Bản hùng ca Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945 là một mốc son chói lọi trong lịch sử dân tộc Việt Nam, mở ra kỷ nguyên mới - kỷ nguyên độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Tiếp nối những thành quả đó, công cuộc tinh gọn bộ máy, sắp xếp lại địa giới hành chính, cắt bỏ các khâu trung gian là một bước quan trọng, thể hiện sự quyết tâm của Đảng và Nhà nước trong việc xây dựng một hệ thống chính trị hiệu lực, hiệu quả, phục vụ nhân dân tốt hơn, đáp ứng yêu cầu phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.
1
Ngay sau Cách mạng tháng Tám, Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên bố: “Việc đầu tiên phải kiến thiết là xây dựng một nhà nước của dân, do dân, vì dân, một nền hành chính phục vụ nhân dân”. Bộ máy đó phải ít bộ - ngành, ít tầng nấc trung gian, ít cán bộ nhưng vẫn thực hiện tốt chức năng quản lý nhà nước trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh "Cán bộ là cái dây chuyền của bộ máy". Để dây chuyền hoạt động nó không được thừa hoặc thiếu một mắt xích nào. Người chỉ rõ: “Khi bộ máy cồng kềnh thì biên chế phình ra và dẫn tới vừa quan liêu, vừa lãng phí”.
Chủ tịch Hồ Chí Minh nói rõ, chính quyền địa phương ở Việt Nam phải được tổ chức và hoạt động theo phương thức quản lý xã hội, quản trị quốc gia phù hợp với đặc thù, hoàn cảnh cụ thể của Việt Nam.
Hệ thống chính quyền của nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hòa được thành lập sau cách mạng tháng Tám đã quản lý đất nước, tổ chức nhân dân, xây dựng lực lượng vừa kháng chiến vừa kiến quốc. Đất nước không phút giây bình yên, nhân dân phải luôn gồng mình để chống chọi với kẻ thù. 8 thập kỷ đã trôi qua, trong đó có 40 năm đổi mới, Đảng ta đã lãnh đạo nhân dân cả nước giành được nhiều thắng lợi quan trọng trong công cuộc bảo vệ và xây dựng Tổ quốc. Nước Việt Nam đã có cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế chưa bao giờ có được như hôm nay. Đó là những thắng lợi vĩ đại tạc vào lịch sử vẻ vang của dân tộc. Nhưng dòng chảy lịch sử luôn đòi hỏi sự đổi mới tư duy, đổi mới hệ thống, chuyển giao thế hệ, nâng cao năng lực, sức chiến đấu và phương thức lãnh đạo của một Đảng cầm quyền để đáp ứng yêu cầu phát triển trong kỷ nguyên mới. Cuộc cách mạng tinh, gọn, mạnh đã thực hiện một sứ mệnh thay đổi lớn lao chưa có tiền lệ trong lịch sử cách mạng Việt Nam, đó là sự đột phá vào thể chế, được xác định là điểm nghẽn căn bản, là thách thức phải vượt qua để đưa đất nước vào kỷ nguyên mới. Nơi sinh ra thể chế là hệ thống chính trị. Do đó, đột phá vào thể chế chính là đổi mới hệ thống chính trị, là khâu đột phá để tạo ra động lực phát triển. Đổi mới hệ thống chính trị, tinh gọn bộ máy hiệu lực, hiệu quả là một cuộc cách mạng thực sự rất cam go, nếu không quyết liệt thì khó thành công. Tổng Bí thư Tô Lâm yêu cầu tháo gỡ hết các khó khăn, vướng mắc, điểm nghẽn để khơi thông mọi nguồn lực và cải cách hành chính mạnh mẽ, kiến tạo môi trường thuận lợi để phát triển. Kiên quyết không trì hoãn mà phải chạy nước rút theo phương châm “vừa chạy vừa xếp hàng”. Đảng ta thực hiện một cuộc cách mạng tái cấu trúc nền hành chính quốc gia chưa bao giờ lớn và sâu sắc như vậy, sự bố trí cán bộ trong hệ thống chính trị là một bước đi chiến lược mang tầm vóc quốc gia, đụng đến tận gốc rễ vấn đề quyền lực, cục bộ, lợi ích nhóm và cả uy tín lãnh đạo, giữa thời điểm mà niềm tin của nhân dân đang đặt trọn vào cuộc cách mạng tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả.
2
Hội nghị Ban chấp hành Trung ương 11, khóa XIII đã quyết nghị điều chỉnh địa giới từ 63 tỉnh, thành còn lại 34 tỉnh, thành. Mục tiêu sáp nhập, mở rộng nhằm kiến tạo không gian chiến lược phát triển thịnh vượng hàng trăm năm, đồng thời hướng tới xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực hiệu quả như Tổng Bí thư đã nói. Đây không chỉ là cuộc “tái cấu trúc” địa giới hành chính, mà còn là cơ hội vàng để kiến tạo những không gian mới và động lực lớn cho phát triển, đặc biệt là hướng biển. Trong 34 đơn vị hành chính cấp tỉnh, thành phố có 21 tỉnh, thành có biên giới là biển. Đất nước ta tựa lưng dãy Trường Sơn, mặt hướng ra biển Đông, có trên 3.600km bờ biển. Ngày nay biển là địa bàn chiến lược. Cửa biển căn cứ chiến lược trong xây dựng và bảo vệ đất nước, là lối mở hướng tới bạn bè quốc tế, đón bạn bè quốc tế đến với Việt Nam. Chiến lược phát triển hướng biển là định hướng chiến lược được thể hiện nhất quán trong các chính sách phát triển quốc gia.
