Miễn viện phí có thể được thực hiện thông qua BHYT toàn dân
Theo Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn, việc miễn viện phí cho toàn dân là chủ trương rất lớn, nhân văn, thể hiện rõ tính ưu việt của chế độ ta trong việc chăm sóc sức khỏe cho người dân. Chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm không chỉ là định hướng mang tính chiến lược lâu dài mà là mục tiêu toàn ngành y tế quyết tâm thực hiện. Việc thực hiện chủ trương này sẽ có tác động tích cực.
“Sức khỏe tốt hơn đồng nghĩa với chất lượng dân số, lao động năng suất cao hơn, góp phần tăng trưởng GDP và giảm nguy cơ tụt hậu về kinh tế, thúc đẩy công bằng xã hội. Đồng thời việc miễn viện phí, ưu tiên cho đồng bào vùng sâu, vùng xa, người dân tộc thiểu số sẽ tăng tiếp cận dịch vụ y tế đối với các nhóm yếu thế, giảm chênh lệch giàu nghèo”, ông Thuấn nói.
Tuy nhiên, theo các chuyên gia, để tiến đến miễn phí y tế đòi hỏi sự phân bổ ngân sách rất lớn cho ngành y tế và cần thời gian. Theo kinh nghiệm của nhiều quốc gia như Singapore, Nhật Bản, Hàn Quốc đang tiến đến miễn phí y tế toàn dân thì phải đi từng bước và có lộ trình phù hợp.
Theo TS, bác sĩ Trần Khánh Thu (đại biểu Quốc hội tỉnh Thái Bình), việc miễn viện phí sẽ phức tạp hơn nhiều so với miễn học phí. Bởi với học phí, số học sinh phụ thuộc vào dân số và theo từng vùng, địa phương và thường có thể dự tính được cũng như ít có sự thay đổi lớn... Còn chi phí y tế tại Việt Nam đang tăng nhanh theo từng năm. Thêm vào đó, hiện nay nhiều cơ sở y tế là đơn vị sự nghiệp hoạt động tự chủ tài chính và nguồn thu chủ yếu từ các dịch vụ khám chữa bệnh. "Vì thế nếu thực hiện miễn viện phí cần phải có sự chuẩn bị hết sức thận trọng và chắc chắn, đặc biệt là nguồn lực tài chính đảm bảo cho việc thực hiện. Không để tạo áp lực và cản trở việc nâng cao năng lực chuyên môn và phát triển khoa học công nghệ, kỹ thuật của các cơ sở y tế", bác sĩ Thu nhấn mạnh.
GS, TS Nguyễn Anh Trí (đại biểu Quốc hội TP Hà Nội) cho rằng, cần có lộ trình rõ ràng và cần chia thành các nhóm đối tượng để lần lượt thực hiện miễn viện phí từ nay đến năm 2030. Trong đó, ưu tiên các nhóm như người có công, thương binh, gia đình liệt sĩ, trẻ em dưới 6 tuổi, người bị bệnh hiểm nghèo, mãn tính phải điều trị lâu dài, người già... Với những nhóm ưu tiên này có thể nghiên cứu thực hiện ngay từ năm 2026 và sau đó thực hiện với các nhóm còn lại, đến năm 2030 có thể tiến tới thực hiện toàn dân.
Theo GS, TS Nguyễn Anh Trí, để thực hiện được việc hỗ trợ kinh phí để miễn viện phí cho toàn dân cần phải phối hợp song hành, gắn kết chặt chẽ cùng với BHYT. Nói cách khác, việc hỗ trợ để miễn viện phí có thể được thực hiện thông qua BHYT toàn dân. "Nếu mỗi người dân đều có thẻ BHYT thì có thể tiếp cận được dịch vụ y tế mà không cần phải lo lắng về chi phí. Bởi vậy, cần nghiên cứu nâng mệnh giá mua thẻ BHYT cho những nhóm yếu thế, người có công với cách mạng, thương binh, gia đình liệt sĩ, người bị bệnh hiểm nghèo".
Khám chữa bệnh cho người dân vùng lũ.
Xây dựng lộ trình tiến tới miễn viện phí toàn dân
Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cho biết, theo chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm, Bộ Y tế đang xây dựng dự thảo để báo cáo Chính phủ, trình Bộ Chính trị ban hành nghị quyết về đột phá trong công tác chăm sóc sức khỏe nhân dân, tiến tới miễn viện phí cho tất cả người dân.
Về định hướng, giai đoạn 2026 - 2030, 90% người dân được tiếp cận đầy đủ dịch vụ dự phòng bệnh tật, nâng cao sức khỏe; 100% người dân được khám sức khỏe định kỳ ít nhất mỗi năm một lần. Bộ Y tế ước tính 100 triệu người dân với chi phí mỗi lần khám sức khỏe khoảng 250.000 đồng/người thì chúng ta chi khoảng 25.000 tỷ đồng/năm.
Ngân sách nhà nước sẽ tăng hỗ trợ mua thẻ BHYT để phấn đấu 100% dân số có BHYT. Bên cạnh đó, mở rộng phạm vi quyền lợi BHYT và từng bước chi trả cho dịch vụ dự phòng, khám sàng lọc, chẩn đoán sớm và điều trị bệnh ở giai đoạn sớm, từng bước giảm tỷ lệ chi trả của người dân trong tổng chi tiêu cho sử dụng dịch vụ y tế xuống dưới 20%, tỷ lệ đồng chi trả chi phí khám bệnh, chữa bệnh BHYT xuống dưới 10%.
Đến năm 2045, hệ thống y tế đáp ứng đầy đủ, kịp thời yêu cầu về chăm sóc, bảo vệ và nâng cao sức khỏe của nhân dân, giảm gánh nặng chi phí y tế, thực hiện chủ trương người dân không phải chi trả thêm chi phí khi khám, chữa bệnh BHYT, góp phần đưa nước ta thuộc nhóm quốc gia hàng đầu thế giới về bảo đảm an sinh xã hội trong y tế.
Về lộ trình thực hiện, từ 2026 đến 2030, nghiên cứu, trình Chính phủ ban hành nghị định hướng dẫn thực hiện thí điểm một số chính sách để thực hiện như mở rộng quyền lợi gói dịch vụ y tế cơ bản để tăng lên 20 - 30% mức lương cơ sở (hiện nay là 15%).
Khám sức khỏe định kỳ, khám sàng lọc chẩn đoán, phát hiện sớm một số bệnh, một số đối tượng có nguy cơ (theo độ tuổi, nghề nghiệp...); tăng mức hưởng lên 100% đối với các nhóm đang có mức hưởng 95%, có lộ trình tăng dần mức hưởng đối với nhóm đang có mức hưởng 80%. Hiện bảo hiểm có 3 mức hưởng là 80%, 95% và 100%.
Ngoài ra, Bộ Y tế sẽ nghiên cứu mở rộng tỷ lệ, mức thanh toán đối với dịch vụ kỹ thuật, thuốc, thiết bị y tế đối với người nghèo, người cận nghèo, người có mức sống trung bình, một số nhóm bệnh. Thiết kế các quỹ thành phần của Quỹ BHYT, gồm có quỹ khám bệnh, chữa bệnh, quỹ dự phòng và quỹ hỗ trợ cho một số trường hợp để chi trả thêm cho các bệnh hiểm nghèo.
Từ năm 2030 đến năm 2035: Nghiên cứu để sửa đổi toàn diện Luật BHYT, hoàn thiện các chính sách, quy định, hướng dẫn để thực hiện miễn phí chăm sóc sức khỏe toàn dân bền vững, ổn định, lâu dài.
Duy Anh
