Tư vấn cho các phụ huynh, các chuyên gia cho rằng, việc chuẩn bị kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp được đánh giá là cần thiết hơn việc học trước kiến thức.
Chuẩn bị tâm thế sẵn sàng - quan trọng hơn dạy chữ
Chị Thu Trang (phường Hoàn Kiếm, Hà Nội) có con gái vào lớp 1. Suốt mùa hè, chị cho con học thêm chữ, làm quen với vở ô li, luyện viết… để con không bỡ ngỡ khi vào học chính thức. “Tôi sợ con chậm so với bạn bè, sợ chương trình học nặng nên cho con học trước gần hết chương trình kỳ 1”, chị Trang chia sẻ.
Anh Trung Kiên (phường Ngọc Hà, Hà Nội) lại chọn cách chuẩn bị tâm lý cho con trai trước khi vào lớp 1: “Tôi không đặt nặng việc học chữ trước. Mỗi ngày, tôi cùng con trò chuyện về trường lớp, cô giáo, giờ giấc sinh hoạt. Tôi cho con xem ảnh trường, kể chuyện vui thời đi học của tôi để con cảm thấy lớp 1 gần gũi, không đáng sợ”.
Theo các chuyên gia, việc học chữ trước không nên là ưu tiên hàng đầu. TS Vũ Thu Hương, nguyên giảng viên Khoa Giáo dục Tiểu học, Trường Đại học Sư phạm Hà Nội cho biết: “Điều quan trọng khi trẻ vào lớp 1 là chuẩn bị tâm lý, rèn nền nếp học tập, kỹ năng tự phục vụ và khả năng thích nghi môi trường mới. Nếu trẻ học chữ trước mà thiếu tự tin, kỹ năng giao tiếp, không biết giữ gìn đồ dùng cá nhân… thì vẫn gặp khó khi bước vào lớp học”.
Trẻ nên được học kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp trước khi vào lớp 1.
Từ mẫu giáo sang tiểu học, trẻ sẽ đối diện với nhiều thay đổi như: Không còn ngủ trưa ở lớp, phải ngồi học đúng giờ, chú ý nghe giảng, làm bài… Vì vậy, cha mẹ nên giúp con làm quen với môi trường mới bằng cách đưa đi tham quan trường, trải nghiệm ngồi học tại nhà theo thời gian biểu gần giống thời khóa biểu của lớp 1.
Rèn kỹ năng sống - hành trang không thể thiếu
Nhiều giáo viên lớp 1 cho biết, điều khiến các em gặp khó khăn nhất không phải là kiến thức mà là thiếu kỹ năng sống cơ bản. Cô Trần Thị Kim Ngọc, giáo viên dạy lớp 1 tại Hà Nội chia sẻ: “Tôi từng có học sinh biết đọc, biết viết trước nhưng lại không biết tự chuẩn bị sách vở, không dám giơ tay phát biểu hay nhờ cô giúp đỡ. Cũng có em loay hoay không biết mặc lại quần sau khi đi vệ sinh vì trước đó toàn được người lớn giúp”.
Đồng quan điểm, cô Phạm Thị Thủy, giáo viên dạy lớp 1 ở phường Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ: “Nhiều trẻ học rất giỏi do được học trước nhưng lại thiếu kỹ năng sống như không biết gấp quần áo, cất bút, thước, rửa tay đúng cách… Điều đó khiến trẻ lúng túng, mất tự tin khi vào lớp”.
Theo chuyên gia tâm lý giáo dục Trần Minh Hương (Học viện Quản lý Giáo dục), phụ huynh nên tập cho con các thói quen sinh hoạt như: Tự dậy sớm, ăn uống đúng giờ, biết dọn dẹp góc học tập, giữ gìn vệ sinh cá nhân, nói lời cảm ơn, xin lỗi... Đồng thời, hướng dẫn con giao tiếp lịch sự, nói rõ nhu cầu với người lớn, biết ứng xử khi bị trêu chọc hoặc va chạm với bạn. Bên cạnh đó, cha mẹ cũng nên hướng dẫn con cách sử dụng các đồ dùng học tập như gọt bút chì, phân biệt sách vở, cách cất và lấy đồ trong cặp… Đây là những kỹ năng nhỏ nhưng rất cần thiết khi trẻ học bán trú hoặc tự lập ở trường.
Không ít phụ huynh băn khoăn nên cho con học bao nhiêu là đủ trước khi vào lớp 1? Có nên học chữ, học toán trước không? Theo các chuyên gia, nếu muốn con làm quen với chữ cái, con số thì cần tạo hứng thú, học qua chơi, không ép buộc.
Thầy Phạm Đức Tuấn, giáo viên dạy lớp 1 ở TPHCM chia sẻ: “Tôi thường khuyên phụ huynh nên cho con làm quen với bảng chữ cái qua trò chơi, học đếm số qua việc sắp xếp đồ chơi. Không nên luyện viết nhiều hay học chương trình lớp 1 trước vì sẽ khiến trẻ nhàm chán, áp lực khi vào năm học chính thức. Đặc biệt, chương trình giáo dục phổ thông mới đang hướng đến phát triển toàn diện năng lực, phẩm chất học sinh. Vì vậy, việc chuẩn bị kỹ năng sống, kỹ năng giao tiếp, khả năng làm việc nhóm… được đánh giá là cần thiết hơn việc học trước kiến thức”.
Chuyên gia giáo dục Nguyễn Thị Cẩm Vân, cố vấn chương trình kỹ năng sống cho trẻ tiểu học lưu ý thêm: “Trẻ vào lớp 1 cần được cha mẹ đồng hành như một người bạn. Thay vì la mắng, hãy trò chuyện để hiểu cảm xúc của con. Khi cảm thấy được yêu thương, tôn trọng và khuyến khích, các em sẽ học tốt hơn, mạnh dạn hơn”.
THANH HÒA
