m, sâu 5m nằm giữa dải phân cách. Tuy nhiên, sau đó hố to dần, chiều dài 8,6m, rộng 8,5m, sâu trung bình 8m.
Tối 26/5, anh Nguyễn Duy Ph. (36 tuổi, ở xã Kim Hỷ, huyện Na Rì) đi xe máy chạy tốc độ cao đâm vào khu vực đang được rào chắn, cảnh báo nguy hiểm do xuất hiện hố sụt lún lớn. Cả người và xe rơi xuống hố sâu đến nay vẫn chưa tìm thấy thi thể. Hố sâu tiếp tục có xu hướng mở rộng, một số vị trí quanh hiện trường xuất hiện vết nứt mới, khiến người dân sống trong bất an.
Trước tình trạng sụt lún có chiều hướng tăng, UBND tỉnh Bắc Kạn đã ban hành quyết định công bố tình huống khẩn cấp về thiên tai đối với hiện tượng trên. Việc công bố tình huống khẩn cấp nhằm triển khai các biện pháp kịp thời để đảm bảo an toàn cho người dân.
Liên quan đến hiện tượng hố sụt liên hoàn tại huyện Na Rì, TS Nguyễn Xuân Nam, Phó Giám đốc điều hành Trung tâm Karst và Di sản Địa chất (Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản) cho rằng, cần tiến hành khảo sát thực địa để xác định chính xác nguyên nhân. Có 5 giả thiết chính gây ra sụt lún, gồm: Tồn tại hệ thống hang karst (một loại địa hình được hình thành từ quá trình hòa tan đá vôi, đá dolomit hoặc các loại đá cacbonat khác) dưới đá vôi; tác động của đứt gãy địa chất; ảnh hưởng từ mưa lớn kéo dài; khai thác nước ngầm quá mức và tải trọng từ quốc lộ. Trong đó, hiện tượng nước rút và dâng đồng loạt tại các hố lân cận cho thấy khả năng tồn tại các khoang ngầm có tính kết nối. Các cấu trúc này nếu mất ổn định, có thể gây sụt mặt đất bất ngờ.
TS Trịnh Hải Sơn, Viện trưởng Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản cho rằng, qua khảo sát sơ bộ, các khu vực xảy ra sập sụt trên đều có nền địa chất là các đá giàu cacbonat (đá vôi, đá sét vôi…). Các đá này dễ xảy ra quá trình karst hóa. Đặc biệt tại các thung lũng karts nơi có các hoạt động đứt gãy kiến tạo phát triển mạnh kết hợp với quá trình lưu thông của nước dưới đất, thuận lợi cho quá trình karst hóa phát triển mạnh tạo nên hệ thống khe nứt, hang hốc karst ngầm.
Quá trình sập sụt có thể được hình thành từ hiện tượng trôi chảy đất đá vào các khe nứt hoặc hang hốc karst ngầm ở phía dưới và diễn ra từ từ, nhưng cũng có trường hợp xảy ra bất ngờ do toàn bộ trần hang hoặc phần đất phủ trên mặt bị sập xuống. Hiện tượng sập sụt thường xảy ra khi gặp điều kiện thời tiết đặc thù như: Mưa lớn kéo dài nước ngầm cuốn trôi đất đá trong các khe nứt, hang hốc gây rỗng hóa nền móng; khi thời tiết hanh khô hoặc khai thác nước quá mức làm mực nước ngầm hạ xuống tạo các khoảng rỗng làm giảm khả năng chống đỡ của trần hang và phần đất phủ trên mặt dẫn đến sập sụt, gây ra "hố tử thần".
ĐỨC THỌ