Để hoàn thành mục tiêu giải ngân 100% kế hoạch vốn đầu tư công năm 2025, Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương xác định thúc đẩy đầu tư công là một trong những nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu, là căn cứ quan trọng để đánh giá mức độ hoàn thành nhiệm vụ của tổ chức, cá nhân.
Các bộ, cơ quan, địa phương phải phát huy vai trò người đứng đầu cơ quan, đơn vị; phân công cụ thể lãnh đạo, cán bộ phụ trách từng dự án, cá thể hóa trách nhiệm để làm cơ sở đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ. Đồng thời, cần xây dựng kế hoạch tiến độ giải ngân từng dự án theo từng tuần, tháng, quý và cả năm để có giải pháp quyết liệt, hiệu quả, tăng cường đôn đốc, kiểm tra, giám sát, đẩy nhanh tiến độ thực hiện và giải ngân vốn.
Thủ tướng yêu cầu các đơn vị khẩn trương phân bổ ngay kế hoạch vốn đã được giao nhưng đến nay chưa phân bổ chi tiết; thường xuyên rà soát, đánh giá tình hình giải ngân đối với từng dự án, xác định rõ những tồn tại, yếu kém ở từng khâu để có giải pháp xử lý kịp thời, nhất là về đền bù giải phóng mặt bằng, nghiệm thu, thanh quyết toán vốn đầu tư, giải quyết về nguyên vật liệu...
Các bộ, cơ quan, địa phương phải tiến hành phân loại dự án theo mức độ giải ngân, từ đó kịp thời điều chuyển vốn từ các dự án giải ngân chậm sang các dự án giải ngân tốt và có nhu cầu bổ sung vốn theo quy định. Trường hợp không sử dụng hết vốn đã được giao, Thủ tướng yêu cầu các đơn vị khẩn trương có văn bản báo cáo rõ lý do, nguyên nhân gửi Bộ Tài chính và báo cáo Thủ tướng trước ngày 25/9.
Bên cạnh đó, lãnh đạo Chính phủ yêu cầu các đơn vị kịp thời xử lý theo thẩm quyền hoặc báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý ngay các khó khăn, vướng mắc liên quan đến đầu tư công khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, trong đó có việc chuyển giao nhiệm vụ chủ đầu tư dự án, dự án chuyển tiếp giữa các cấp, đồng thời ổn định nhân sự, sắp xếp, bố trí cán bộ có đủ năng lực chuyên môn đáp ứng yêu cầu trong công tác quản lý, triển khai các dự án đầu tư tại địa phương.
"Kiên quyết không để ảnh hưởng đến công tác giải phóng mặt bằng và tiến độ giải ngân vốn đầu tư công các dự án trên địa bàn", người đứng đầu Chính phủ nhấn mạnh yêu cầu.
Phân bổ vốn: Đã đạt trên 95% kế hoạch
Theo Bộ Tài chính, năm 2025, tổng kế hoạch đầu tư công được giao là 1.090.850 tỷ đồng. Trong đó, 884.585 tỷ đồng do Thủ tướng Chính phủ giao; 141.341 tỷ đồng là vốn cân đối địa phương tăng thêm; 64.923,8 tỷ đồng được chuyển sang từ các năm trước. Đến nay, tổng số vốn đã phân bổ đạt 987.441 tỷ đồng, tương đương hơn 95,6% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao.
Trong 8 tháng, cả nước đã giải ngân 409.000 tỷ đồng, bằng 46,3% kế hoạch Thủ tướng giao, tăng 5,9% về tỷ lệ và tăng gần 135,3 nghìn tỷ đồng tuyệt đối so với cùng kỳ 2024. Đặc biệt, nhiều bộ, ngành và địa phương có tỷ lệ giải ngân cao, vượt mức bình quân cả nước.
Đáng chú ý, Bộ Công an đạt 64,8%, Bộ Quốc phòng 54,5%; Thanh Hóa giải ngân tới 90,6%, Ninh Bình 90,1%, Phú Thọ 74,08%, Bắc Ninh 64,6%, Gia Lai 62,8%. Riêng các chương trình mục tiêu quốc gia đã đạt mức giải ngân 52,4% kế hoạch.
Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Quốc Phương, kết quả này phản ánh nỗ lực rất lớn của các bộ, ngành, địa phương. Nếu tính theo chỉ tiêu Chính phủ giao đầu năm, tỷ lệ giải ngân đã đạt 49,5%, cao hơn cả về số tuyệt đối và tương đối so với cùng kỳ năm 2024.
Tuy đạt được kết quả tích cực, tiến độ giải ngân vẫn đối mặt nhiều khó khăn. Trước hết là những tác động từ việc tổ chức, sắp xếp lại bộ máy chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp. Nhiều xã chưa kịp kiện toàn bộ máy, dẫn đến thiếu nhân sự ở các vị trí then chốt như kế toán, quản lý dự án, khiến hồ sơ thủ tục, thanh quyết toán chậm trễ.
Một số dự án phải rà soát, điều chỉnh để phù hợp với mô hình mới. Nhiều công trình vốn do cấp huyện quản lý nay phải chuyển giao cho cơ quan khác, phát sinh vướng mắc trong quá trình triển khai.
Ngoài ra, vẫn còn khoảng 38,5 nghìn tỷ đồng vốn ngân sách trung ương chưa được phân bổ chi tiết. Cùng với đó là hàng loạt khó khăn quen thuộc như thể chế, chính sách chậm ban hành; công tác giải phóng mặt bằng ì ạch; giá nguyên vật liệu biến động; điều chỉnh quy hoạch, thiết kế kéo dài… Tất cả đều ảnh hưởng đến tiến độ giải ngân.
