... Nhưng nó không chỉ có giá trị như một suất khám sức khỏe hay miễn học phí, mà là tài sản lớn, là niềm mơ ước cả đời đối với biết bao người. Vì thế, thực hiện chính sách nhà ở xã hội hẳn là khó khăn hơn rất nhiều so với các chính sách an sinh khác, vốn đã rất khó khăn, nặng nề.
Bộ Chính trị vừa yêu cầu Đảng ủy Chính phủ nghiên cứu, tham mưu thể chế hóa nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội theo hướng mở rộng diện đối tượng được mua, thuê. Có thể thấy trong nhiều năm qua, đã có không ít chủ trương, nghị quyết, chỉ đạo về phát triển nhà ở xã hội, nhà ở giá rẻ cho người thu nhập thấp, công nhân, người lao động được đưa ra, cho thấy việc này luôn được quan tâm đẩy mạnh. Có thể kể ra các chương trình như: Chương trình 30.000 tỷ đồng, chính sách gói tín dụng ưu đãi qua ngân hàng chính sách xã hội, chương trình xây dựng nhà ở công nhân khu công nghiệp, mới đây nhất là mục tiêu xây 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030 theo chỉ đạo của Chính phủ…
Tuy nhiên, hiệu quả thực tế của các chương trình này vẫn chưa tương xứng với kỳ vọng. Theo báo cáo của Bộ Xây dựng cuối năm 2024, cả nước mới hoàn thành được hơn 15% mục tiêu 1 triệu căn nhà ở xã hội - tức khoảng cách đến đích còn rất xa trong khi quỹ thời gian đang cạn dần. Quan sát thực tế, không khó tìm thấy những dự án nhà ở xã hội đã và đang “đắp chiếu” sau những lễ khởi công hoành tráng từ vài ba năm trước. Cách đó không xa, những dự án nhà ở thương mại mặc dù khởi công sau nhưng đã hoàn thành, nhiều căn hộ đêm đêm đã sáng đèn…
Thực tế này cho thấy bất chấp những nỗ lực thúc đẩy, chương trình nhà ở xã hội đang khá ì ạch và nếu như không có được bước đột phá thì mọi chuyện sẽ khó lòng biến chuyển. Vì thế, chỉ đạo của Bộ Chính trị được kỳ vọng sẽ tạo những "cú hích" về thể chế và đột phá trong thực hiện chính sách nhà ở xã hội.
Kinh nghiệm từ nhiều quốc gia đã từng giải quyết tốt chính sách nhà ở cho người nghèo, người lao động thu nhập thấp và trung bình, cho thấy vai trò của Nhà nước là vô cùng quan trọng. Bởi với một chương trình có ý nghĩa an sinh xã hội lớn, yếu tố lợi nhuận gần như “không có chỗ”, thì không thể không có vai trò trực tiếp của Nhà nước - từ khâu đầu tư cho tới chỉ đạo thi công, quản lý phân phối và giám sát vận hành… Một số quốc gia sử dụng hoàn toàn nguồn vốn ngân sách cho chương trình này và nhờ đó người có nhu cầu được thuê hoặc thuê mua với giá rẻ đáng kể so với giá thị trường.
Cuộc sống đang biến đổi rất nhanh. Nhiều cơ chế cũ đã trở nên lạc hậu và cần cơ chế mới thay thế. Với chương trình nhà ở xã hội, cần lắm những bước đột phá mạnh mẽ để thoát khỏi sự trì trệ bấy lâu nay…
KHÁNH NGUYỄN
