Bên dưới lòng đất ở thủ đô Kiev, các nữ hộ sinh bận rộn trong hầm trú bom được chuyển đổi thành khoa sản, nơi những ánh đèn nhấp nháy xuyên qua bóng tối. Đứa con của Lilia Ozel là một phần trong tương lai của Ukraine. Câu chuyện của Ozel đã cho thấy những khó khăn mà phụ nữ Ukraine phải đối mặt khi họ mong muốn sinh con. Ozel cùng chồng và hai con gái 4 và 7 tuổi tới Thổ Nhĩ Kỳ tị nạn khi xung đột Ukraine bắt đầu nổ ra. Vào tháng 5, cô trở về Ukraine để sinh con tại Khoa Sản của Bệnh viện Lâm sàng Thành phố Kiev.
Một phụ nữ và đứa con mới sinh ở dưới hầm trú bom tại Ukraine. (Ảnh: Reuters).
Tuy nhiên, con gái mới sinh của Ozel đã gặp vấn đề về tâm lý do phải nghe tiếng còi báo động hàng ngày. “Con gái tôi đã gặp khó khăn về mặt cảm xúc vì tiếng còi báo động”, Ozel kể.
Dasha, một người mẹ có con nhỏ cũng chia sẻ những khó khăn mà cô phải trả qua khi nuôi con trong thời chiến. "Một trong những vấn đề đáng lo ngại là mất điện. Chúng tôi đã chứng kiến nhiều bệnh viện, nơi có nhiều sản phụ, bị pháo kích", Dasha nói.
Nhà tâm lý học Aksana Piseva ở Kiev cho biết, xung đột có thể ám ảnh trẻ em đến tuổi trưởng thành nếu không có sự can thiệp kịp thời.
Olena Rozvadovska, đồng sáng lập Quỹ Tiếng nói Trẻ em, tổ chức cung cấp hỗ trợ tâm lý cho trẻ em ở các vùng chiến sự cho biết, tất cả trẻ em Ukraine đều bị ảnh hưởng bởi xung đột. “Một số trẻ em giờ đây tin rằng chiến tranh là tất cả những gì chúng biết”, Rozvadovska nói.
Khi xung đột kéo dài, Ukraine phải đối mặt với cuộc khủng hoảng về dân số. Kể từ khi xung đột bắt đầu nổ ra vào năm 2022, dân số Ukraine đã giảm hơn 10 triệu người.
Theo Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), Ukraine hiện là một trong những nước có một trong những tỷ lệ sinh thấp nhất thế giới và tỷ lệ tử vong cao nhất, 18,6 ca tử vong trên 1.000 người.
Một quan chức Chính phủ Ukraine cho biết, tỷ lệ sinh giảm xuống còn khoảng 0,9 trẻ em trên một phụ nữ, trong khi trước năm 2022 con số này là 1,16 trẻ em trên một phụ nữ.
"Tình hình nhân khẩu học thực sự rất ảm đạm", Olga Oleinikova, phó giáo sư gốc Ukraine tại Đại học Công nghệ Sydney cho biết.
Tuy vậy, khó khăn của một đất nước đang trải qua chiến tranh cũng không làm tắt đi hy vọng của những người mẹ, trong đó có Rozvadovska.
"Bạn có thể qua đời bất cứ ngày nào, bất cứ lúc nào và điều đó khiến bạn tự hỏi điều gì thực sự có ý nghĩa trong cuộc sống? Đó chính là những người thân yêu của bạn. Chúng ta phải chiến đấu hết mình vì thế hệ tương lai. Vậy nên, hãy sinh con”, Rozvadovska nhấn mạnh.
Sau hơn 3 năm xung đột, Ukraine đang đối mặt với tình hình khó khăn về nhân khẩu. Ukraine đang hứng chịu tác động kép của chiến sự, di cư ồ ạt và sự sụt giảm thế hệ về số lượng trẻ em được sinh ra.
Theo ông Oleksandr Hladun, Phó Giám đốc Viện Nhân khẩu học và Các vấn đề Chất lượng cuộc sống thuộc Viện Hàn lâm Khoa học Quốc gia Ukraine, dân số Ukraine trong phạm vi biên giới năm 1991 vào đầu năm 2022 là khoảng 42 triệu người. Tính đến đầu năm 2025, con số này đã giảm mạnh xuống chỉ còn khoảng 34 triệu, bao gồm cả các vùng lãnh thổ mà Nga đang kiểm soát.
Ông Hladun cho biết, Ukraine buộc phải tăng mạnh tỷ lệ sinh - trung bình 3 con mỗi phụ nữ nếu không muốn rơi vào khủng hoảng dân số sâu rộng có thể làm tê liệt đất nước trong tương lai. "Để dân số không giảm do các yếu tố tự nhiên, cứ 100 phụ nữ cần sinh 210 - 220 trẻ em", ông Hladun ước tính.
Để ứng phó với tình hình trên, giới chức Ukraine đã tính đến các giải pháp như tăng hỗ trợ tài chính đối với các gia đình mong muốn có con và sẵn sàng sinh con nhằm thúc đẩy tỷ lệ sinh. Theo một khảo sát của Viện Dân số và Xã hội Ptoukha (Ukraine), các khoản hỗ trợ tài chính chỉ giúp tăng tỷ suất sinh của khoảng 12% số cặp vợ chồng. Ngoài việc tìm cách tăng tỷ lệ sinh, giới chức Ukraine đang xem xét phương án thu hút hàng triệu lao động nước ngoài để lấp đầy khoảng trống nhân lực. Ông Vasily Voskoboinik, Chủ tịch Hiệp hội toàn Ukraine các công ty lao động quốc tế nói trên truyền hình nhà nước hồi tháng 2 rằng Ukraine có thể cần nhập khẩu hơn 8 triệu lao động nước ngoài để duy trì vận hành xã hội.
THÀNH ĐẠT (theo Guardian)
