Mỗi sáng tại Bangkok (Thái Lan) Edwin Yusuf Abdullah, 39 tuổi, kiểm tra dữ liệu đặt phòng khách sạn và điều chỉnh giá phòng cho phù hợp. Edwin, chuyên gia chiến lược doanh thu khách sạn, từng làm việc trong cùng lĩnh vực ở Jakarta (Indonesia) hơn 10 năm. Nhưng ở Thái Lan, mức lương của anh cao hơn 50 - 60%. “Thực ra, kỹ năng của tôi rất cần thiết ở Indonesia. Nhưng vấn đề nằm ở chế độ đãi ngộ. Tôi được đánh giá cao ở Thái Lan hơn ở Indonesia", Edwin chia sẻ.
Từ Bangkok, Edwin đã chứng kiến một cụm từ lan truyền trên mạng xã hội Indonesia về làn sóng tìm cơ hội ở nước ngoài: #KaburAjaDulu. Hashtag này mang nghĩa "cứ đi trước đã", bắt đầu phổ biến vào đầu năm nay và đã xuất hiện trong hơn 200.000 bài đăng trên mạng xã hội TikTok.
Một cuộc khảo sát do công ty nghiên cứu Populix thực hiện vào tháng 3 cho thấy 1.000 người Indonesia được hỏi đều muốn ra nước ngoài, trong đó 82% cho biết thu nhập của họ cao hơn khi xuất khẩu lao động. Phát triển sự nghiệp và chất lượng cuộc sống tốt hơn cũng là một trong những lý do khiến người Indonesia rời đi. Hầu hết những người được hỏi đều trong độ tuổi từ 18 - 35, có bằng cấp hoặc chứng chỉ và xuất thân từ tầng lớp trung lưu trở lên.
Theo chuyên gia Timothy, khác với những làn sóng di cư trước đây, phong trào #KaburAjaDulu thu hút những người “đang trong độ tuổi sung sức nhất” và “có xu hướng được giáo dục tốt hơn, cởi mở hơn với thế giới”.
Giới trẻ là đối tượng chịu ảnh hưởng nặng nề nhất. Tỷ lệ thất nghiệp trong độ tuổi từ 15 - 24 là hơn 16%.
Mức độ nghiêm trọng của vấn đề có thể thấy rõ tại các hội chợ việc làm. Một hội chợ việc làm gần đây ở thành phố Bekasi, Tây Java, đã chứng kiến 25.000 người cạnh tranh để giành được 2.000 vị trí việc làm.
Sự mất cân đối này gắn liền với sự chuyển dịch của nền kinh tế Indonesia. Ví dụ, đóng góp của ngành sản xuất vào tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đã giảm từ hơn 28% năm 2004 xuống còn gần 19%.
Việc Chính phủ “thắt lưng buộc bụng” đã gây thêm áp lực lên thị trường việc làm Indonesia. Tổng thống Prabowo Subianto đã yêu cầu cắt giảm ngân sách 306,7 nghìn tỷ rupiah trong năm nay.
Indonesia đang tìm cách đối phó với vấn đề “chảy máu chất xám”. Tháng 10/2024, Tổng thống Prabowo đã nâng cấp Cơ quan Bảo vệ Người lao động Di cư Indonesia lên thành một bộ và bổ nhiệm ông Abdul Kadir Karding làm Bộ trưởng. Động thái này nhằm bảo vệ người Indonesia ở nước ngoài và chuẩn bị kỹ năng cho những người dự định rời đi.
Cơ quan này cung cấp các khóa đào tạo ngôn ngữ và kỹ năng, đồng thời cảnh báo về những nguy hiểm của việc di cư mà không có sự chuẩn bị. “Sống ở một quốc gia khác không hề dễ dàng. Hãy chuẩn bị tốt nhất có thể trước khi ra nước ngoài”, Bộ trưởng Karding cảnh báo.
Một số ý kiến cho rằng, việc chuẩn bị cho người Indonesia cuộc sống ở nước ngoài dường như đi ngược lại mục tiêu ngăn chặn “chảy máu chất xám”. Tuy nhiên, Bộ trưởng Karding lập luận rằng điều này có thể mang lại lợi ích lâu dài cho Indonesia.
“Những người làm việc ở nước ngoài thực chất đang đầu tư vào nguồn nhân lực. Khi trở về, họ có thể trở thành chuyên gia. Họ có thể khởi nghiệp và tôi từng thấy nhiều ví dụ về những người hồi hương đã thành công trong các dự án của họ”, ông Karding nhận định.
Một số ý kiến khác cho rằng Chính phủ cần có những ưu đãi mạnh mẽ hơn. Một ý tưởng đang được xem xét là quyền công dân kép, hiện chưa được cho phép đối với công dân Indonesia trưởng thành.
“Điều này sẽ thuyết phục người Indonesia sống ở nước ngoài vẫn giữ quốc tịch Indonesia”, ông Sulistyawan Wibisono, Chủ tịch Mạng lưới Người Indonesia Hải ngoại Toàn cầu lập luận.
Theo Giám đốc điều hành Trung tâm Nghiên cứu Phúc lợi (Prakarsa) Ah Maftuchan, điều Indonesia cần làm là đẩy nhanh quá trình phục hồi nhiều lĩnh vực và tăng cường tạo việc làm. Ông cũng cho rằng, chính quyền phải giúp sinh viên mới tốt nghiệp và người lao động học lại và nâng cao kỹ năng để theo kịp nền kinh tế đang thay đổi.
Các chuyên gia nhấn mạnh việc giải quyết nạn tham nhũng và chi phí tăng cao trong kinh doanh cũng cấp bách không kém.
“Có rất nhiều nhà đầu tư rời khỏi Indonesia vì không có sự chắc chắn về mặt pháp lý trong việc thực thi. Ngoài ra, bộ máy hành chính rất phức tạp, rất khó xử lý”, ông Sulistyawan nhận định.
THÀNH ĐẠT (theo CNA)