TS Phạm Huy Hiệu - Nhà khoa học trẻ tiên phong trong y tế thông minh
TS Phạm Huy Hiệu - Nhà khoa học trẻ tiên phong trong y tế thông minh.
Ở tuổi 33, TS Phạm Huy Hiệu, giảng viên Trường Đại học VinUni đã là tác giả chính của cụm ba công trình khoa học đăng trên Nature Scientific Data (IF 8.9) và Neurocomputing (IF 5.5), được hơn 700 nhóm nghiên cứu quốc tế trích dẫn. Anh công bố 70 bài báo khoa học trong các tạp chí, hội nghị uy tín về trí tuệ nhân tạo (AI), thị giác máy tính và y tế thông minh; trong đó có 24 bài thuộc tạp chí Q1, 16 bài tại các hội nghị quốc tế hạng A/A*. Anh cũng là nhà khoa học trẻ nhất nhận Giải thưởng Quả Cầu Vàng 2023, Giải thưởng Gương mặt Việt Nam triển vọng 2023, sở hữu 4 bằng sáng chế và một giải pháp phần mềm hữu ích.
Sinh năm 1992 tại Nam Định, tốt nghiệp Đại học Bách khoa Hà Nội (2015), anh nhận học bổng toàn phần tiến sĩ của Chính phủ Pháp, hoàn thành chương trình tại Viện Đại học Toulouse. Năm 2019, anh về nước, gia nhập Viện Nghiên cứu Dữ liệu lớn Vingroup và hiện là giảng viên Viện Kỹ thuật & Khoa học máy tính, chuyên gia tại Trung tâm Sức khỏe Thông minh VinUni-Illinois, đồng thời giữ cương vị Giám đốc Trung tâm Khởi nghiệp (E-lab) VinUni.
Hướng nghiên cứu của TS Hiệu tập trung vào ứng dụng AI và khoa học dữ liệu để phát triển các giải pháp y tế chi phí thấp, dễ tiếp cận, phục vụ sức khỏe cộng đồng. Một số công trình tiêu biểu là phần mềm chẩn đoán hình ảnh y tế VinDr, hỗ trợ bác sĩ trong sàng lọc ung thư và phát hiện bệnh nan y, cùng hệ thống VAIPE theo dõi, chăm sóc sức khỏe thông minh cho người Việt. Riêng VinDr đã tạo ra 5 bộ dữ liệu y khoa quy mô lớn, được mở miễn phí cho cộng đồng khoa học, được hàng trăm nhóm nghiên cứu toàn cầu khai thác và triển khai tại hơn 40 bệnh viện trong nước, xử lý khoảng 300.000 lượt bệnh nhân mỗi tháng. Anh cho rằng giá trị của khoa học không nằm ở số lượng công bố mà ở tác động thực tiễn. “Mục tiêu của tôi là phát triển các công nghệ y tế thông minh, dễ tiếp cận để nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cho cộng đồng”, TS Hiệu chia sẻ. Anh đang xây dựng nhóm nghiên cứu mạnh, triển khai nhiều dự án về thị giác máy tính, học máy thống kê và y tế số, với khát vọng đưa Việt Nam trở thành trung tâm nghiên cứu cạnh tranh quốc tế trong lĩnh vực này.
TS Nguyễn Viết Hương - Nhà khoa học trẻ đưa công nghệ SALD về Việt Nam
Sinh năm 1990 tại Hà Tĩnh, TS Nguyễn Viết Hương hiện là Phó Trưởng khoa Khoa học và Kỹ thuật Vật liệu, Trường Đại học Phenikaa. Anh sở hữu 1 bằng sáng chế quốc tế, 39 công bố khoa học quốc tế (32 bài thuộc danh mục Q1) và là người tiên phong đưa công nghệ SALD - lắng đọng đơn lớp nguyên tử ở áp suất khí quyển về Việt Nam.
Từng là thủ khoa Trường Đại học Công nghệ (ĐHQG Hà Nội), năm 19 tuổi anh nhận học bổng Đề án 322 sang Pháp du học tại Học viện INSA de Lyon. Vượt qua rào cản ngôn ngữ và môi trường học thuật khắc nghiệt, anh tốt nghiệp thủ khoa đầu ra, tiếp tục nghiên cứu tiến sĩ tại Grenoble và giành giải Luận án xuất sắc của Hội Hóa học Pháp. Trong thời gian làm việc tại IMEC (Bỉ) - Trung tâm nghiên cứu nano hàng đầu châu Âu, anh đã tích lũy nền tảng để phát triển hệ SALD sau này.
