Theo thống kê, tính đến cuối năm 2024, trên địa bàn Thủ đô có hơn 9,2 triệu phương tiện cơ giới các loại, chưa bao gồm xe của các cơ quan trung ương. Trong đó, thành phố trực tiếp quản lý hơn 8 triệu phương tiện, bao gồm 1,1 triệu ô tô và hơn 6,9 triệu xe máy. Bên cạnh đó, khoảng 1,2 triệu phương tiện từ các tỉnh, thành khác cũng đang lưu thông thường xuyên tại Hà Nội.
Đáng chú ý, tốc độ gia tăng phương tiện tại Hà Nội đang ở mức 4 - 5% mỗi năm, cao gấp 11 - 17 lần so với tốc độ mở rộng hạ tầng đường sá. Riêng ô tô cá nhân tăng tới 10% mỗi năm, nhanh hơn 30 lần so với tốc độ gia tăng diện tích đất dành cho giao thông. Hệ quả là ùn tắc, ô nhiễm và áp lực lên hạ tầng đô thị ngày càng nặng nề.
Hoạt động giao thông với số lượng lớn phương tiện chạy bằng xăng dầu hiện là một trong 5 nguồn phát thải chính gây ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Quốc gia nhiều lần ghi nhận, vào những thời điểm nhất định trong năm, Hà Nội nằm trong nhóm đô thị ô nhiễm không khí nặng nhất thế giới.
Theo các chuyên gia, việc xác định vùng phát thải thấp là giải pháp hiệu quả nhằm giảm phát thải từ phương tiện giao thông đã được nhiều thành phố trên thế giới áp dụng thành công. Đây cũng là chủ trương hợp lý, là xu hướng liên quan đến nhiều mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam nói chung và Hà Nội nói riêng. Tuy nhiên, tại Hà Nội, xe máy vẫn là phương tiện mưu sinh của số đông người dân, từ người bán hàng, nguqoif giao hàng, xe ôm, công chức, người lao động đến sinh viên, thậm chí bà nội trợ cũng sử dụng xe máy. Do đó, để thực hiện tốt chủ trương mà không ảnh hưởng đến an sinh xã hội, cuộc sống của người dân, Hà Nội cần phải triển khai đồng loạt một số giải pháp.
Theo đó, Hà Nội, Chính phủ cần hỗ trợ người dân chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện. Bên cạnh đó, thành phố cần xây dựng cơ sở hạ tầng cho giao thông xanh như các trạm sạc điện đủ đáp ứng nhu cầu khi người dân chuyển đổi phương tiện. Thành phố cũng cần phát triển phương tiện công cộng xanh nhằm đảm bảo người dân không bị ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày, đặc biệt tại các điểm trung chuyển như bến xe, ga metro, trường học, chợ dân sinh…
Ngoài các vấn đề trên, việc chuyển đổi một số lượng lớn từ xe xăng sang xe điện trong thời gian ngắn có thể đẩy giá xe máy điện lên cao, cùng đó, việc thu mua lại xe máy xăng của người dân cũng sẽ rất khó khăn. Vì thế, nhiều chuyên gia cho rằng, chính sách cấm xe máy trong Vành đai I Hà Nội cần triển khai linh hoạt, có lộ trình hợp lý với hỗ trợ đi kèm để tránh các vấn đề phát sinh không mong muốn.
KHÁNH NGUYỄN