Sắp xếp đúng, phát huy tối đa giá trị tài sản công
Ngay từ những ngày đầu thực hiện chủ trương sắp xếp lại ĐVHC cấp tỉnh, cấp xã, Bộ Tài chính đã thành lập Tổ công tác liên ngành để làm việc trực tiếp với từng địa phương, hướng dẫn tận nơi. Đồng thời, Cục Quản lý công sản - Bộ Tài chính đã cử cán bộ theo sát quá trình triển khai và giải quyết kịp thời các khó khăn phát sinh.
Sau gần một tháng vận hành theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, hệ thống tổ chức cơ bản đã đi vào ổn định. Tuy nhiên, để quản lý tài sản công hiệu quả và phát huy giá trị, Bộ Tài chính tiếp tục yêu cầu các địa phương rà soát toàn bộ khối lượng tài sản hiện có, đặc biệt ở cấp xã, nhằm đối chiếu với kết quả tổng kiểm kê tài sản theo Quyết định số 213/QĐ-TTg, tránh bỏ sót, thất thoát khi thực hiện sáp nhập.
Trong bài viết gần đây về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh: “Phải biến tài sản thành nguồn lực, không để lãng phí tài nguyên quốc gia”. Phát biểu này không chỉ là định hướng chính trị, mà còn là mệnh lệnh hành động, đặt ra yêu cầu cụ thể cho từng cấp chính quyền, từng cơ quan, đơn vị trong xử lý tài sản công sau sáp nhập.
Xuất phát từ thực tiễn đó, không ít địa phương đã chủ động đưa vào cuộc, lựa chọn những phương án sáng tạo, thực chất và sát thực tế để “cứu” những tài sản công khỏi cảnh hoang hóa.
Đơn cử, tỉnh Hòa Bình (cũ), nay là tỉnh Phú Thọ là một trong những địa phương đi đầu trong xử lý tài sản công dôi dư sau sáp nhập. Dưới sự chỉ đạo quyết liệt của UBND tỉnh và sự phối hợp chặt chẽ giữa Sở Tài chính, các xã, việc sắp xếp và xử lý tài sản công được triển khai khẩn trương, đồng bộ và hiệu quả. Ông Quách Tất Liêm, Phó Chủ tịch UBND tỉnh cho biết, ngay từ đầu năm 2025, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch cụ thể, giao Sở Tài chính phối hợp với các huyện, thành phố tổ chức kiểm kê, lập phương án xử lý từng trụ sở, nhà làm việc, đất đai, xe ô tô công không còn nhu cầu sử dụng. “Đặc biệt, việc bố trí lại trụ sở mới của cấp xã sau sáp nhập cũng được tỉnh tính toán kỹ, ưu tiên thuận lợi cho người dân giao dịch và sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất hiện có, tránh tình trạng xây dựng mới gây lãng phí”, ông Liêm cho biết.
Đến tháng 6/2025, theo báo cáo từ Sở Tài chính (Hòa Bình cũ), gần 90% tài sản công dôi dư đã có phương án xử lý hoặc đang trong quá trình thẩm định phê duyệt. Một số trụ sở cũ đã được chuyển thành trung tâm phục vụ hành chính công cấp xã, trường mầm non, hoặc cho thuê đúng quy định để tạo thêm nguồn thu ngân sách.
Tại Bắc Giang (cũ), trong tổng số 2.427 trụ sở, cơ sở sự nghiệp, có 1.951 cơ sở tiếp tục sử dụng, 14 cơ sở cấp tỉnh dự kiến điều hòa nội bộ, hơn 20 trụ sở cấp huyện bố trí lại cho cấp xã. Có 78 cơ sở dôi dư không còn phù hợp được đề xuất thu hồi giao trung tâm phát triển quỹ đất hoặc đơn vị chức năng quản lý…
Hay như đối với tỉnh Ninh Thuận, trong công cuộc “sắp xếp lại giang sơn”, sau khi chuyển một số cơ quan hành chính về tỉnh Khánh Hòa, địa phương đã có phương án xử lý rõ ràng cho 95 trụ sở dôi dư. Đáng chú ý, nhiều công trình đã được định hướng phục vụ cộng đồng như: Trụ sở Tỉnh ủy cũ được chuyển thành thư viện xanh; trụ sở UBND tỉnh cũ chuyển thành Trung tâm hành chính công; trụ sở Sở Y tế chuyển thành khu hiệu bộ của trường THPT… Các tài sản khác cũng được tỉnh bàn giao cho Trung tâm quản lý khai thác hoặc các địa phương sử dụng theo quy hoạch.
