Điện ảnh với những góc nhìn mới

Những cú ngược dòng lịch sử ấn tượng

Sự thành công về nghệ thuật, doanh thu và ảnh hưởng xã hội, bộ phim “Địa Đạo: Mặt trời trong bóng tối” của đạo diễn Bùi Thạc Chuyên ghi dấu mốc đặc biệt cho dòng phim chiến tranh cách mạng Việt Nam. Tác phẩm là tiếng nói của thế hệ đạo diễn trẻ dám nghĩ, dám tiếp cận chiến tranh từ góc nhìn nhân văn, tâm lý, thay vì chỉ dừng lại ở sự kiện hay anh hùng ca.

Đạo diễn Bùi Thạc Chuyên được xem là nhân tố tạo tiền đề cho làn sóng để những đạo diễn hôm nay đến với phim chiến tranh bằng tư duy mới. Các tác phẩm của anh gây ấn tượng bởi sự kết hợp giữa chất tự sự cá nhân và chiều sâu xã hội, gợi mở phương pháp tiếp cận lịch sử từ góc nhìn nội tâm, tinh tế và đầy chất điện ảnh.

Đạo diễn Đinh Tuấn Vũ, người từng gây chú ý với những bộ phim tình cảm, cũng thử sức với đề tài chiến tranh. Anh cho rằng, với một đạo diễn trẻ chưa từng trải qua chiến tranh, khi đứng trước đề tài vừa khó vừa thú vị như thế này thì rất khát khao được thể hiện. Theo anh, điều quan trọng là tạo được niềm tin và cảm xúc nơi khán giả, để họ hiểu rằng phim chiến tranh không chỉ là những trận đánh, mà còn là ký ức, là lý tưởng, khát vọng và lòng yêu nước cháy bỏng.

Mới đây nhất, bộ phim “Mưa đỏ” của đạo diễn Đặng Thái Huyền ra mắt nhân kỷ niệm 80 Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9. Dựa trên kịch bản của nhà văn Chu Lai, phim khắc họa trận chiến 81 ngày đêm ở Thành cổ Quảng Trị - câu chuyện được viết nên bằng máu, nước mắt và lòng can đảm.

Đạo diễn Đặng Thái Huyền đã chạm đến trái tim khán giả với những khung hình khốc liệt, cảm động và sâu sắc.  Theo đạo diễn Đặng Thái Huyền, việc thực hiện “Mưa đỏ” là hành trình dài với rất nhiều thử thách, từ lựa chọn bối cảnh, tổ chức trường quay cho đến việc đảm bảo chất lượng nghệ thuật và tư tưởng. Đó cũng là lý do vì sao dòng phim chiến tranh cần được đầu tư đúng mức. Đây là thể loại đòi hỏi chi phí cao: Phục dựng bối cảnh lịch sử, quân phục, kỹ xảo, âm thanh... tất cả đều phải chỉn chu, trong khi kinh phí hạn chế, sự sáng tạo của người làm phim dễ bị bó hẹp.

Điểm đáng mừng là nhiều nhà làm phim ngày nay không tiếp cận chiến tranh từ khía cạnh hoành tráng, mà tập trung khai thác chiều sâu tâm lý nhân vật, tình đồng đội, tình mẫu tử và sự mất mát của con người. Chẳng hạn, trong phim “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối”, đạo diễn Bùi Thạc Chuyên xây dựng nhân vật người lính không đơn thuần là anh hùng, mà là người có mâu thuẫn nội tâm, có những giằng xé giữa sứ mệnh và nỗi nhớ nhà, giữa lòng yêu nước và sự hoài nghi trước cái chết. Còn đạo diễn trẻ Hoàng Nam với dự án “Em bé Mỹ Lai” lại là một lựa chọn đầy thử thách nhưng cần thiết. Phim không chỉ muốn kể lại một vụ thảm sát, mà là tiếng nói từ những sinh linh nhỏ bé bị đánh cắp tuổi thơ và đặt câu hỏi: Chiến tranh không chỉ là lịch sử của người lớn, mà còn là mất mát của cả những đứa trẻ chưa từng được chọn lựa.

Tiếp lửa bằng đam mê và góc nhìn mới

Dòng phim chiến tranh từng bị xem là kén người xem, khô khan, nay được làm mới bằng chính năng lượng của thế hệ hôm nay - những người không có trải nghiệm trực tiếp với chiến tranh, nhưng lại có trách nhiệm giữ gìn ký ức của một thời từng định hình đất nước. Và khi họ bắt đầu kể lại quá khứ bằng ngôn ngữ của hôm nay, khán giả trẻ cũng sẽ lắng nghe bằng cả trái tim.

Từ “Mưa đỏ”, “Địa đạo: Mặt trời trong bóng tối” đến những dự án mới đang trong giai đoạn sản xuất, dòng phim chiến tranh Việt Nam cho thấy những tín hiệu tích cực: sự nhập cuộc mạnh mẽ của thế hệ đạo diễn trẻ, sự dấn thân của các nhà làm phim tư nhân và sự đồng hành của khán giả. Theo đạo diễn Đặng Thái Huyền, làm phim chiến tranh đối với thế hệ các nhà làm phim trẻ đương nhiên là áp lực, nhưng cũng là niềm đam mê không thể dừng lại. Con đường mà thế hệ các nhà làm phim đang bước đi, như cách nói của Đặng Thái Huyền, là để khẳng định một điều rằng làm phim chiến tranh không chỉ khó, khô, khổ mà còn là tâm huyết của nhiều đạo diễn hôm nay, là thông điệp và câu chuyện họ muốn nói với công chúng.

Viết tiếp lịch sử qua những câu chuyện gần gũi, giản dị, xúc động, nghẹn ngào qua lăng kính của những người trẻ bằng điện ảnh, bằng nghệ thuật, bằng tất cả sự tôn trọng và góc nhìn của thời đại mình. Dòng phim chiến tranh Việt Nam, từng mang trọng trách phản ánh một thời kỳ bi tráng, nay đang dần chuyển mình không chỉ để kể lại, mà để đối thoại, để kết nối, để lắng nghe.

Theo đạo diễn Quốc Tuấn, khi người trẻ không né tránh đề tài khó, mà chọn bước vào đó với trái tim nhạy cảm và tinh thần phản biện, họ không chỉ đang làm phim mà là giữ gìn một phần bản sắc và lan tỏa tinh thần yêu nước. Và khi khán giả trẻ lặng đi trong rạp, rồi bước ra với cảm giác thấu hiểu, biết ơn và tự hào - điện ảnh chiến tranh không còn là thể loại kén người xem, mà trở thành nhịp cầu giữa ký ức và hiện tại.

Đăng Khoa