Theo ông Triệu Hiệp Lộc, Chủ tịch kiêm CEO Công ty cổ phần Công nghệ CTW, đồng thời là Chủ tịch IC-FPGA Academy, chuỗi giá trị sản xuất chip bao gồm 3 công đoạn chính: Thiết kế, sản xuất và đóng gói - kiểm thử. Trong đó, Việt Nam đã có nền tảng khá vững ở mảng thiết kế, với khoảng 50 doanh nghiệp đang hoạt động cùng hơn 5.000 kỹ sư. Tuy nhiên, mảng sản xuất vẫn chưa có nhà máy thương mại nào đi vào vận hành.
Trong khi đó, phân khúc đóng gói - kiểm thử lại bứt phá mạnh mẽ với sự xuất hiện của loạt doanh nghiệp lớn như: Hana, FPT Semiconductor, Intel Products Vietnam… và nhu cầu tuyển dụng ở mảng này đang tăng chóng mặt. Theo đề án phát triển nhân lực ngành bán dẫn của Chính phủ, 5 năm tới, Việt Nam cần tới 50.000 nhân lực, trong đó có khoảng 35.000 kỹ sư vận hành, tức nhóm trực tiếp điều khiển dây chuyền đóng gói, thử nghiệm, đảm bảo sản phẩm đạt chất lượng trước khi xuất xưởng.
Hệ cao đẳng kỹ thuật dần khẳng định vai trò như “đường băng” ngắn, thực tế giúp người trẻ bước vào ngành công nghiệp công nghệ cao.
Đáng chú ý, phần lớn vị trí kỹ sư vận hành hiện nay chỉ yêu cầu trình độ cao đẳng trở lên, phù hợp với năng lực và điều kiện học tập của nhiều học sinh tốt nghiệp THPT, đặc biệt là những em không theo định hướng học đại học. “Đây là cơ hội rõ ràng và thực tế cho thế hệ sinh năm 2007. Chỉ sau 2 - 2,5 năm học cao đẳng, các em đã có thể làm việc trong môi trường công nghệ cao với thu nhập cạnh tranh, được doanh nghiệp đào tạo thêm, có lộ trình phát triển nghề nghiệp rõ ràng. Đặc biệt, mảng đóng gói - kiểm thử dễ tiếp cận hơn nhiều so với thiết kế chip, lại rất thiếu người”, ông Triệu Hiệp Lộc phân tích.
Từ góc nhìn của nhà giáo dục nghề nghiệp, thầy Lê Đình Khải, Phó Hiệu trưởng trường cao đẳng kỹ thuật tại TPHCM nhận định: “Nhiều phụ huynh và học sinh giờ thực tế hơn. Đó là chọn ngành gắn với nhu cầu thị trường, học vừa sức, ra trường có việc ngay và có thể nâng cao trình độ trong quá trình làm việc. Với ngành bán dẫn, phân khúc kỹ sư vận hành là điển hình. Học sinh cao đẳng ngành cơ điện tử, kỹ thuật điều khiển - tự động hóa, công nghệ kỹ thuật điện - điện tử đều có thể đáp ứng yêu cầu vị trí này sau khi được doanh nghiệp đào tạo thêm kỹ năng đặc thù", thầy Khải nói.
Theo ông, mức lương khởi điểm của kỹ sư vận hành trong nhà máy đóng gói chip hiện nay phổ biến từ 9 - 14 triệu đồng/tháng, chưa kể phụ cấp làm việc theo ca, bảo hiểm, ăn ở… Sau vài năm làm việc, tích lũy kinh nghiệm, người lao động có thể chuyển lên các vị trí kỹ thuật chuyên sâu, quản lý nhóm, hoặc theo học liên thông để nâng trình độ học vấn. Không chỉ vậy, hiện nay, nhiều trường cao đẳng đã thiết lập liên kết trực tiếp với doanh nghiệp bán dẫn, đào tạo theo đơn đặt hàng, đưa sinh viên vào thực tập và làm việc ngay khi còn ngồi ghế nhà trường.
Dù nhận định cơ hội là rõ ràng, các chuyên gia cũng lưu ý học sinh cần hiểu đúng bản chất công việc trước khi chọn ngành. TS Đinh Thu Hà, giảng viên ngành kỹ thuật một trường đại học kỹ thuật công nghệ ở Hà Nội cho biết, công việc trong các nhà máy bán dẫn, đặc biệt ở mảng đóng gói - kiểm thử yêu cầu sự tỉ mỉ, kiên nhẫn và tuân thủ quy trình nghiêm ngặt, dù không quá phức tạp về mặt kỹ thuật chuyên sâu như thiết kế.
“Người học cần chăm chỉ, có tư duy kỹ thuật cơ bản, yêu thích máy móc và có trách nhiệm cao trong công việc. Đây là ngành làm trong môi trường sạch, hiện đại nhưng cũng đòi hỏi kỹ luật và khả năng thích nghi với công nghệ thay đổi liên tục”, TS Hà chia sẻ.
Các chuyên gia cho rằng, thị trường lao động bán dẫn đang “khát” nhân lực, đặc biệt ở nhóm kỹ sư vận hành. Trong khi đó, hệ cao đẳng kỹ thuật dần khẳng định vai trò như “đường băng” ngắn và thực tế giúp người trẻ bước vào ngành công nghiệp công nghệ cao đầy tiềm năng.
Hòa Cù
