Viết bằng tâm huyết, gặt hái thành công
Hàng năm, từ Trung ương đến bộ, ngành, địa phương đều tổ chức nhiều giải thưởng báo chí nhằm tôn vinh những tác phẩm chất lượng, đồng thời khích lệ tinh thần làm nghề nghiêm túc và trách nhiệm của đội ngũ những người cầm bút. Không ít cây bút đã khẳng định mình qua từng mùa giải, để lại dấu ấn sâu đậm bằng chính những bài viết được thai nghén từ tâm huyết và thực tiễn cuộc sống.
Nhà báo Chu Thị Khánh Ly (báo Nghệ An) từng nhận nhiều giải báo chí của địa phương và Trung ương chia sẻ, giải thưởng báo chí mang ý nghĩa động viên về mặt tinh thần, là sự ghi nhận cho sự cống hiến và dấn thân của các nhà báo, cũng trở thành động lực cho người làm báo tiếp tục bám sát cơ sở để có những tác phẩm báo chí mang hơi thở cuộc sống, phản ánh thực tiễn xã hội. Nhưng đó không phải là đích đến. Niềm vui lớn nhất của người làm báo chính là sự đón nhận của bạn đọc, là khi tác phẩm báo chí của mình góp phần mang lại những giá trị tốt đẹp cho xã hội, cho cộng đồng.
Chu Thị Khánh Ly là nhà báo “máu lửa” ngay từ khi bước vào nghề. Khi chưa lập gia đình, nhà báo nữ như chị có thể bay nhảy với những chuyến tác nghiệp lên rừng, xuống biển kéo dài cả tuần lễ, thậm chí cả tháng. Nhưng sau khi lập gia đình, có những thời điểm, chị phải đối diện với những khó khăn trong việc sắp xếp, cân bằng giữa yêu cầu nghề nghiệp, niềm đam mê và trách nhiệm với gia đình. Khánh Ly chia sẻ: “Có những chuyến công tác, chúng tôi phải đi tới 5 huyện, 10 xã miền núi trong đó có những địa bàn biên giới, vùng sâu, vùng xa mới hoàn thành được đề tài; có những sự kiện kéo dài vài tháng, thậm chí cả năm trời buộc chúng tôi phải đeo bám để triển khai thành vệt bài và đi đến tận cùng của vấn đề…
Những chuyến đi đối diện với hiểm nguy trong quá trình tác nghiệp nhưng tình yêu nghề đã giúp chúng tôi vượt qua tất cả. Chúng tôi hiểu rằng, nghề báo không có chỗ cho những người “ngại khó, ngại khổ”. Người làm báo phải có mặt tại điểm nóng, tại nơi diễn ra sự kiện, nơi xảy ra vụ việc để lắng nghe, quan sát mới có thể cảm nhận, thấu hiểu, đánh giá chính xác, khách quan những gì đang diễn ra. Đó có thể là một địa phương vừa diễn ra trận lũ quét lịch sử, bùn nước bao vây, vùi lấp bản làng; có thể là một vụ việc sai phạm, vi phạm pháp luật đòi hỏi phóng viên phải hóa thân, nhập vai để tìm hiểu; có thể là những vấn đề rất khó để cắt nghĩa, cần sự phân tích, đưa ra lập luận xác đáng để mọi người cùng hiểu, cùng có cái nhìn đúng, khách quan về sự việc”.
Nhà báo Trần Tuấn Ngọc (báo Lào Cai) - người có hơn 16 năm gắn bó với nghề đã nhận được hàng chục giải thưởng lớn nhỏ. Những loạt bài viết của anh đi sâu vào đề tài miền núi, phản ánh chân thực đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, từ khó khăn, trăn trở đến những cách làm sáng tạo và hiệu quả. Với anh, mỗi chuyến đi, mỗi cuộc gặp gỡ đều là cơ hội để thấu hiểu cuộc sống, từ đó viết nên những bài báo, phóng sự có chiều sâu, đầy sức nặng.
