Theo báo cáo của Chương trình Môi trường Liên hợp quốc (UNEP), mỗi năm thế giới sản xuất khoảng 430 triệu tấn nhựa, trong đó hơn 2/3 là các sản phẩm sử dụng một lần, nhanh chóng trở thành rác thải, gây ô nhiễm, ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ sinh thái và sức khỏe con người.
Ước tính mỗi năm Việt Nam tiêu thụ khoảng 6,2 triệu tấn nhựa. Mức tiêu thụ nhựa ở Việt Nam liên tục tăng trưởng khoảng 15% mỗi năm. Bình quân mỗi hộ gia đình sử dụng 1 kg túi nilon/tháng, riêng 2 thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM trung bình mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn rác thải nhựa và túi nilon. Cùng với đó, mỗi ngày có khoảng 22 tấn chất thải nhựa được thải ra từ các hoạt động y tế, trong số đó lẫn với rác thải nguy hại (thuốc, hóa chất…). Điều này cũng đồng nghĩa với lượng rác thải nhựa thải ra rất lớn cần phải xử lý. Và Việt Nam đang phải đối mặt với nhiều nguy cơ từ rác thải nhựa,
Theo UNEP, rác thải nhựa khi trôi dạt ra biển sẽ gây ô nhiễm, ảnh hưởng tới đời sống của các sinh vật biển và xa hơn là ảnh hưởng trực tiếp tới sức khỏe con người. Phải mất tới hàng chục năm, thậm chí là hàng trăm năm các loại rác thải nhựa mới có thể được phân hủy. Bởi vậy, vấn đề rác thải nhựa đang trở thành vấn nạn toàn cầu, thách thức mọi quốc gia.
Thời gian qua, Việt Nam đã ban hành và triển khai nhiều chính sách, chương trình, chiến lược quan trọng nhằm tăng cường quản lý chất thải nhựa và giảm thiểu ô nhiễm nhựa, điển hình như: Luật Bảo vệ môi trường năm 2020 và các văn bản hướng dẫn thi hành với quy định cụ thể về giảm thiểu, phân loại, thu gom, tái sử dụng, tái chế và xử lý chất thải nhựa; thúc đẩy hợp tác quốc tế thông qua Chương trình Đối tác hành động quốc gia về nhựa, tăng cường nghiên cứu khoa học, triển khai mô hình hợp tác công - tư trong quản lý rác thải nhựa hướng tới kinh tế tuần hoàn; tích cực tham gia đàm phán Thỏa thuận toàn cầu về chấm dứt ô nhiễm nhựa (INC) và nhiều sáng kiến quốc tế khác…
Nhiều hoạt động bảo vệ môi trường đã được phát động và lan tỏa trong cộng đồng, như giảm rác thải nhựa hay sống xanh, không dùng đồ nhựa một lần… đã góp phần thay đổi nhận thức của nhiều người. Tuy nhiên, hiện việc phân loại, thu hồi và xử lý rác thải tại Việt Nam còn rất hạn chế. Lượng chất thải nhựa và túi nilon ở Việt Nam, chiếm khoảng 8 - 12% chất thải rắn sinh hoạt. Nhưng 10% số lượng chất thải nhựa và túi nilon không được tái sử dụng mà thải bỏ hoàn toàn ra ngoài môi trường. Lượng chất thải nhựa và túi nilon thải bỏ ở Việt Nam xấp xỉ khoảng 2,5 triệu tấn/năm.
Các chất thải nhựa và túi nilon khó phân hủy được tái chế với tỷ lệ rất thấp, phần lớn là chôn, lấp, đốt hoặc hiên ngang nằm chờ trên những bãi rác. Một phần được thả trôi ra biển, ra đại dương, giết chết hàng nghìn loài cá và sinh vật biển.
Theo các nhà khoa học, chỉ một chiếc túi nilon nhỏ nhưng phải mất ít nhất 100 năm mới có thể phân hủy, một chiếc chai nhựa dù nhỏ cũng cần ít nhất gần 200 năm mới phân hủy được. Đây là một "gánh nặng" cho môi trường, thậm chí có thể dẫn đến thảm họa.
Do vậy, theo các chuyên gia, giảm thiểu chất thải từ nhựa, nilon đã trở thành yêu cầu cấp bách, trước hết bắt đầu từ việc giảm thiểu tiêu thụ các sản phẩm nhựa và nilon khó phân hủy, đặc biệt là các sản phẩm nhựa dùng một lần.
