Theo thống kê, tháng 6 ghi nhận hơn 24.400 DN thành lập mới, tăng 60,5% so với cùng kỳ năm trước. Đây cũng là mức cao nhất từng được ghi nhận. Sang tháng 7, thêm 16.500 DN được thành lập, đưa tổng số DN mới trong 7 tháng đầu năm lên hơn 107.700, tăng 10,6%. Vốn tăng thêm từ các DN đang hoạt động đạt trên 2,4 triệu tỷ đồng, tăng hơn 186%. Số lượng DN quay trở lại hoạt động cũng tăng mạnh. Riêng tháng qua, gần 15.000 DN hoạt động trở lại, nâng tổng số 7 tháng lên hơn 66.300 DN, tăng gần 50% so với cùng kỳ.
Đối với hộ kinh doanh, trong tháng 7 có 61.460 hộ đăng ký mới, đưa tổng số lên hơn 536.000 hộ trong 7 tháng, tăng 165%. Đồng thời, khoảng 13.700 hộ kinh doanh chuyển sang nộp thuế kê khai, gần 1.500 hộ chuyển đổi thành DN. Về hạ tầng quản lý, đến nay, gần 56.700 hộ kinh doanh đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử khởi tạo từ máy tính tiền, vượt 150% kế hoạch.
Làn sóng gia nhập thị trường cho thấy niềm tin của cộng đồng DN đang dần phục hồi, đồng thời khẳng định những chính sách khuyến khích phát triển kinh tế tư nhân đã bắt đầu đi vào cuộc sống.
Bà Hoàng Phương (cư trú tại phường Phương Liệt, TP Hà Nội) cho biết trước đây công tác tại đơn vị sự nghiệp thuộc ngành y tế. Khi có Quyết định 178 về chính sách, chế độ đối với cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và lực lượng vũ trang trong quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị, bà quyết định nghỉ hưu trước tuổi. Trở về với đời sống thường nhật, bà mở cửa hàng kinh doanh gạo phục vụ bà con trong khu phố. “Không ngờ thủ tục đăng ký hộ kinh doanh lại nhanh đến vậy. Tôi chỉ cần đăng ký trên ứng dụng iHanoi, tới đúng giờ hẹn và được cán bộ hướng dẫn từng bước, mọi thủ tục đều gọn nhẹ, lại còn được miễn thuế môn bài”, bà Phương chia sẻ.
Bên cạnh đó, không ít hộ kinh doanh đã mạnh dạn “nâng cấp” lên mô hình DN để tận dụng các chính sách ưu đãi. Chị Nghiêm Thị Linh Chi, Giám đốc Công ty TNHH Dược phẩm Cường Chi cho biết, việc chuyển đổi giúp đơn vị được miễn thuế thu nhập DN trong 3 năm đầu, qua đó toàn bộ lợi nhuận có thể giữ lại để tái đầu tư, xoay vòng vốn một cách thuận lợi và hiệu quả hơn.
TS Đỗ Thiên Anh Tuấn (Trường Chính sách công và quản lý Fulbright) khẳng định, làn sóng DN thành lập mới trong 7 tháng đầu năm, cùng với tinh thần cải cách từ Nghị quyết 68-NQ/TW đã thắp lên ngọn lửa tinh thần doanh nhân trong giai đoạn phát triển mới. Tuy nhiên, thực tiễn cho thấy, việc khởi sự kinh doanh ở Việt Nam vẫn chưa dễ dàng và rủi ro thất bại còn rất lớn.
Vì vậy, điều quan trọng hiện nay không chỉ là khuyến khích khởi nghiệp bằng thể chế trên giấy hay một vài chính sách ưu đãi ban đầu, mà cần thiết lập một hệ sinh thái hỗ trợ lâu dài, tạo điều kiện để DN non trẻ có thể đứng vững, phát triển và tái khởi nghiệp khi cần. Việc giữ ngọn lửa tinh thần kinh doanh sáng mãi đòi hỏi sự kiên trì, nhất quán và cải cách thể chế ở cấp độ sâu hơn.