Việc sáp nhập các đơn vị hành chính lần này được tiến hành đồng thời cả cấp tỉnh và cấp xã. Nhưng điểm mới về tiêu chí sáp nhập trong đợt này không chỉ căn cứ đơn thuần về quy mô dân số, diện tích mà còn chú trọng đến quy hoạch tổng thể quốc gia, quy hoạch vùng, quy hoạch địa phương, chiến lược phát triển kinh tế xã hội, mở rộng không gian phát triển gắn với 6 vùng kinh tế - xã hội. Cùng với đó, chính quyền cấp xã, phường, sẽ được trao nhiều thẩm quyền hơn trong việc quyết định các nhiệm vụ liên quan đến đất đai, đầu tư, phúc lợi. Đặc biệt đội ngũ cán bộ công chức qua tinh giản chất lượng sẽ được nâng lên để phù hợp với tổ chức bộ máy mạnh, hiệu năng, hiệu lực, đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Chế độ công chức công vụ theo vị trí việc làm sẽ được xây dựng hoàn thiện theo hướng năng động, trách nhiệm, thực tài, hiệu quả. Sáp nhập để đạt mục tiêu cuối cùng là phát triển hưng thịnh, nâng cao chất lượng đời sống nhân dân. Đây không phải là một sự thay đổi ngắn hạn vài chục năm. Mà là tầm nhìn chiến lược trăm năm, thậm chí vài trăm năm. Đúng như tâm nguyện của Bác Hồ, Việt Nam sánh vai các cường quốc trên thế giới.
3
Đảng ta đang tiến hành Đại hội các cấp tiến tới Đại hội toàn quốc lần thứ XIV, tổng kết những bài học lớn và hoạch định con đường bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của đất nước. Thực tiễn phong phú của cách mạng Việt Nam đã chứng minh sự lãnh đạo đúng đắn và sáng suốt của Ðảng là nhân tố hàng đầu quyết định mọi thắng lợi của cách mạng Việt Nam. Cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền cách mạng trong tháng Tám năm 1945 là ngọn lửa bùng cháy dữ dội nhất do Đảng nhóm lên, lãnh đạo toàn dân trùng trùng điệp điệp, như sóng biển dâng, cuốn phăng ách phát xít Nhật, lật nhào chế độ phong kiến chuyên chế để đổi đời cho dân tộc. Bài học đầu tiên của cách mạng tháng Tám là bài học về xây dựng Đảng. Đảng đã nhận lấy vai trò lãnh đạo cách mạng và luôn luôn được tôi rèn qua muôn vàn thử thách khắc nghiệt, bồi dưỡng ý chí của những người cộng sản, vận động quần chúng tạo nên cao trào cách mạng trực tiếp đấu tranh đuổi phát xít Nhật, lật đổ chế độ phong kiến, giành chính quyền về tay nhân dân. Để làm được điều đó, Đảng phải được xây dựng, vững mạnh về chính trị, xây dựng được cương lĩnh, đường lối và các chương trình hành động đúng đắn, phù hợp với điều kiện, hoàn cảnh của từng giai đoạn, từng thời kỳ. Đảng xây dựng tổ chức bộ máy rộng khắp để xây dựng lực lượng, giác ngộ cách mạng cho quần chúng hành động theo cương lĩnh của Đảng. Đó là bài học về xây dựng và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
Đảng và nhân dân ta vừa đạt được những thắng lợi to lớn có ý nghĩa lịch sử trong cuộc cách mạng tinh, gọn, mạnh, cấu trúc lại địa giới hành chính địa phương và hệ thống chính trị. Hệ thống chính trị mới đi vào hoạt động từ 1/3/2025, Chính quyền địa phương 2 cấp đã vận hành từ ngày 1/7/2025 tất cả đang chuyển động nhịp nhàng với tiêu chí gần dân, sát dân, trực tiếp giải quyết những nhu cầu của nhân dân, vì sự hài lòng và hạnh phúc của nhân dân.
95 năm từ khi có Đảng, mỗi lần Đại hội toàn quốc của Đảng là một sự kiện trọng đại, có ý nghĩa lịch sử, đánh dấu bước phát triển mới của đất nước. Đại hội toàn quốc lần thứ XIV này của Đảng trong tình hình thế giới có nhiều biến động khó lường; cuộc cách mạng công nghệ lần thứ 4 với nhiều cơ hội và thách thức cho sự phát triển. Đất nước ta cấu trúc lại kiến tạo một không gian phát triển mới. Đại hội XIV không chỉ là mốc son mới trên con đường tiến lên của cả dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng, mà Đại hội còn mang niềm tin yêu, niềm hy vọng, lòng tự hào và trách nhiệm mới của cả dân tộc Việt Nam, là hiện thực hóa khát vọng phồn vinh hạnh phúc đã nung nấu cả nghìn năm lịch sử.
Một quốc gia thịnh vượng, hùng cường sẽ làm nên những kỳ tích lịch sử, những con người anh hùng. Đường sáng tương lai đã mở! Sức sống của Tuyên ngôn độc lập dựng nước chính là năng lượng sức mạnh mang khát vọng phồn vinh, hạnh phúc nâng cánh cho dân tộc ta vươn tới đỉnh vinh quang.
Trần Công Huyền
