Hẳn nhiều người vẫn thuộc nằm lòng câu hát của rapper Đen “Đường về nhà là đường vào tim ta”… “Nhà” trong câu hát này không chỉ là cái nhà vật chất mà đó là một biểu tượng có ý nghĩa thiêng liêng đối với mỗi con người - gia đình.
Trước đây, câu “gia đình là tế bào của xã hội” thường được coi như một chân lý. Tế bào có mạnh khỏe thì cả cơ thể mới có thể ổn để phát triển, tăng trưởng.
Truyền thống văn hóa của người Việt luôn coi trọng gia đình, như một thành trì vững chắc để nuôi dưỡng biết bao thế hệ lớn lên, cho dù có đi xa lập nghiệp thì vẫn luôn nhớ về tổ ấm của mình như một nơi chốn để trở về. Gia đình là chỗ dựa tinh thần chắp cánh cho những ước mơ và cũng là nơi nâng đỡ, vực dậy con người sau những thất bại… Thiếu gia đình, con người dễ trở nên chông chênh, chơi vơi giữa cuộc đời bất định.
Nhưng trong thời hiện đại, dường như gia đình không còn bảo tồn được trọn vẹn ý nghĩa, giá trị của mình. Người ta có thể dễ dàng nói lời chia tay, phá vỡ gia đình chỉ vì những lý do nhỏ nhặt, chủ yếu nhằm thỏa mãn nhu cầu cá nhân được khoác lên những danh xưng quyền tự do, quyền được hạnh phúc, quyền được sống cho bản thân… Không ít người có thể dễ dàng rũ bỏ những ký ức tình yêu, từ bỏ quá khứ từng mặn nồng ấm áp và rũ bỏ cả trách nhiệm với con cái. Trên các diễn đàn mạng xã hội đã và đang xuất hiện nhiều ý kiến cổ súy cho việc ly hôn - coi đó như một giải pháp để giải phóng bản thân (!).
Tính đến cuối năm 2024, cả nước có hơn 2,2 triệu người ly hôn, chiếm 2,9% dân số ở thành thị. Tuy nhiên, con số này chỉ là “bề nổi của tảng băng chìm”, bởi bên cạnh số gia đình tan vỡ, tính bền vững của nhiều gia đình đang tồn tại trên hình thức cũng ẩn chứa nhiều vấn đề phức tạp, mối liên hệ giữa các thành viên không còn bền chặt, sâu đậm. Đó là thực tế đáng lo ngại.
Cùng với tình trạng ly hôn gia tăng, số người lựa chọn sống độc thân ngày càng nhiều. Độ tuổi kết hôn lần đầu cũng không ngừng tăng lên. Số liệu thống kê cho thấy, TPHCM là địa phương có tuổi kết hôn trung bình lần đầu ở nam cao nhất cả nước (31,5 năm), tiếp sau là Cần Thơ (31,3 năm). Độ tuổi kết hôn thấp nhất đều thuộc về các tỉnh khu vực miền núi phía Bắc. Đây cũng là một chỉ dấu cho thấy với nhiều người, gia đình không còn là yếu tố quan trọng hàng đầu.
Hẳn mọi người đều dễ dàng đồng tình với quan điểm: Nhân cách của con người được hình thành bởi sự tác động của môi trường và giáo dục. Nhân cách được hình thành kéo dài cả quá trình cũng như tác động bởi nhiều môi trường khác nhau: Môi trường gia đình, môi trường trường học và môi trường xã hội. Trong đó, môi trường gia đình đóng vai trò cốt lõi, bởi nhân cách của con người hình thành phần lớn trong khoảng 20 năm đầu đời. Vì thế, giữa bối cảnh xã hội có nhiều biến động, vai trò của gia đình càng cần được đề cao, giá trị của gia đình càng phải được trân trọng.
BẢO KHÁNH