Để thực hiện được điều này, cần đẩy nhanh việc thể chế hóa Nghị quyết 68-NQ/TW bằng hệ thống pháp luật đồng bộ, minh bạch, đặc biệt với các lĩnh vực mới như kinh tế số, tài chính công nghệ, đổi mới sáng tạo. Việc chuyển từ “tiền kiểm” sang “hậu kiểm” phải được thực thi nhất quán ở tất cả các cấp chính quyền, tránh tình trạng mỗi nơi một cách hiểu, một cách làm.
Thứ hai, cần cải thiện thực chất khả năng tiếp cận vốn của DN khởi nghiệp thông qua các quỹ bảo lãnh tín dụng, quỹ đầu tư khởi nghiệp, đồng thời khuyến khích ngân hàng phát triển sản phẩm tín dụng phù hợp với DN nhỏ, không dựa đơn thuần vào tài sản thế chấp. Thứ ba, cần phát triển hệ sinh thái hỗ trợ khởi nghiệp, từ vườn ươm, mạng lưới cố vấn, chương trình đào tạo đến nền tảng kết nối với thị trường và nhà đầu tư nhằm nâng cao tỷ lệ DN có thể tồn tại và tăng trưởng sau khi gia nhập thị trường.
Bên cạnh đó, chính sách thuế và chi phí đầu vào cũng cần được điều chỉnh theo hướng ưu đãi có chọn lọc, cho phép DN khởi nghiệp được miễn, giảm thuế trong thời gian đầu, khấu trừ chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D), chuyển đổi số, đào tạo nhân lực. Cuối cùng, cần cải cách thủ tục phá sản, giải thể và cơ chế rút lui khỏi thị trường theo hướng nhanh gọn, minh bạch, để khuyến khích khởi nghiệp trở lại, giảm chi phí rủi ro cho doanh nhân.
Châu Anh
Khảo sát Niềm tin kinh doanh 2025 của Ban Nghiên cứu phát triển kinh tế tư nhân thuộc Hội đồng Tư vấn cải cách thủ tục hành chính của Thủ tướng Chính phủ (Ban IV) cho thấy: 15,9% DN đánh giá tích cực về tình hình kinh tế vĩ mô; 12,7% về
kinh tế ngành; 18,5% về triển vọng 12 tháng tới; 12% dự kiến mở rộng sản xuất, 20,4% giữ nguyên quy mô. Ngành xây dựng có dấu hiệu phục hồi nhờ đầu tư công và thị trường bất động sản.
Ban IV nhận định, việc niềm tin DN không giảm sâu dù xuất khẩu chịu tác động của “chiến tranh thương mại” là tín hiệu tích cực, phản ánh năng lực thích ứng và nội lực kinh tế. Mặc dù có tín hiệu tích cực, khảo sát cũng chỉ ra 63,7% DN đánh giá tiêu cực về tình hình kinh tế hiện tại; 56,8% bi quan về 12 tháng tới; 67,6% dự kiến thu hẹp, tạm ngừng hoặc ngừng hoạt động. Khó khăn hành chính - pháp lý chiếm tới 69,1% nguyên nhân DN nêu ra.
Trong bối cảnh dư địa chính sách tiền tệ hạn chế, Ban IV đề xuất Chính phủ tập trung vào chính sách tài khóa: Giãn, giảm và hoàn thuế cho DN; nâng mức giảm trừ gia cảnh để hỗ trợ tiêu dùng; đẩy mạnh đầu tư công; ưu tiên ổn định vĩ mô để hỗ trợ tăng trưởng dài hạn; đồng thời, cải thiện năng lực chính quyền địa phương, giảm chi phí tuân thủ và bảo đảm sân chơi bình đẳng.
