Chính sách không chỉ nhằm phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất học sinh, mà còn góp phần xóa bỏ tình trạng dạy thêm, học thêm tràn lan; giảm áp lực tài chính cho phụ huynh; hướng tới nền giáo dục công bằng và hiện đại.
Cụ thể, buổi 1 là thời gian dành cho chương trình giáo dục phổ thông chính khóa, gồm các môn học bắt buộc, môn học lựa chọn, chuyên đề nâng cao (đối với THPT) theo quy định của Bộ GD&ĐT. Đây là phần học nhằm đảm bảo yêu cầu cần đạt về kiến thức, kỹ năng của từng cấp học.
Buổi 2 là không gian để học sinh được tham gia các hoạt động củng cố kiến thức, phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh giỏi, học kỹ năng sống, giáo dục thể chất, nghệ thuật, STEM/STEAM (cách học kết hợp giữa khoa học, công nghệ, kỹ thuật, toán và nghệ thuật, giúp học sinh vừa học lý thuyết vừa thực hành sáng tạo qua các dự án thực tế), trí tuệ nhân tạo, giáo dục hướng nghiệp, tài chính cá nhân… Tùy điều kiện từng địa phương và nhà trường, nội dung buổi 2 sẽ được xây dựng linh hoạt, phù hợp tâm sinh lý, nhu cầu học tập và phát triển cá nhân của học sinh.
Bên cạnh đó, thời lượng học cũng được quy định cụ thể để đảm bảo cân đối. Với cấp tiểu học, thời gian học tối thiểu là 9 buổi/tuần, mỗi ngày không quá 7 tiết, mỗi tiết 35 phút. Với THCS và THPT, học tối thiểu 5 ngày/tuần, tối đa 11 buổi, mỗi tiết 45 phút.
Điểm đáng chú ý là các trường được phép linh hoạt tổ chức thời gian buổi 1 và buổi 2, không nhất thiết sáng - chiều cố định. Hoạt động giáo dục trong và ngoài lớp học cũng được khuyến khích đan xen nhằm tạo ra môi trường học tập sinh động, thực tiễn và hiệu quả hơn.
Để việc dạy học 2 buổi/ngày được triển khai hiệu quả và bền vững, Bộ GD&ĐT yêu cầu Sở GD&ĐT hướng dẫn các cơ sở giáo dục xây dựng kế hoạch cụ thể, rõ lộ trình, xác định nguồn lực triển khai, bao gồm cả tài chính và nhân sự. Đặc biệt, các trường cần khảo sát nhu cầu học tập buổi 2 của học sinh, truyền thông để tạo sự đồng thuận từ phụ huynh và cộng đồng.
Các phương án ăn trưa, nghỉ trưa cũng cần được xây dựng phù hợp điều kiện thực tế, đảm bảo dinh dưỡng, vệ sinh, an toàn trường học, tạo môi trường học tập liên tục và tích cực.
Với cấp THCS, hoạt động buổi 2 nên kết hợp học trong và ngoài lớp, thậm chí ngoài nhà trường. Riêng với THPT, cần tăng cường liên kết với các cơ sở giáo dục đại học, doanh nghiệp, viện nghiên cứu để tổ chức hướng nghiệp, trải nghiệm thực tế, giúp học sinh có định hướng nghề nghiệp rõ ràng và phù hợp năng lực bản thân.
Trong bối cảnh giáo dục toàn cầu đang chuyển dịch mạnh mẽ theo hướng cá thể hóa, tích hợp liên môn và phát triển toàn diện năng lực người học, chính sách dạy học 2 buổi/ngày miễn phí là bước tiến tất yếu. Đây không chỉ là một quyết sách giáo dục, mà còn là một chính sách an sinh xã hội quan trọng, giảm bớt gánh nặng chi phí cho người dân, đặc biệt là nhóm có thu nhập trung bình và thấp.
Nếu được triển khai đồng bộ, chính sách này không chỉ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông mà còn đặt nền móng vững chắc cho sự phát triển bền vững của đất nước trong tương lai, nơi mà thế hệ trẻ được giáo dục toàn diện, công bằng, giàu kỹ năng, năng lực sáng tạo và phẩm chất nhân văn.
Thanh Hòa