6 giải pháp mang tính đột phá
Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Nghị quyết 72 có ý nghĩa chiến lược, toàn diện và lâu dài nhằm tháo gỡ, khơi thông các “điểm nghẽn,” “nút thắt”, khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn, trong đó tập trung vào các quan điểm, mục tiêu cốt lõi, những nhiệm vụ, giải pháp mang tính “đổi mới”, “đột phá”.
Thứ nhất, nhấn mạnh tầm quan trọng của công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân là mục tiêu, động lực, nhiệm vụ chính trị hàng đầu giữ vị trí ưu tiên trong các chiến lược, chính sách phát triển.
Thứ hai, nhấn mạnh vai trò của y tế dự phòng, y tế cơ sở. Hệ thống y tế dự phòng sẽ được kiện toàn, nâng cao theo hướng hiện đại, đủ năng lực giám sát, cảnh báo sớm, khống chế kịp thời dịch bệnh và chủ động tổ chức triển khai các hoạt động phòng, chống dịch bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở, sẵn sàng ứng phó với các tình huống khẩn cấp về y tế công cộng; nâng cao chất lượng, hiệu quả y tế cơ sở…
Thứ ba, nâng cao y đức, phát triển nhân lực y tế chất lượng, đồng bộ, đáp ứng sự hài lòng của người bệnh và hội nhập quốc tế.
Thứ tư, đẩy mạnh cải cách tài chính y tế và phát triển hiệu quả, bền vững chính sách BHYT để làm nền tảng hướng đến miễn viện phí cho người dân.
Thứ năm, đột phá về phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số toàn diện trong chăm sóc sức khỏe.
Thứ sáu, đột phá về phát triển y tế tư nhân, huy động và sử dụng hiệu quả mọi nguồn lực cho phát triển y tế: Thực hiện đồng bộ, hiệu quả các giải pháp tại Nghị quyết số 68-NQ/TW, ngày 4/5/2025 của Bộ Chính trị, thúc đẩy mạnh mẽ sự tham gia của khu vực kinh tế tư nhân, huy động các nguồn lực xã hội trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân.
Miễn viện phí ở mức cơ bản trên nền tảng BHYT toàn dân
Miễn viện phí là nội dung mang tính chất đột phá của Nghị quyết 72. Từ 2026, người dân được khám sức khỏe định kỳ hoặc khám sàng lọc miễn phí ít nhất mỗi năm 1 lần, được lập sổ sức khỏe điện tử để quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Đến năm 2030, người dân được miễn viện phí ở mức cơ bản trong phạm vi quyền lợi BHYT theo lộ trình.
Theo người đứng đầu ngành y tế, chính sách này vẫn phải dựa trên nền tảng trụ cột là BHYT, đồng thời thực hiện có lộ trình. Nhà nước và quỹ sẽ chi trả các chi phí y tế cơ bản, thiết yếu, giảm tối đa gánh nặng tài chính cho người dân - trước hết là đối tượng chính sách xã hội, người yếu thế, người có thu nhập thấp và một số đối tượng cần ưu tiên khác. Phần dịch vụ y tế theo yêu cầu, vượt mức cơ bản thì người bệnh vẫn phải chi trả một phần để nâng cao ý thức sử dụng dịch vụ hợp lý, tiết kiệm chi phí.
“Chính sách miễn viện phí phải gắn chặt với bao phủ BHYT toàn dân. Mọi người đều tham gia BHYT để chia sẻ rủi ro, người có điều kiện lo cho người nghèo, người khỏe đỡ người yếu; cùng với hỗ trợ của ngân sách nhà nước để người bệnh không phải trả thêm chi phí”, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nhấn mạnh.
TS Hà Anh Đức, Cục trưởng Cục Quản lý Khám, chữa bệnh (Bộ Y tế) cho hay, để thực hiện mục tiêu trên, Bộ Y tế đã và đang khẩn trương triển khai các giải pháp quản lý sức khỏe theo vòng đời, từng bước giảm gánh nặng chi phí y tế. Bộ Y tế đang xây dựng đề án trình Chính phủ ban hành kế hoạch hành động, trong đó quy định rõ nội dung, danh mục xét nghiệm và cận lâm sàng cần thiết.
Mục tiêu là thiết kế gói khám hiệu quả, tận dụng tối đa chi phí nhưng không lãng phí, đồng thời tạo điều kiện để mọi người dân đều có cơ hội được kiểm tra sức khỏe thường xuyên. Chi phí gói khám dự kiến 300.000 đồng/người/năm.
"Dân số Việt Nam khoảng 100 triệu người. Gói khám sức khỏe định kỳ dự kiến 300.000 đồng/người/năm, tổng kinh phí khoảng 30.000 tỷ đồng. Trong đó, ngân sách Nhà nước chi khoảng 25.000 tỷ đồng, phần còn lại do người sử dụng lao động chi trả cho khoảng 16 triệu lao động và các nguồn xã hội hóa đảm nhận", ông Đức cho hay.
Y tế dự phòng - chìa khóa giảm gánh nặng bệnh tật
Nghị quyết số 72-NQ/TW chuyển trọng tâm từ "chữa bệnh" sang "phòng bệnh," lấy y tế dự phòng và y tế cơ sở làm nền tảng, giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng và quản lý sức khỏe toàn diện ngay tại trạm y tế cấp xã.
Là chuyên gia y tế dự phòng, PGS, TS Trần Đắc Phu, nguyên Cục trưởng Cục Y tế dự phòng cho rằng, để giảm gánh nặng bệnh tật như Nghị quyết 72 đặt ra, phải phòng bệnh từ sớm, từ xa, ngay tại cơ sở. Nhưng muốn làm được, cần tháo gỡ hàng loạt điểm nghẽn.
Theo TS Trần Đắc Phu, nhiều địa phương được trang bị máy móc hiện đại nhưng thiếu kinh phí vận hành, dẫn đến tình trạng “máy có mà không chạy”. Trong khi đặc thù của y tế dự phòng là liên tục cập nhật kỹ thuật, công nghệ, nếu đầu tư dàn trải thì chỉ vài năm sau thiết bị đã lỗi thời: “Đầu tư có trọng tâm, trọng điểm mới thực sự hiệu quả. Tuyến nào cần cái gì thì trang bị cái đó, tránh rải nguồn lực khiến thiết bị nhanh lạc hậu, vận hành không hết công suất”.
Bên cạnh đó, y tế dự phòng vốn không tạo ra nguồn thu ngoài lương nên khó giữ chân nhân lực. Cần chính sách đãi ngộ riêng, coi đây là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Quan trọng không kém là nhận thức: Nếu chính quyền địa phương chưa coi dự phòng là nhiệm vụ trọng yếu, nếu người dân còn thờ ơ với tiêm chủng, vệ sinh môi trường, bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia… thì khó giảm bệnh tật.
PGS, TS Trần Đắc Phu nhấn mạnh, từng cấp, ngành cần biến chủ trương thành việc làm cụ thể như: Củng cố y tế cơ sở, đầu tư đúng trọng tâm cho dự phòng, tạo cơ chế giữ chân nhân lực. Khi những mắt xích đó vận hành đồng bộ, mục tiêu “phòng bệnh từ sớm, từ xa, từ cơ sở” mới thật sự gắn chặt với cuộc sống hàng ngày của người dân.
Duy Anh
