Điểm nhấn quan trọng của dự thảo là tăng mức phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp, tiếp thêm động lực để nghệ sĩ yên tâm gắn bó, phát huy tài năng và sáng tạo.
Dự thảo Nghị định quy định rõ 3 mức phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp, với tỷ lệ tăng đáng kể so với hiện hành gồm: Mức 50% áp dụng cho các chức danh đặc thù, đòi hỏi kỹ năng cao như đạo diễn sân khấu truyền thống, chỉ đạo nghệ thuật opera, musical; chỉ huy dàn nhạc giao hưởng; biên đạo múa ballet; sáng tác âm nhạc giao hưởng; biên kịch sân khấu truyền thống; diễn viên tuồng, chèo, cải lương, xiếc, múa rối nước, opera, ballet; nghệ sĩ biểu diễn nhạc cụ hơi trong dàn nhạc giao hưởng. Đây là mức tăng tới 25% so với trước.
Mức 40% áp dụng cho đạo diễn, chỉ đạo nghệ thuật các loại hình đương đại; chỉ huy dàn nhạc truyền thống, hợp xướng; biên đạo múa, huấn luyện múa; sáng tác âm nhạc đương đại; diễn viên kịch nói, kịch dân ca, kịch hình thể, kịch câm; hát hợp xướng, dân ca, ca khúc mới; múa rối cạn, múa đương đại, múa dân gian, múa cung đình, múa tạp kỹ; biểu diễn nhạc cụ truyền thống, dân tộc, nhạc cụ dây, gõ, bàn phím trong dàn nhạc giao hưởng. Mức này tăng 15 - 25% so với hiện hành.
Mức 30% áp dụng cho diễn viên biểu diễn nhạc cụ điện tử, kỹ thuật viên sân khấu, hậu đài, nhân viên phục vụ. Mức tăng 15% so với trước.
Ngoài ra, lao động hợp đồng chuyên môn có thỏa thuận áp dụng lương theo bảng lương viên chức cũng sẽ được hưởng phụ cấp ưu đãi nghề theo chuyên ngành. Người lao động làm việc ở vùng khó khăn sẽ nhận thêm chính sách phụ cấp ưu đãi phù hợp.
Về phụ cấp ưu đãi nghề nghiệp được tính dựa trên công thức: Phụ cấp ưu đãi nghề = Mức lương cơ sở × (Hệ số lương + phụ cấp chức vụ (nếu có) + phụ cấp thâm niên vượt khung (nếu có) × % phụ cấp ưu đãi nghề. Khoản phụ cấp này sẽ được trả cùng kỳ lương hàng tháng nhưng không dùng để tính đóng và hưởng các chế độ bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế hay bảo hiểm thất nghiệp.
Dự thảo cũng quy định rõ những trường hợp không được hưởng phụ cấp, như: Đi công tác, học tập dài ngày không trực tiếp làm công việc nghệ thuật; nghỉ việc riêng không lương; nghỉ hưởng bảo hiểm xã hội quá thời hạn; bị tạm giam, đình chỉ công tác; hoặc chuyển sang công việc khác không liên quan đến biểu diễn.
Việc tăng phụ cấp được kỳ vọng sẽ tạo bước chuyển lớn trong đời sống nghề nghiệp của nghệ sĩ. Không chỉ là hỗ trợ về tài chính, chính sách còn mang tính khích lệ tinh thần, giúp nghệ sĩ cảm nhận sự trân trọng từ Nhà nước và xã hội.
Trong bối cảnh nhiều nghệ sĩ trẻ rời bỏ các đơn vị công lập để tìm kiếm cơ hội khác, nghị định mới sẽ là “điểm tựa” để giữ chân nhân lực chất lượng cao, đồng thời thu hút thêm tài năng. Khi chế độ đãi ngộ công bằng và tương xứng, nghệ sĩ có thể yên tâm gắn bó lâu dài, toàn tâm toàn ý sáng tạo. Hơn thế, phụ cấp ưu đãi còn góp phần giải quyết sự chênh lệch đãi ngộ giữa các lĩnh vực, tạo sự công bằng nghề nghiệp cho nghệ sĩ biểu diễn, người lao động trong môi trường đặc thù, khắc nghiệt nhưng lại mang đến giá trị tinh thần vô giá cho công chúng.
Dự thảo nghị định không chỉ nhằm hoàn thiện chế độ ưu đãi nghề nghiệp mà còn thể hiện quyết tâm của Nhà nước trong việc nâng tầm nghệ thuật biểu diễn. Đây là lĩnh vực cần sự đầu tư bền bỉ, bởi mỗi vở diễn, chương trình không chỉ là sản phẩm nghệ thuật mà còn góp phần bồi đắp tinh thần yêu nước, khơi dậy niềm tự hào dân tộc và xây dựng đời sống văn hóa lành mạnh.
Thanh Hòa