Có nhiều giải thưởng báo chí nhưng nhà báo Tuấn Ngọc luôn khiêm tốn chia sẻ rằng, những tác phẩm đoạt giải đều có một phần may mắn khi anh được sống trong lòng của sự kiện, sống với những nhân vật thật đặc biệt nơi mảnh đất quê hương. Tuấn Ngọc tâm sự: “Làm báo ở tỉnh miền núi, mỗi phóng viên đều có những kỷ niệm sâu sắc với vùng cao. Với tôi, những kỷ niệm sâu sắc và xúc động khi đến với những thôn, bản xa xôi, heo hút nhất tỉnh để tận mắt thấy khó khăn, vất vả và lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người dân ở đó là những kỷ niệm không thể nào quên trên chặng đường gian nan của nghề báo”.
Tuấn Ngọc đã gặt hái rất nhiều niềm vui: Đoạt giải C toàn quốc cuộc vận động sáng tác về học tập và làm theo tấm gương, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh năm 2016; giải A Báo chí tỉnh Lào Cai năm 2017; giải A giải Báo chí với phát triển bền vững 2018; giải C giải Báo chí Vì sự nghiệp đại đoàn kết toàn dân tộc năm 2022 và giải C giải Báo chí toàn quốc về Quốc hội và Hội đồng nhân dân (Giải Diên hồng) năm 2023…
Động lực, không phải đích đến
Một trường hợp đặc biệt khác là nhà báo Alăng Ngước (dân tộc Cơ Tu), hiện công tác tại báo Quảng Nam. Niềm đam mê với nghề đã được anh nuôi dưỡng từ những năm học phổ thông. Với lợi thế am hiểu địa bàn miền núi, anh luôn bám sát cơ sở, phản ánh sinh động đời sống của người dân vùng cao xứ Quảng, đặc biệt là các đảng viên dân tộc thiểu số có nhiều đóng góp thiết thực cho cộng đồng. Những tác phẩm của anh không chỉ giành được giải thưởng mà còn trở thành nguồn tư liệu quý giá phục vụ công tác tuyên truyền chính sách.
Không thể phủ nhận, giải thưởng là nguồn động viên to lớn cho những người làm báo. Tuy nhiên, với nhiều nhà báo chân chính, điều quan trọng hơn là giữ vững đạo đức nghề nghiệp, viết bằng tâm, vì lợi ích cộng đồng, vì sự tiến bộ và văn minh xã hội. Đại tá, nhà báo Nguyễn Hồng Hải, Phó Tổng biên tập báo Quân đội nhân dân chia sẻ rằng, để có tác phẩm thực sự chất lượng, nhà báo không nên viết chỉ để tham gia giải thưởng. Ngòi bút cần xuất phát từ lương tâm nghề nghiệp, từ trách nhiệm công dân, từ nhu cầu phải lên tiếng trước những vấn đề thiết thân của nhân dân.
Đồng quan điểm, TS, nhà báo Nguyễn Tri Thức, Tạp chí Cộng sản cho rằng, cần làm mới các giải thưởng báo chí bằng cách tăng tính tương tác với công chúng. Việc để bạn đọc tham gia đánh giá, phân tích tác phẩm sẽ góp phần nâng cao chất lượng và độ lan tỏa, đồng thời tạo nên một sân chơi lành mạnh, công bằng hơn cho những người làm báo.
Nghề báo đòi hỏi sự bền bỉ, nhạy bén và không ngừng đổi mới. Trong guồng quay hối hả của thông tin hiện đại, người làm báo càng cần giữ cho mình một tâm thế tỉnh táo, một tinh thần trách nhiệm và hơn hết là đam mê chân thành với nghề. Mỗi tác phẩm được đăng tải là một sự ghi nhận công sức, nhưng phần thưởng lớn hơn là khi tên tuổi của nhà báo được bạn đọc nhớ tới, trân trọng. Để xây dựng được uy tín cá nhân và đóng góp vào thương hiệu của cơ quan báo chí, không có con đường nào khác, các cây bút phải không ngừng học hỏi, rèn luyện và dấn thân sáng tạo. Những “mùa quả ngọt” không đến một cách ngẫu nhiên. Đó là kết quả của một hành trình miệt mài, gắn bó với đời sống, miệt mài làm việc, viết bằng trái tim. Chính những mùa quả ấy sẽ tiếp tục truyền cảm hứng cho các thế hệ nhà báo hôm nay và mai sau, tiếp bước trên con đường làm báo chuyên nghiệp, góp phần dựng xây một xã hội nhân văn, tiến bộ.
Văn Quang