Làm thêm không chỉ để kiếm tiền
Thay vì tận hưởng kỳ nghỉ hè dài ngày tại quê nhà sau một năm học căng thẳng, nhiều sinh viên lựa chọn quay lại thành phố sớm hơn dự kiến để bắt đầu công việc làm thêm. Dù có phần vất vả song những bạn trẻ xem đây là cách chủ động chuẩn bị cho tương lai, cả về tài chính lẫn kỹ năng nghề nghiệp.
Minh Thư (20 tuổi), sinh viên năm thứ hai ngành Kinh doanh quốc tế tại một trường đại học ở Hà Nội cho biết, cô rời quê Phú Thọ vỏn vẹn hai tuần sau khi kết thúc kỳ thi học kỳ. Ngay khi vừa trở lại thành phố, Minh Thư lập tức bắt tay vào công việc gia sư và bán hàng cho một cửa hàng mỹ phẩm gần chỗ trọ.
“Mỗi ngày em dạy hai lớp vào buổi sáng và chiều, tối thì đi bán hàng đến khoảng 21h. Dù hơi mệt nhưng em cảm thấy rất đáng vì kiếm được gần 6 triệu đồng/tháng, đủ để trang trải tiền nhà, tiền ăn và dành dụm học phí cho kỳ tới”, Minh Thư chia sẻ. Không chỉ đơn thuần vì tài chính, lý do khiến Minh Thư chọn làm thêm trong hè là muốn sớm làm quen với môi trường công việc. “Làm ở cửa hàng mỹ phẩm giúp em học được cách giao tiếp với khách hàng, kỹ năng thuyết phục, xử lý tình huống... Đó là những điều không có trong sách vở”, nữ sinh nói.
Cũng chọn quay lại TPHCM từ đầu tháng 7 để đi làm thêm, Nguyễn Hữu Phúc (quê ở Tây Ninh), sinh viên năm thứ 3 ngành Công nghệ thông tin đi giao hàng vào ban ngày và sửa máy tính vào buổi tối. “Em không muốn nghỉ hè dài mà chỉ nằm nhà xem phim, chơi game. Đi làm tuy mệt nhưng mỗi ngày chạy vài chục đơn, có thêm tiền và tự lo cho bản thân khiến em cảm thấy bản thân trưởng thành hơn nhiều”.
Theo chia sẻ từ nhiều sinh viên, việc làm thêm trong mùa hè không đơn thuần để cải thiện tài chính cá nhân mà còn là bước đệm để tiếp cận môi trường làm việc chuyên nghiệp, học hỏi kỹ năng, làm đẹp lý lịch và định hướng nghề nghiệp.
Đang thực tập không lương tại công ty truyền thông số, đồng thời làm biên tập viên cộng tác cho một tạp chí điện tử, Trần Thảo Uyên, sinh viên năm cuối ngành Truyền thông cho rằng, mùa hè là “khoảng thời gian vàng” để đầu tư cho sự nghiệp sau này. “Em chấp nhận làm không lương vì muốn được học việc trong môi trường thực tế. Ở đây, em được tiếp xúc với cách tổ chức sự kiện, lên kế hoạch truyền thông, viết bài theo yêu cầu khách hàng. Những kinh nghiệm này sẽ giúp em rất nhiều khi ra trường”, Uyên cho biết.
Uyên cho hay, dù không có thu nhập từ công việc chính nhưng cô vẫn có thể trang trải sinh hoạt phí nhờ viết bài. “Tính ra mỗi tháng em kiếm khoảng 3 - 4 triệu. Ít hơn bạn bè làm phục vụ, bán hàng nhưng em thấy hài lòng vì mục tiêu của mình là tích lũy kinh nghiệm nghề nghiệp”.
Với sinh viên năm thứ nhất như Quốc Huy (quê Thái Nguyên), việc làm thêm mùa hè cũng là dịp để vượt qua rụt rè và tự tin hơn. Huy đang làm nhân viên bán vé tại rạp chiếu phim. Trước đây là một người khá nhút nhát, Huy thừa nhận rằng công việc đòi hỏi giao tiếp nhiều đã giúp cậu “lột xác”.
“Trước em không dám nói chuyện với người lạ nhưng làm ở rạp thì phải đối thoại liên tục với khách, từ hỏi thông tin phim, giờ chiếu đến xử lý khiếu nại. Sau gần một tháng đi làm, em thấy mình thay đổi rõ rệt, tự tin hơn, nói chuyện lưu loát và bạo dạn hơn hẳn”, Huy nói.