Sau 9 năm học tập và làm việc tại Pháp, dù có nhiều lời mời ở lại nhưng anh quyết định trở về với tâm niệm: “Mình phải có hoài bão lớn hơn, đóng góp nhiều hơn cho quê hương”. Năm 2019, anh cùng cộng sự tại Đại học Phenikaa xây dựng thành công hệ thống SALD đầu tiên ở Việt Nam, cho phép chế tạo màng mỏng nano ô - xít kim loại bán dẫn với độ chính xác tới từng nguyên tử. Hệ thống này có chi phí thấp hơn nhiều lần so với nhập khẩu, mở ra cơ hội ứng dụng trong năng lượng sạch, điện tử thông minh, xử lý môi trường…
Thành công của TS Hương thu hút hợp tác từ nhiều trường đại học quốc tế (Hàn Quốc, Pháp, Hà Lan, Đài Loan, Malaysia). Năm 2024, anh được trao Giải thưởng khoa học Quả Cầu Vàng, ghi nhận những nỗ lực không ngừng nghỉ. “Đích đến của tôi không chỉ là công bố khoa học, mà là những công trình có giá trị thực tiễn, phục vụ xã hội. Tôi mong muốn xây dựng một đội ngũ nghiên cứu mạnh ngay tại Việt Nam, cạnh tranh sòng phẳng trên trường quốc tế”, TS Hương chia sẻ.
Từ cậu bé say mê hiện tượng cầu vồng đến chủ nhân Huy chương Vàng Olympic Vật lý quốc tế
Đam mê vật lý từ năm lớp 8 và kiên trì theo đuổi suốt nhiều năm, Thân Thế Công, cựu học sinh chuyên Lý, Trường THPT chuyên Bắc Giang đã xuất sắc giành Huy chương Vàng Olympic Vật lý quốc tế (IPhO) 2024, đồng thời là người duy nhất của đội tuyển Việt Nam đoạt Huy chương Vàng Olympic Vật lý châu Á - Thái Bình Dương (APhO) năm 2024.
Con đường đến với vật lý của Thế Công khá tình cờ. Năm lớp 8, cậu bé say mê tìm hiểu vì sao có cầu vồng sau mưa, hiện tượng siêu dẫn hay sự hình thành quang phổ. Ban đầu, Công thi trượt vào đội tuyển vật lý của trường, nhưng chính thất bại đó đã thôi thúc Công học tập chăm chỉ hơn. Trên lớp, phần nào chưa hiểu, Công thường nán lại hàng giờ để nhờ thầy giảng thêm. “Em may mắn vì có thầy giáo tâm huyết, luôn tin tưởng và khích lệ đam mê của em”, Công chia sẻ. Niềm yêu thích vật lý còn được nuôi dưỡng từ bà ngoại - giáo viên dạy lý, người thường khơi gợi trí tò mò của Công bằng những câu hỏi về đời sống.
Thành tích đầu tiên đến với Thế Công vào năm lớp 10, khi em đoạt Huy chương Vàng kỳ thi học sinh giỏi khu vực duyên hải và đồng bằng Bắc bộ. Năm 2023, Công giành Huy chương Đồng APhO, trước khi bứt phá với “cú đúp” Huy chương Vàng APhO và IPhO năm 2024. Những nỗ lực không ngừng đã giúp Công được Chủ tịch nước trao tặng Huân chương Lao động hạng Nhì.
Hành trình ôn luyện của Thế Công cũng đầy thử thách. Đầu tháng 5/2024, cùng 7 thành viên đội tuyển APhO, Công tập trung tại Trường Đại học Sư phạm Hà Nội để luyện đề, củng cố kiến thức cùng các giáo sư Đại học Khoa học Tự nhiên và Đại học Bách khoa. Dù lịch học dày đặc, cả đội vẫn giữ tinh thần thoải mái, thỉnh thoảng đi dạo để giải tỏa áp lực. Trong kỳ thi tại Malaysia, Công cố gắng hạn chế sai sót ở phần lý thuyết. Đặc biệt, Công ấn tượng với câu hỏi vật lý thiên văn dựa trên nghiên cứu đăng trên tạp chí Nature, đòi hỏi vận dụng kiến thức quỹ đạo hệ sao đôi để lý giải sự hình thành quang phổ.
Hiện Thế Công là sinh viên ngành kỹ thuật Điện tử - Viễn thông, Đại học Bách khoa Hà Nội. Công mong muốn theo đuổi lĩnh vực thiết kế vi mạch - nơi hội tụ cả nền tảng vật lý và ứng dụng công nghệ hiện đại. “Để học tốt vật lý, trước hết phải nắm chắc kiến thức nền và công thức. Quan trọng hơn là biết gắn kết lý thuyết với thực nghiệm, nhìn thấy Vật lý trong đời sống”, Công chia sẻ kinh nghiệm.
Phương Anh