Quyết tâm cán đích 100%
Năm 2025, Hà Nội được phân bổ hơn 87.000 tỷ đồng vốn đầu tư công, tăng 1,13 lần so với năm 2024. Ngay từ đầu năm, UBND thành phố đã ban hành hàng loạt kế hoạch, chỉ thị, phân công rõ trách nhiệm cho từng chủ đầu tư, từng dự án. Các đơn vị được yêu cầu công khai tiến độ, minh bạch trách nhiệm và coi kết quả giải ngân là thước đo quan trọng để đánh giá năng lực.
Đến hết ngày 31/8, Hà Nội đã giải ngân được khoảng 36.000 tỷ đồng, đạt hơn 41% kế hoạch. Ước tính đến 30/9, con số này đạt gần 39,3 nghìn tỷ đồng, tương đương 45,1%. Dù thấp hơn mức bình quân chung cả nước về tỷ lệ, nhưng xét về giá trị tuyệt đối, Hà Nội vẫn là một trong hai địa phương dẫn đầu, gấp 1,3 lần so với cùng kỳ năm trước.
Để tháo gỡ điểm nghẽn, bứt tốc giải ngân vốn đầu tư công, Hà Nội đã thành lập các tổ công tác đặc biệt nhằm xử lý dứt điểm từng dự án, đặc biệt là nhóm dự án phức tạp. Thành phố cũng kiến nghị Chính phủ sớm ban hành nghị định hướng dẫn Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư sửa đổi, tạo cơ sở pháp lý cho việc ký hợp đồng xây dựng - chuyển giao mở dư địa phát triển cho các năm tới.
Bên cạnh đó, thành phố đề xuất điều hành vốn linh hoạt: Kiên quyết điều chuyển vốn từ dự án chậm sang dự án có tiến độ tốt; đồng thời kiến nghị Trung ương xem xét tháo gỡ về nguồn vốn ngân sách trung ương và ODA. Từ nay đến cuối năm, Hà Nội đặt ra yêu cầu siết chặt kỷ luật, kỷ cương trong quản lý vốn đầu tư công. Kết quả giải ngân sẽ là tiêu chí hàng đầu để đánh giá, xếp loại cán bộ, thậm chí xử lý trách nhiệm người đứng đầu nếu để xảy ra chậm trễ. Thành phố cũng tập trung cao độ cho giải phóng mặt bằng, nút thắt lớn nhất hiện nay, coi đây là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt.
Sau 8 tháng, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công của TPHCM mới đạt khoảng 43,3%, thấp hơn mức bình quân cả nước đạt 46,3% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao. Nhằm đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, TPHCM đã đưa ra
4 giải pháp: Thứ nhất là giải pháp tổng thể nhằm tăng cường hiệu lực, hiệu quả trong công tác quản lý. Các địa phương và ban quản lý dự án chưa lập kế hoạch giải ngân thì phải hoàn tất ngay, đồng thời tuân thủ nghiêm kỷ cương, kỷ luật trong thực hiện nhiệm vụ.
Thứ hai là tập trung giải ngân vốn bồi thường, giải phóng mặt bằng. Thành phố có chủ trương áp dụng chung cơ chế cho cả Bình Dương và Bà Rịa - Vũng Tàu (trước sáp nhập); áp dụng cơ chế chi trả toàn bộ một lần chi phí bồi thường theo dự toán được duyệt, áp dụng cho cả 8 dự án tại 2 khu vực này.
Thứ ba là bảo đảm cung ứng vật liệu thi công. Các cơ quan chủ quản và chủ đầu tư phải rà soát nhu cầu vật liệu, lập danh mục ưu tiên cho dự án lớn, đồng thời phối hợp với các địa phương như Đồng Nai, Tây Ninh để tìm kiếm, khai thác hiệu quả các mỏ vật liệu hợp pháp, đủ điều kiện.
Thứ tư là tập trung thúc đẩy giải ngân tại các dự án có quy mô vốn lớn. Thành phố sẽ chỉ đạo 34 dự án với quy mô vốn chiếm khoảng 51.000 tỷ đồng, để tập trung thực hiện quyết liệt nhằm hoàn thành kế hoạch được giao. Ngoài ra, Sở Xây dựng sẽ phối hợp với các chủ đầu tư và UBND thành phố trong việc thẩm định, phê duyệt và bàn giao ranh giới dự án để triển khai nhanh công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng.
Tại Công điện số 169, Thủ tướng Chính phủ phê bình nghiêm khắc 18 bộ, cơ quan Trung ương và 29 địa phương chưa phân bổ chi tiết hết kế hoạch vốn được giao; 29 bộ, cơ quan Trung ương và 12 địa phương giải ngân thấp dưới mức trung bình cả nước. Thủ tướng yêu cầu các bộ, cơ quan, địa phương kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân liên quan, xử lý theo quy định nếu có khuyết điểm do chủ quan và đề ra giải pháp khắc phục ngay trong thời gian tới.
Việc giải ngân chậm có nhiều nguyên nhân, trong đó nguyên nhân chủ quan là chủ yếu, vì cùng một mặt bằng pháp lý tương tự nhưng có nơi giải ngân tốt, có nơi chưa tốt. Những nơi chưa tốt do kỷ luật, kỷ cương hành chính chưa nghiêm; sự lãnh đạo chỉ đạo tổ chức thực hiện ở một số bộ, cơ quan, địa phương còn thiếu quyết liệt, sâu sát, thiếu quyết tâm chính trị, sợ trách nhiệm, vai trò người đứng đầu chưa được phát huy.
Châu Anh
