Nội vụ & Xã hộiIn bài này (Ctrl + P)
Tác giả: Duy Linh

Di sản kết nối người trẻ từ những show diễn

Trong những năm gần đây, các chương trình nghệ thuật đậm chất văn hóa bản địa đã mang đến trải nghiệm âm nhạc độc đáo, kết nối người trẻ với di sản bằng cảm xúc, sáng tạo và niềm tự hào.

“GOm show” do nhóm nghệ sĩ Đàn Đó khởi xướng, lấy cảm hứng từ văn hóa gốm truyền thống Việt. Chum, vại, bình, lọ… vốn là vật dụng quen thuộc trong đời sống nông thôn, nay được chế tác thành nhạc cụ tạo ra âm thanh nguyên sơ, giàu cảm xúc. 

“GOm show” không có người dẫn chuyện. Thay vào đó, âm thanh của gốm và đất, của bàn xoay và tiếng vọng từ niêu, chum, lọ, kể câu chuyện bằng chính bản chất nguyên sơ của nó. Theo nghệ sĩ Nguyễn Đức Minh, show diễn được chia thành các chương dựa trên hành trình thời gian trong ngày và vòng quay của đời sống: “Sáng - Hội - Chiều - Về”. Khán giả bắt đầu bằng tiếng gà gáy trong lòng núi. Những âm thanh tiếp tục dẫn lối bước vào cảnh mùa màng tươi tốt, tiếng hội làng vang vọng, lời tỏ tình, rồi đám cưới mùa lúa chín và kết thúc trong buổi chiều buông... Từ “Quay về”, “Thời đó”, “Xuôi dòng” đến “Tìm Hani”, “Gom”... mỗi tác phẩm trong “GOm show” là một lát cắt âm nhạc mang tinh thần và sắc thái văn hóa của các cộng đồng dân tộc M’nông, Tày, Lô Lô, Nùng Dín, Ê Đê, Hà Nhì... 

Di sản kết nối người trẻ từ những show diễn - 1

Sự đa dạng ấy được tạo nên nhờ hệ thống nhạc cụ sáng tạo độc đáo do nghệ sĩ Nguyễn Quang Sự nghiên cứu và cùng các cộng sự chế tác. Đó là trống chum (sử dụng chum sành và săm xe tạo âm siêu trầm như một chiếc đàn bass khổng lồ); trống lãng (hình tựa bánh giày, âm trầm ấm như tiếng vọng từ lòng đất); chiêng sành và chuông sành (tạo âm bằng đất nung với cấu trúc âm sắc độc đáo, mỗi chiếc là một bản thể âm thanh riêng biệt); gốm xoay (cộng hưởng bằng xoay tay trên miệng gốm, tạo hiệu ứng ngân vang mềm mại); đàn niêu (âm thanh dịu dàng ngân lên từ niêu đất); sàng sênh (chế từ dụng cụ sàng lúa truyền thống, gắn thêm chuông nhỏ)... Các nghệ sĩ biểu diễn phần lớn là những gương mặt trẻ, đã cùng nhóm Đàn Đó dành nhiều tháng để nghiên cứu, chế tác và tập luyện.

“GOm show” không chỉ là buổi diễn mà là hành trình tìm lại, gom góp và lan tỏa văn hóa truyền thống. Từ cấu trúc âm nhạc, cách dàn dựng đến hình thức biểu diễn đều nhằm khơi gợi cảm giác gần gũi và niềm tự hào với di sản. Nhiều khán giả, đặc biệt là giới trẻ đã tìm thấy trong những tiếng gốm ngân vang một sợi dây vô hình kết nối với ký ức văn hóa. Điều này chứng minh rằng người trẻ không thờ ơ với truyền thống, họ cần cách tiếp cận sáng tạo, chân thành và giàu cảm xúc.

Cùng với “GOm show”, loại hình sân khấu thực cảnh tương tác cũng mở ra một hướng tiếp cận mới. Thay vì ngồi xem, khán giả bước vào câu chuyện, hòa mình vào đời sống của một gia đình Hà Nội xưa trong “Chuyện phố Hàng” hay trở lại thập niên 80 qua “Chuyện phố thời bao cấp”. Ở đó, mỗi người không chỉ là người xem mà trở thành một phần của bối cảnh, tự mình cảm nhận nhịp sống quá khứ, hòa mình vào không gian xưa: Pha thuốc Đông y, thưởng trà thuốc, tham dự đám cưới... Khi ranh giới khán giả - sân khấu xóa nhòa, di sản trở thành trải nghiệm cá nhân.

Di sản kết nối người trẻ từ những show diễn - 2

Những dự án quy mô lớn như “Tinh hoa Bắc bộ” hay “Ký ức Hội An” cũng cho thấy nghệ thuật bản địa hoàn toàn có thể sánh với tiêu chuẩn giải trí quốc tế, thu hút hàng nghìn du khách. Sân khấu ngoài trời hàng nghìn mét vuông, hàng trăm diễn viên, trong đó có cả nông dân địa phương được hỗ trợ bởi ánh sáng, âm thanh, công nghệ hiện đại hòa cùng câu chuyện lịch sử, văn hóa mang đến trải nghiệm vừa hoành tráng vừa thấm đẫm bản sắc Việt.

Nếu tiếp tục được đầu tư và phát triển, những show diễn như “GOm show” hay các chương trình thực cảnh sẽ trở thành cầu nối bền vững giữa truyền thống và hiện đại, giúp di sản không chỉ sống trong ký ức mà còn tiếp tục sinh sôi trong trái tim mỗi người.        

Link nội dung: https://noivuxahoi.dantri.com.vn/van-hoa-the-thao-giai-tri/di-san-ket-noi-nguoi-tre-tu-nhung-show-dien-20250817233437110.htm