Tương tự, tại TP. Huế, một số trụ sở cũ được cải tạo thành trung tâm văn hóa cộng đồng, vừa phát huy giá trị sử dụng vừa gìn giữ kiến trúc di sản. Hiện đã có một số địa phương bắt đầu chuyển đổi trụ sở công dôi dư thành nhà ở công vụ hoặc ký túc xá cho cán bộ, giáo viên, y bác sĩ công tác xa - một giải pháp thiết thực nhằm giữ chân nguồn nhân lực vùng sâu.
Những mô hình hiệu quả từ các địa phương kể trên là minh chứng rõ ràng: Tài sản công không nằm yên, nếu có quyết tâm chính trị, có phương án đúng và hành động quyết liệt, tài sản công dôi dư hoàn toàn có thể trở thành “nguồn lực kép” - vừa tạo nguồn thu, vừa mở đường cho đầu tư công, góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Linh hoạt trong xử lý, tiết kiệm, hiệu quả
Theo báo cáo từ Bộ Tài chính, bên cạnh những điểm sáng thì trong quá trình triển khai, nhiều địa phương cũng đã chủ động phản ánh những khó khăn phát sinh và đề xuất giải pháp cụ thể. Với những khó khăn này, Bộ Tài chính đã có hướng dẫn cụ thể nhằm giúp địa phương thuận lợi hơn trong việc xử lý tài sản.
Đơn cử tại Lâm Đồng, sau khi sáp nhập, nhiều xã có quy mô lớn gấp 2 - 4 lần so với trước, kéo theo nhu cầu tăng về trụ sở, phương tiện công tác. Tuy nhiên, số lượng xe công hiện có không đáp ứng đủ định mức. Trước thực trạng đó, Bộ Tài chính đã hướng dẫn rõ, địa phương có thể linh hoạt bố trí lại trụ sở theo hướng dùng chung, duy trì tạm thời nhiều trụ sở trong giai đoạn đầu, hoặc thực hiện điều chuyển xe từ các đơn vị cấp trên, mua sắm mới nếu cần thiết.
Tại TPHCM, vướng mắc lại nằm ở khâu bố trí cán bộ và diện tích làm việc. Theo phản ánh từ địa phương, sau khi chuyển đổi mô hình chính quyền, lượng công chức tại cấp xã tăng mạnh, vượt quá sức chứa của các trụ sở cũ, phương án xử lý dự kiến ban đầu phải thay đổi liên tục để thích ứng. Bộ Tài chính đã khuyến nghị thành phố tạm thời sử dụng đa trụ sở, kết hợp với việc sửa chữa, nâng cấp cơ sở vật chất. Trong trường hợp chưa thể bàn giao trụ sở phù hợp, địa phương cần tiếp tục quản lý, bảo vệ phần tài sản còn lại cho đến khi có phương án điều chuyển hợp lý.
Ninh Bình cũng có phản ánh tương tự khi tận dụng lại toàn bộ trụ sở cũ mà chưa tính đến định mức theo quy định. Bộ Tài chính nhấn mạnh, việc tận dụng là cần thiết nhưng cần bổ sung quy trình kiểm tra diện tích thừa, từ đó điều chuyển hoặc quản lý tạm thời đúng quy định tại Nghị định 155/2025/NĐ-CP. Đồng thời, Bộ Tài chính cũng đã ban hành biểu mẫu thống nhất (Công văn số 11120/BTC-QLCS) và đang phát triển chức năng báo cáo điện tử nhằm hỗ trợ các địa phương tổng hợp, cập nhật thông tin hiệu quả hơn.
Ngoài ra, Ninh Bình còn kiến nghị về việc tăng cường đào tạo cán bộ quản lý tài sản. Trước đề xuất thiết thực này của địa phương, Bộ Tài chính cho biết sẽ tiếp tục đẩy mạnh tập huấn, bồi dưỡng kỹ năng, đồng thời cử cán bộ chuyên trách hỗ trợ địa phương trực tiếp để giải đáp vướng mắc…
Công tác sắp xếp, xử lý tài sản công sau sáp nhập không đơn thuần là bài toán kỹ thuật, mà còn là phép thử về bản lĩnh tổ chức, tinh thần trách nhiệm và sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp, các ngành. Việc rà soát và xử lý tài sản công không chỉ đảm bảo quản lý chặt chẽ, sử dụng hiệu quả, mà còn góp phần sắp xếp, tinh gọn bộ máy hành chính, phù hợp với định hướng phát triển các tỉnh, thành sau sáp nhập.
Thành Công
