Giới chuyên gia nhận định, đạt phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) không đơn thuần là bảo vệ môi trường mà là bảo vệ thị phần. Doanh nghiệp nào không chuyển đổi sẽ bị loại khỏi chuỗi cung ứng toàn cầu.
Viện Nghiên cứu Tăng trưởng xanh (Học viện Nông nghiệp Việt Nam) nhận định, các doanh nghiệp đóng vai trò then chốt trong việc hiện thực hóa Net Zero. Việc tích hợp tiêu chí ESG vào hoạt động sản xuất kinh doanh không chỉ giúp gia tăng khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu mà còn nâng cao năng lực cạnh tranh. Bên cạnh một số doanh nghiệp tiên phong trong việc giảm phát thải khí nhà kính, vẫn còn một bộ phận doanh nghiệp biết quy định nhưng chưa chịu áp lực phải chuyển đổi nên họ chưa triển khai thực hiện.
TS Nguyễn Sỹ Linh, Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường cho rằng, chuyển đổi xanh không đơn thuần là cải cách kỹ thuật mà là “chuyển biến toàn diện trong tư duy phát triển, từ tăng trưởng bằng mọi giá sang tăng trưởng có trách nhiệm, bền vững”. Trong cuộc chuyển dịch này, doanh nghiệp là mắt xích trung tâm. Họ không chỉ là nguồn phát thải chính mà còn nắm trong tay nguồn lực tài chính, công nghệ và quyết định chuỗi sản xuất. Doanh nghiệp không thể đứng ngoài. Họ là người kiểm kê, là người nộp hạn ngạch và nếu làm tốt hoàn toàn có thể bán tín chỉ carbon như một giá trị mới.
Việc xây dựng chuỗi cung ứng xanh không còn là lựa chọn mà là sự bắt buộc để tồn tại. Đây là một bài toán về quản trị và tư duy. PGS, TS Nguyễn Thường Lạng, giảng viên cao cấp Viện Thương mại và Kinh tế quốc tế (Đại học Kinh tế quốc dân) cho hay, doanh nghiệp cần chuyển đổi mô hình kinh doanh từ việc tính toán không đầy đủ về Net Zero sang Net Zero là một chuẩn mực cơ bản để xây dựng giá trị tầm nhìn và sứ mệnh của doanh nghiệp, điều chỉnh chiến lược theo chuẩn mực mới và hành động một cách chủ động.
Không nằm ngoài xu hướng toàn cầu, sau cam kết đạt Net Zero vào năm 2050, các doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực xanh hóa thông qua ba bước quan trọng là cắt giảm phát thải khí nhà kính; chuyển đổi sang sử dụng nguồn năng lượng xanh, năng lượng tái tạo và hấp thụ khí nhà kính trong các hoạt động sản xuất.
Doanh nghiệp ở Việt Nam trong quá trình thực hiện tiến trình phát triển xanh với nhiều khó khăn, thách thức, đặc biệt là với doanh nghiệp vừa và nhỏ, bởi họ không có chuyên môn và chuyên gia tham gia hoặc không có tính đổi mới cao. Để giải quyết vấn đề này, theo ông Binu Jacob, Tổng Giám đốc Công ty Nestlé Việt Nam, các doanh nghiệp cần phải có đối tác đa phương. Không có công ty nào có thể giải quyết các vấn đề đơn phương được. “Đồng thời, chúng ta cần xem xét tài năng của thế hệ trẻ. Trong 30 năm qua, khi chúng tôi làm việc tại Việt Nam, chúng tôi cũng đã tuyển chọn những người có tài năng thế hệ Z. Thế hệ này tập trung nhiều về tính bền vững. Họ tin vào nền kinh tế xanh và họ có tri thức, có suy nghĩ khác nhau và đưa ra các giải pháp đa dạng. Chúng ta cũng cần giáo dục, thay đổi nhận thức của người tiêu dùng để họ hiểu về Net Zero và hỗ trợ chúng ta. Nếu không được người tiêu dùng ủng hộ thì rất khó thực hiện mặc dù chi phí tái chế rất cao”, ông Binu Jacob chia sẻ.
Tổng công ty May 10 - CTCP đã xây dựng lộ trình để đầu tư máy móc, công nghệ sử dụng tiết kiệm và hiệu quả năng lượng, giảm lượng khí thải carbon; đầu tư và tăng cường sử dụng năng lượng mặt trời, điện sinh khối; liên kết chuỗi sản xuất tại Việt Nam và nước ngoài để sử dụng nhiều nhất các sản phẩm từ tái chế, từ thiên nhiên để đảm bảo tỷ trọng xuất xứ nguyên liệu từ sợi trong cấu thành của sản phẩm… trong nhiều năm qua. Tính đến cuối năm 2024, May 10 đã thay thế 90% lò đốt than tại các xưởng sản xuất bằng lò đốt viên nén biomass với mục tiêu giảm phát thải 20.000 tấn carbon ra môi trường trong năm 2025. Tổng công ty cũng đặt mục tiêu phủ kín điện mặt trời áp mái tại các đơn vị.
Chuyển từ triết lý kinh doanh theo chuỗi giá trị sang kinh doanh tạo tác động xã hội, cùng với triển khai bộ tiêu chuẩn ESG giúp doanh nghiệp đứng vững tại các thị trường châu Âu, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc. Cũng từ đây, doanh nghiệp tiếp cận được với các quỹ đầu tư, nguồn vốn xanh. Giá trị vô hình của doanh nghiệp đã được khẳng định bên cạnh giá trị hữu hình.
ĐỨC KIÊN