Mới đây, bộ phim Trung Quốc “Hãy để tôi tỏa sáng” khi phát sóng đến tập 16 đã bị Cục Điện ảnh (Bộ VH-TT&DL) yêu cầu gỡ bỏ khẩn cấp do chứa hình ảnh “đường lưỡi bò” phi pháp, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền lãnh thổ Việt Nam. Sau vụ việc trên, Bộ VH-TT&DL đã ban hành Quyết định thành lập Đoàn kiểm tra công tác chấp hành quy định về hoạt động phổ biến phim trên không gian mạng.
Trước đó, Cục Điện ảnh đã gửi công văn yêu cầu Công ty Tencent Holdings Limited và Công ty Image Future Investment (HK) Limited tạm dừng phổ biến phim tại Việt Nam cho đến khi được công nhận đủ điều kiện phân loại. Hai công ty này cũng phải báo cáo chi tiết cơ cấu tổ chức, mô hình hoạt động, quan hệ pháp lý cũng như kế hoạch tuân thủ Luật Điện ảnh Việt Nam.
Vụ việc thêm một lần gióng lên hồi chuông cảnh báo về những lỗ hổng trong kiểm duyệt phim trực tuyến. Thực tế, không ít bộ phim ngoại từng gây tranh cãi vì cài cắm yếu tố xuyên tạc lịch sử, vi phạm chủ quyền hoặc chứa nội dung độc hại. Từ “Gửi thời thanh xuân ngây thơ tươi đẹp” đến “Bà Ngoại trưởng”… hay nhiều bộ phim 18+ phát tán tràn lan cho thấy nguy cơ “xâm nhập mềm” qua văn hóa là không nhỏ.
Sức ảnh hưởng của phim ảnh không chỉ dừng lại ở giải trí mà còn có thể góp phần định hình tư duy, nhận thức văn hóa chính trị. Việc để lọt các yếu tố xâm phạm chủ quyền có thể dẫn đến hệ lụy lâu dài, tác động đến nhận thức cộng đồng.
Dừng chiếu bộ phim “Hãy để tôi tỏa sáng” do có hình ảnh “đường lưỡi bò” phi pháp, vi phạm nghiêm trọng chủ quyền lãnh thổ Việt Nam.
Theo Luật Điện ảnh 2022, phổ biến phim trên không gian mạng phải tuân thủ quy định phân loại, đồng thời cơ quan quản lý có quyền yêu cầu gỡ bỏ nội dung vi phạm trong vòng 24 giờ đối với trường hợp nghiêm trọng
Tuy nhiên, thực tế, nhiều nền tảng xuyên biên giới chưa tuân thủ nghiêm túc. Các ứng dụng quốc tế thường chưa có văn phòng đại diện tại Việt Nam, khó bị ràng buộc trách nhiệm pháp lý. Trong khi đó, khối lượng phim khổng lồ được phát hành mỗi ngày vượt quá khả năng kiểm duyệt thủ công. Dự báo của Bộ Thông tin và Truyền thông (cũ), năm 2025, Việt Nam có thể có trên 30 triệu người dùng OTT (dịch vụ truyền thông được cung cấp trực tiếp đến người xem qua internet) trong khi công nghệ giám sát nội dung số trong nước còn lạc hậu, chưa theo kịp tốc độ phát triển.
Các chuyên gia cho rằng, để lấp khoảng trống quản lý, cần triển khai đồng bộ nhiều giải pháp như:
Siết chặt thực thi pháp luật: Yêu cầu các nền tảng OTT nước ngoài có giấy phép hoạt động, đặt văn phòng đại diện tại Việt Nam và tuân thủ chế tài như doanh nghiệp trong nước;
Ứng dụng công nghệ số: Xây dựng hệ thống kiểm duyệt tự động bằng trí tuệ nhân tạo và dữ liệu lớn nhằm phát hiện sớm nội dung vi phạm.
Bảo vệ bản quyền số: Tăng cường thực thi Luật Sở hữu trí tuệ, xử lý mạnh tay các trang phim lậu; áp dụng công nghệ để chống sao chép, phát tán trái phép.
Trách nhiệm của nền tảng và người dùng: Các nền tảng không thể viện dẫn “thuật toán” để phủi bỏ trách nhiệm, trong khi khán giả cần nâng cao nhận thức, phản ứng nhanh trước sản phẩm văn hóa có yếu tố vi phạm.
Minh Châu
