Không ít vụ việc thời gian qua đã phơi bày thực trạng “nghệ sĩ đọc kịch bản, người tiêu dùng trả giá”. Từ vụ quảng cáo kẹo rau Kera được tung hô như một phép màu thanh lọc cơ thể, đến kem chống nắng Hanayuki - sản phẩm do ca sĩ Đoàn Di Băng quảng cáo bị điều tra hình sự, hay sữa HIUP bị kết luận là hàng giả... tất cả đều có điểm chung: Người nổi tiếng là cầu nối truyền thông chính.
Theo bà Ninh Thị Thu Hương, Cục trưởng Cục Văn hóa cơ sở, Gia đình và Thư viện (Bộ VH-TT&DL), luật sửa đổi đã bổ sung các quy định buộc nghệ sĩ, người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo phải chịu trách nhiệm về thông tin truyền tải. “Không chỉ “tuýt còi”, luật mới sẽ siết hành vi của người nổi tiếng, yêu cầu họ xác minh độ tin cậy trước khi nhận quảng bá bất kỳ sản phẩm nào”, bà Hương khẳng định.
Quan điểm này nhận được sự ủng hộ từ giới chuyên gia. Đại biểu Quốc hội, PGS, TS Bùi Hoài Sơn nhấn mạnh: “Nghệ sĩ không thể chỉ là công cụ truyền thông của doanh nghiệp. Họ là người dẫn dắt dư luận, ảnh hưởng đến hành vi và niềm tin xã hội. Mỗi quảng cáo vì thế phải là một cam kết đạo đức”.
Thực tế, trong nhiều năm, công chúng chỉ được chứng kiến một kịch bản quen thuộc: Khi vụ việc nổ ra, nghệ sĩ xin lỗi, xóa bài đăng, rồi... tiếp tục quảng cáo sản phẩm khác. Hệ quả là người tiêu dùng lãnh đủ, trong khi nghệ sĩ không bị ràng buộc pháp lý cụ thể nào. Tuy nhiên, vụ việc của MC Hoàng Linh - người bị xử phạt hành chính, yêu cầu cải chính và tháo gỡ nội dung sai lệch mới đây đã tạo bước ngoặt. Theo luật sư Trần Minh Tuấn (Đoàn Luật sư Hà Nội), đây là minh chứng cho thấy luật mới đã lấp được “lỗ hổng trách nhiệm” của người truyền tải nội dung quảng cáo, điều mà Luật Quảng cáo cũ từng bỏ qua. “Trước đây, luật chỉ tập trung vào tổ chức sản xuất nội dung, bỏ qua người xác nhận, công khai truyền thông. Hệ quả là nghệ sĩ dù là nguyên nhân chính gây hiểu lầm cho người tiêu dùng vẫn thoát trách nhiệm. Giờ thì điều đó không còn đúng nữa”, ông Tuấn phân tích.
Một điểm đáng chú ý trong luật sửa đổi là quy định bổ sung về quản lý quảng cáo trên không gian mạng. Lần đầu tiên, các nền tảng mạng xã hội xuyên biên giới như Facebook, TikTok, YouTube... sẽ phải chịu trách nhiệm pháp lý nếu để xảy ra tình trạng quảng cáo sai sự thật, nhầm lẫn hoặc thổi phồng công dụng sản phẩm. Ông Nguyễn Trường Sơn, Chủ tịch Hiệp hội Quảng cáo Việt Nam cho biết: “Những quy định mới sẽ chấm dứt thời kỳ buông lỏng. Các KOLs (người nổi tiếng), nghệ sĩ từng “bán niềm tin” để đổi lấy lợi nhuận giờ sẽ phải cân nhắc kỹ lưỡng. Nếu đã biết luật mà vẫn vi phạm thì phải bị xử lý nghiêm”.
Đồng tình với quan điểm trên, bà Nguyễn Thu Giang, Giám đốc điều hành một công ty truyền thông chuyên phụ trách chiến dịch cho doanh nghiệp thực phẩm và mỹ phẩm chia sẻ rằng các nhãn hàng giờ đây cũng đã thay đổi. “Sau vụ của MC Hoàng Linh, doanh nghiệp bắt đầu yêu cầu người nổi tiếng ký cam kết pháp lý. Giấy công bố chất lượng, giấy phép quảng cáo, hồ sơ sản phẩm phải rõ ràng. Các đơn vị trung gian cũng không dám làm ẩu nữa”, bà nói.
Luật Quảng cáo sửa đổi không chỉ là biện pháp kiểm soát, mà còn là hành lang pháp lý nhằm tạo ra môi trường quảng cáo minh bạch, chuyên nghiệp, lành mạnh và bảo vệ người tiêu dùng. Các quy định mới sẽ khiến nghệ sĩ không thể tùy tiện quảng bá mà không chịu trách nhiệm. Đây là cánh cửa đóng lại với các hoạt động quảng cáo chụp giựt, nhưng lại mở ra cơ hội cho những người làm nghề tử tế. Thị trường quảng cáo có thể chững lại ngắn hạn, nhưng đó là bước đà để bứt phá trong tương lai, nhất là khi được hỗ trợ bởi trí tuệ nhân tạo và công nghệ số.
Trong nền kinh tế thị trường hiện đại, quảng cáo có vai trò không thể thiếu trong thúc đẩy tiêu dùng và sáng tạo. Tuy nhiên, cũng như bất kỳ lĩnh vực nào, quảng cáo cần được đặt trong khuôn khổ đạo đức và pháp lý. Nghệ sĩ, người nổi tiếng, với tầm ảnh hưởng lớn càng không thể là ngoại lệ. Luật Quảng cáo sửa đổi là công cụ cần thiết để kiểm soát tình trạng quảng cáo sai sự thật, đặc biệt từ giới nghệ sĩ, người nổi tiếng. Khi trách nhiệm đã được quy định cụ thể, mọi hành vi vi phạm sẽ bị xử lý rõ ràng. Điều này góp phần tạo môi trường quảng cáo minh bạch hơn và bảo vệ người tiêu dùng tốt hơn.
