Tập đoàn quốc phòng Đức Rheinmetall đã nghĩ ra cách khá “táo bạo” để giới thiệu với các ứng viên trẻ. Tại các hội chợ việc làm, lãnh đạo tập đoàn này thường phát cho ứng viên bao cao su in tên công ty kèm thông điệp: “An toàn là trên hết. Ở mọi lúc, mọi nơi".
Đây là minh chứng cho sự đổi thay ở châu Âu, nơi các nhà sản xuất vũ khí đang dùng nhiều biện pháp để tiếp cận thế hệ lao động mới, trong một ngành vốn xưa nay nam giới chiếm đa số.
Một số công ty quốc phòng khác thì tổ chức lớp yoga, trả lương cao và mở rộng mạng lưới tuyển dụng, thậm chí đưa đầu bếp nhà hàng đi đào tạo thành thợ hàn đóng tàu chiến.
Ngành công nghiệp vốn kín kẽ, bảo thủ nay đang tìm cách tái định vị thương hiệu để hút nhân lực cần thiết cho dây chuyền lắp ráp xe tăng, tên lửa và tàu ngầm bảo vệ lục địa. Các nhà sản xuất vũ khí, trong bối cảnh nhận được đơn hàng dồn dập, đang gấp rút trẻ hóa lực lượng bằng sinh viên mới ra trường và nhân sự từ ngành nghề khác.
Tuy nhiên, các lập trình viên, kỹ sư hạt nhân hay thợ sửa ống nước thường có nhiều lựa chọn khác và không mấy ai bị cuốn hút bởi công việc chế tạo vũ khí. Giáo sư Christian Kaunert (Đại học Dublin, Ireland) nhận xét: “Trước đây, ngành này vốn không hấp dẫn và cũng không quen cạnh tranh giành nhân tài. Giờ họ buộc phải cải thiện hình ảnh để lôi kéo giới trẻ".
Theo ước tính của hãng tư vấn Kearney, nếu chi tiêu quốc phòng ở châu Âu tăng lên 3% GDP - NATO thậm chí đặt mục tiêu dài hạn là 5% - thì tới năm 2030 sẽ cần thêm khoảng 760.000 lao động tay nghề cao, trong khi lực lượng hiện tại mới khoảng 1 triệu (số liệu năm 2023).
Tiền đang trên đường chảy vào ngành. EU đã cam kết 800 tỷ euro (hơn 24,6 triệu tỷ đồng) tái vũ trang, Đức coi quốc phòng là ưu tiên, còn Anh chuyển ngân sách từ viện trợ nước ngoài sang. Nhưng tuyển và giữ chân lao động vẫn là vấn đề nan giải vì nhiều năm thiếu đầu tư, công nghiệp quốc phòng suy giảm và hình ảnh sản xuất vũ khí vốn không hấp dẫn với giới trẻ.
Ông David Lockwood, CEO của công ty quốc phòng Babcock (Anh) nói: “Nếu muốn có quản lý cho một nhà máy 500 - 600 người, anh phải tự đào tạo lấy”. Khó khăn lớn nhất là tìm đúng người cho đúng vị trí.
Ngành đang khát nhân sự STEM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật và toán học). Leonardo (Italy) cho biết, họ luôn thiếu hụt nhân lực khối khoa học - kỹ thuật nên công ty hứa hẹn lương cạnh tranh, phát triển nghề nghiệp, đặt mục tiêu tuyển 7.000 người đến năm 2028, kể cả về lượng tử, AI, siêu máy tính. Nhà sản xuất radar Hensoldt muốn tuyển 1.000 người trong năm 2025, tập trung vào tin học, điện tử, cơ điện tử.
Một nguồn tiềm năng khác là ngành ô tô đang thừa nhân lực. Rheinmetall chuyển đổi 2 nhà máy ô tô sang sản xuất quốc phòng; Hensoldt thì sẵn sàng nhận lao động dư thừa từ các công ty Continental và Bosch. Doanh nghiệp cũng tăng đãi ngộ: Thu nhập trung bình trong lĩnh vực hàng không - quốc phòng châu Âu cao hơn 43% so với lương trung bình khu vực.
Tuy nhiên, những thách thức còn tồn tại. Nhiều người không hứng thú gia nhập ngành công nghiệp vũ khí do sự nhạy cảm của các mặt hàng này. Ngoài ra, các vị trí thợ hàn, lắp ống, thợ sửa nước càng khó lấp đầy. Ở Mỹ, tỷ lệ nghỉ việc trong một số nghề kỹ thuật quốc phòng vượt 40%, McKinsey cho rằng ở châu Âu còn trầm trọng hơn.
Tuy vậy, tín hiệu cải thiện đã có: Ứng viên nhiều hơn, mô hình việc làm linh hoạt hơn, nhu cầu tuyển hợp đồng ngắn hạn tăng. Các chương trình đào tạo nghề tại các tập đoàn quốc phòng
Babcock và BAE Systems đều quá tải vì người trẻ đăng ký. Anh Ollie Edwards, 25 tuổi, kỹ sư thiết kế tại BAE chia sẻ: “Tăng chi tiêu quốc phòng không hẳn là điều tốt đẹp nhưng nó mang lại cơ hội lớn. Nhiều bạn trẻ đã thấy tình hình và muốn tham gia”.
ĐỨC HOÀNG (theo Bloomberg)