Trong khi một số người cho rằng, một kỳ thi như vậy là cần thiết và những gì vừa diễn ra là điều bình thường thì cũng không ít người cho rằng không nên giữ lại kỳ thi này, hoặc ít nhất thì cũng phải có những thay đổi, điều chỉnh thật mạnh mẽ, cơ bản…
Kỳ thi năm nay thực sự là đặc biệt vì có nhiều điều rất không giống với các kỳ thi trước. Đầu tiên, đó là độ khó của hai môn thi được cho là đóng vai trò quyết định đến tương lai của một tỷ lệ lớn học sinh là toán và Anh văn. Rất nhiều ý kiến - cả phụ huynh, chuyên gia và giáo viên cho rằng, đề năm nay ở hai môn trên không chỉ là quá khó mà còn vượt tầm của hầu hết học sinh. Vì thế, nếu những năm trước dư luận xã hội thường có quan điểm là khi tất cả học sinh đều chưa thi đã biết chắc là sẽ đậu tốt nghiệp, từ đó cho rằng kỳ thi này thực sự là vô bổ thì năm nay lại diễn biến theo chiều ngược lại, khi nhiều người lo ngại tỷ lệ rớt tốt nghiệp sẽ cao bất thường, còn các trường đại học sẽ phải hạ mạnh điểm chuẩn, trong khi hy vọng dùng điểm tốt nghiệp để săn học bổng du học của một số học sinh trở thành… vô vọng.
Với đề thi hai môn toán và Anh văn quá khó, vượt tầm của học sinh thì không ít nhà giáo dục cho rằng ngay cả mục tiêu phân hóa, sàng lọc để các trường đại học tuyển sinh cũng khó đạt được, bởi rất nhiều học sinh giỏi cũng phải… bó tay.
Vậy, giáo dục phổ thông là gì? Một trong những nội dung quan trọng của Luật Giáo dục là: "Giáo dục phổ thông nhằm phát triển toàn diện cho người học về đạo đức, trí tuệ, thể chất, thẩm mỹ, kỹ năng cơ bản, phát triển năng lực cá nhân, tính năng động và sáng tạo; hình thành nhân cách... chuẩn bị cho người học tiếp tục học chương trình giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp hoặc tham gia lao động...". Tức giáo dục phổ thông không đặt nặng mục tiêu phân tầng, loại trừ mà bảo đảm cơ hội học tập công bằng và toàn diện cho mọi học sinh.
Thế nhưng thực tế, kỳ thi tốt nghiệp THPT còn gánh thêm một trọng trách, đó là xét tuyển sinh đại học, cao đẳng - hai chức năng khác biệt hẳn về mục tiêu, tính chất. Nếu nhìn về nhiều năm trước, số học sinh đủ điểm vào đại học thường ít hơn số bị trượt - điều đã trở thành bình thường trong suốt giai đoạn hàng vài chục năm. Vậy, kỳ thi tốt nghiệp THPT có còn cần thiết không?
Bộ GD&ĐT là người quyết định số phận kỳ thi tốt nghiệp THPT. Nhưng cho dù giữ lại thì cần phải có những thay đổi sâu sắc từ cách thức tổ chức, đặc biệt là khâu ra đề. Làm sao để những học sinh trung bình vẫn có thể làm được bài ở mức tương đương với lực học của mình - tức đủ điểm để tốt nghiệp với mức trung bình, đồng thời cũng phải có phần nâng cao để chọn lọc được số học sinh giỏi cho các trường đại học - nhất là trường top đầu.
Cần phải thay đổi, cải cách một cách căn cơ, thực chất thì mới mong kỳ thi tốt nghiệp THPT trở thành điểm mốc để học sinh kết thúc 12 năm học phổ thông trọn vẹn, đồng thời cũng lựa chọn được những gương mặt xứng đáng để học tiếp lên cao hơn. Hoặc cũng có thể tính tới phương án công nhận tốt nghiệp phổ thông cho tất cả học sinh và tổ chức kỳ thi đại học có tính phân hóa, cạnh tranh cao, làm cơ sở để các trường đại học xét tuyển chính xác. Có như vậy, chất lượng nguồn nhân lực mới mong được cải thiện thực chất.
BẢO KHÁNH
