Với đa số học sinh năm cuối THPT, vào một trường đại học để tiếp tục theo đuổi con đường học vấn, trang bị cho bản thân những kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp làm hành trang vào đời vẫn là mục tiêu “tối thượng”. Vào lúc này, chắc chắn các thí sinh đã xác định rõ phương án phù hợp với năng lực học tập và điều kiện của bản thân, gia đình. Và hẳn các em đang phải chịu không ít áp lực trước những mục tiêu cần được hiện thực hóa thông qua kỳ thi - cuộc sát hạch cam go, thử thách trí tuệ, bản lĩnh của người trẻ và kể cả yếu tố may - rủi theo quan niệm “học tài, thi phận” tưởng như đã cũ kỹ…
Đất nước đang đứng trước cuộc chuyển mình lớn lao. Thế giới cũng đang không ngừng biến động. Rất nhiều yếu tố tác động khiến thị trường nhân lực biến chuyển mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Rất nhiều ngành nghề mới xuất hiện và nhanh chóng phát triển trở thành nét chủ đạo trong thị trường nhân lực; đồng thời cũng có nhiều ngành nhanh chóng suy yếu, thậm chí bị triệt tiêu, trong đó có nhiều ngành nghề truyền thống đã tồn tại từ hàng chục, hàng trăm năm qua.
Sự xuất hiện của trí tuệ nhân tạo trong dòng chảy mạnh mẽ của công nghệ tiên tiến đặt ra rất nhiều vấn đề mới mẻ cho thị trường lao động. Trong bối cảnh đó, những người không kịp cập nhật xu hướng, không đủ nhận thức để kịp thời chuyển hóa hành vi sẽ dễ dàng bị bỏ lại phía sau, trở thành lực cản, gánh nặng cho xã hội. Đó thực sự là thách thức lớn cho những người đang chuẩn bị bước vào ngưỡng cửa cuộc đời. Vì thế, những lựa chọn ngành nghề của hôm nay sẽ mang tính quyết định cho thành - bại của sự nghiệp mà người trẻ phải sáng suốt, tỉnh táo để đưa ra quyết định đúng.
Những năm gần đây, hệ thống đào tạo đại học của Việt Nam có chuyển biến lớn nhằm theo kịp xu thế phát triển của kinh tế trong nước và thế giới. Bên cạnh nhiều ngành nghề mới được mở ra nhằm khai thác thế mạnh của công nghệ hiện đại thì ngay cả những ngành nghề, lĩnh vực mang tính truyền thống cũng có không ít thay đổi để hội nhập vào xu thế chung. Không chỉ các ngành nghề liên quan đến công nghệ - kỹ thuật lên ngôi mà nhiều ngành khoa học cơ bản, khoa học xã hội, nghệ thuật… được nhiều người trẻ lựa chọn nhưng với cách tiếp cận mới mẻ, phù hợp với nhu cầu của thị trường lao động. Đó chính là cơ hội rộng mở trước mắt cho các thí sinh. Vấn đề còn lại là phải lựa chọn đúng hướng đi và sau đó là sự chuyên tâm học tập, nghiên cứu. Quá trình lựa chọn, quyết định không dừng lại ở kỳ thi mà sẽ còn tiếp tục kéo dài cho tới khi các tân sinh viên chính thức nhập học, dự kiến trong 2 tháng tới.
Thời gian qua, vấn đề một số người có bằng cấp chuyên môn phải làm trái ngành nghề đào tạo, thậm chí phải gia nhập đội ngũ lao động phổ thông bị nhìn nhận là sự lãng phí nguồn nhân lực. Hy vọng với những thay đổi về tư duy và cách thức, nội dung đào tạo, học tập, tình trạng này sẽ không tái diễn.
Sau mỗi kỳ thi tốt nghiệp THPT, thị trường lao động hứa hẹn sẽ lại có thêm nguồn bổ sung đáng giá. Tương lai sẽ mở ra từ ngưỡng cửa vào đời hôm nay…
KHÁNH NGUYỄN