Dù lựa chọn quay lại thành phố sớm để làm thêm, nhiều sinh viên cho biết vẫn cố gắng cân bằng giữa công việc và thời gian nghỉ ngơi. Minh Thư tiết lộ, cô luôn giữ nguyên tắc không làm việc sau 21h, dành ít nhất một ngày mỗi tuần để nghỉ hoàn toàn, đi chơi với bạn hoặc về thăm nhà.
“Không phải cứ làm nhiều là tốt. Em đã từng kiệt sức vì ôm quá nhiều lớp dạy và ca trực bán hàng. Sau lần đó, em điều chỉnh lại lịch, sắp xếp thời gian sao cho vừa có tiền, vừa không ảnh hưởng sức khỏe. Quan trọng cần biết đâu là giới hạn của mình”, Thư nói.
Với Hữu Phúc, việc làm nhân viên giao hàng giúp cậu chủ động thời gian và có thể linh hoạt theo ngày. “Nếu hôm nào mệt thì em nghỉ, không nhận đơn. Em cũng để ra thời gian buổi trưa để nghỉ ngơi, tối thì tranh thủ học thêm trực tuyến về kỹ năng lập trình”.
Không ít sinh viên chia sẻ rằng dù làm thêm, họ vẫn xem việc học là ưu tiên hàng đầu. Trần Thảo Uyên vẫn dành buổi tối để làm báo cáo thực tập và ôn thi chứng chỉ tiếng Anh. “Em xác định mùa hè là thời điểm để vừa học vừa làm. Nếu biết cách phân bổ thời gian hợp lý thì hoàn toàn có thể làm được cả hai mà không kiệt sức”.
Bài học trưởng thành
Theo các chuyên gia hướng nghiệp, việc sinh viên lựa chọn làm thêm trong kỳ nghỉ hè là xu hướng tích cực, phản ánh sự năng động và ý thức tự lập của thế hệ trẻ hiện nay. Tuy nhiên, sinh viên cũng cần có kế hoạch cụ thể, tránh tình trạng làm việc quá sức hoặc chọn những công việc không phù hợp, ảnh hưởng đến học tập và sức khỏe.
Bà Phan Ngọc Hằng, chuyên viên tư vấn kỹ năng nghề nghiệp tại trung tâm hướng nghiệp ở Hà Nội cho biết: “Sinh viên nên ưu tiên những công việc đúng chuyên ngành hoặc ít nhất là những công việc giúp phát triển kỹ năng mềm. Đây là cơ hội tốt để trải nghiệm môi trường làm việc, xây dựng mối quan hệ và chuẩn bị cho quá trình xin việc sau này”.
Đánh giá về xu hướng sinh viên quay trở lại thành phố sớm để đi làm thêm trong dịp hè, ThS Tiêu Minh Sơn, giảng viên kỹ năng mềm, Trung tâm Phát triển năng lực sinh viên, Đại học Văn Lang cho rằng đây là tín hiệu tích cực, phản ánh sự chủ động và ý thức lập thân sớm của giới trẻ.
“Thay vì để mùa hè trôi qua trong sự nghỉ ngơi thụ động, việc sinh viên đi làm thêm, tham gia thực tập hay cộng tác nghề nghiệp sẽ giúp các em tích lũy kinh nghiệm thực tiễn, nâng cao kỹ năng mềm và tự tin hơn khi quay trở lại giảng đường”, ông Sơn nhận định.
Ở góc độ nhà tuyển dụng, bà Phạm Thị Hoài Linh, Giám đốc nhân sự tại một công ty tuyển dụng cho biết: “Hiện nay, phần lớn doanh nghiệp đều ưu tiên những ứng viên trẻ có kinh nghiệm thực tế, ngay cả khi còn đang học đại học. Việc từng làm thêm, từng va chạm với công việc thật sẽ là một điểm cộng trong mắt nhà tuyển dụng”.
Dẫu vậy, bà Linh cũng nhấn mạnh, sinh viên nên xác định rõ ranh giới giữa đi làm thêm để trải nghiệm và đánh mất sự cân bằng trong học tập. “Chúng tôi khuyến khích sự chủ động nhưng cũng đánh giá cao sự tỉnh táo và kỹ năng tự quản lý. Làm thêm chỉ thực sự có giá trị khi bạn học được điều gì đó chứ không phải chỉ là kiếm được bao nhiêu tiền”, bà nói.
Hòa Cù