Gần đây, cơ quan BHXH khu vực XVI liên tiếp nhận được phản ánh từ người dân và doanh nghiệp về tình trạng các đối tượng giả danh cán bộ BHXH để lừa đảo qua điện thoại, tin nhắn và các đường link độc hại. Hình thức lừa đảo không mới nhưng thủ đoạn ngày càng tinh vi, đánh vào tâm lý lo ngại của người dân trong bối cảnh chuyển đổi số và cập nhật dữ liệu cá nhân trong lĩnh vực bảo hiểm.
Theo phản ánh, các đối tượng thường giả danh là cán bộ BHXH, gọi điện hoặc nhắn tin qua các nền tảng như Zalo, yêu cầu người dân cập nhật thông tin cá nhân với lý do hệ thống giao dịch BHXH sẽ thay đổi từ ngày 1/7. Chúng tung tin nếu không cập nhật sớm sẽ bị gián đoạn nhận lương hưu, mất quyền truy cập sổ BHXH, không được cấp thẻ bảo hiểm y tế khiến người dân hoang mang và làm theo hướng dẫn.
Đáng chú ý, nhiều người dân đã nhận được đường link lạ hoặc mã QR yêu cầu truy cập và cung cấp thông tin cá nhân như số căn cước công dân, mật khẩu tài khoản VssID, mã OTP… Đây chính là cái bẫy để các đối tượng chiếm đoạt dữ liệu, từ đó có thể thực hiện các hành vi trục lợi tài chính hoặc làm giả hồ sơ BHXH.
Trước tình trạng này, ông Nguyễn Văn Dũng, Phó Giám đốc BHXH khu vực XVI khẳng định: “BHXH khu vực XVI và BHXH cấp huyện không có chủ trương nhắn tin, gọi điện, gửi đường link hay mã QR yêu cầu người dân cung cấp thông tin cá nhân dưới bất kỳ hình thức nào”. Cũng theo đông Dũng, việc cập nhật thông tin BHXH, BHYT, sổ điện tử... chỉ được thực hiện tại các kênh chính thức như: Trực tiếp tại cơ quan BHXH; qua Cổng Dịch vụ công quốc gia; trên Cổng Dịch vụ công BHXH Việt Nam; ứng dụng “VssID - BHXH số”. BHXH khu vực XVI đồng thời khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác, không chia sẻ dữ liệu cá nhân cho bất kỳ bên trung gian không rõ nguồn gốc và báo ngay cho cơ quan chức năng khi phát hiện dấu hiệu lừa đảo.
Sổ BHXH điện tử sẽ giúp “bảo vệ kép”: Vừa minh bạch hóa thông tin, vừa ngăn chặn hành vi trục lợi, gian lận. (Ảnh minh họa)
Trong bối cảnh công nghệ số ngày càng đóng vai trò quan trọng trong quản lý và vận hành các chính sách an sinh xã hội, việc triển khai sổ BHXH điện tử được kỳ vọng là bước chuyển lớn của ngành BHXH Việt Nam. Không chỉ góp phần cải cách hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý, sổ BHXH điện tử còn là công cụ chặn đứng tình trạng mua bán, cầm cố, chuyển nhượng sổ BHXH - vấn nạn dai dẳng ảnh hưởng trực tiếp đến quyền lợi NLĐ.
BHXH Việt Nam cho biết, sổ BHXH điện tử sẽ được cấp chậm nhất vào ngày 1/1/2026. Loại sổ này có giá trị pháp lý tương đương sổ giấy và được cập nhật, quản lý thông qua các nền tảng như ứng dụng VssID, VNeID và Cổng Dịch vụ công quốc gia. Trong trường hợp người tham gia vẫn có nhu cầu sử dụng sổ giấy, cơ quan BHXH vẫn đáp ứng song song.
Theo Luật BHXH 2024 và Nghị định 164/2025/NĐ-CP, sổ BHXH điện tử do Bộ Tài chính tạo lập bằng phương tiện điện tử, được bảo mật và lưu trữ trên hệ thống dữ liệu quốc gia. Tất cả thông tin liên quan đến quá trình tham gia BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tài nạn lao động - bệnh nghề nghiệp đều được số hóa, cập nhật thường xuyên. Một trong những lợi ích rõ rệt nhất của sổ BHXH điện tử là khả năng loại bỏ tình trạng mua bán, cầm cố, thậm chí làm giả sổ BHXH để trục lợi các chính sách như trợ cấp thất nghiệp, nghỉ việc hưởng BHXH một lần. Việc chuyển sang môi trường số giúp đảm bảo tính toàn vẹn, minh bạch của dữ liệu, qua đó cơ quan quản lý dễ dàng phát hiện sai lệch, gian lận trong khai báo và hưởng chế độ.
Bên cạnh đó, người tham gia BHXH có thể theo dõi thường xuyên, cập nhật kịp thời mọi lúc, mọi nơi kết quả đóng BHXH, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm tài nạn lao động - bệnh nghề nghiệp và có thể sử dụng sổ BHXH điện tử để thực hiện các thủ tục hành chính liên quan trên môi trường điện tử. Mặt khác, NLĐ cũng tiết kiệm được thời gian do không phải làm thủ tục cấp lại sổ BHXH nếu không may sổ bị mất, hỏng; đồng thời, không phải bảo quản như sổ BHXH giấy và không phải xuất trình sổ BHXH giấy khi làm thủ tục thanh toán các chế độ BHXH, bảo hiểm thất nghiệp…
Ngoài ra, khi thực hiện liên thông được dữ liệu với trung tâm dịch vụ việc làm (DVVL) sẽ phát hiện, ngăn chặn kịp thời việc giải quyết hưởng bảo hiểm thất nghiệp không đúng quy định. Việc lưu trữ trên cơ sở dữ liệu còn tạo thuận lợi, giúp dễ tra cứu, theo dõi, kiểm tra, giảm không gian lưu trữ hồ sơ.
Thực hiện triển khai sổ BHXH điện tử trên ứng dụng VNeID, VssID, kết nối dữ liệu giữa trung tâm DVVL và cơ quan BHXH, hoàn toàn có thể cho phép người tham gia nộp hồ sơ bằng hình thức trực tuyến mà không cần trực tiếp đến trung tâm DVVL, giảm tải cho các trung tâm này và tạo thuận lợi cho người tham gia.
Vũ Hằng
