Đồng tình ủng hộ chính sách cấm sử dụng túi nilon, hộp xốp
Ngay sau khi có thông tin sắp tới các chợ, cửa hàng tiện ích không cung cấp miễn phí túi nilon khó phân hủy sinh học và tiến tới không được lưu hành trên địa bàn Hà Nội, người dân và các tiểu thương lên tiếng ủng hộ chính sách này. Chị Hoàng Minh Dung, tiểu thương chợ Châu Long cho biết, mỗi ngày chị dùng khoảng 1kg túi nilon, tương đương 35.000 đồng. “Mặc dù tôi ý thức hạn chế sử dụng túi nilon nhưng nhiều người, mỗi người mua cá lại xin 3 - 4 cái lồng vào nhau để nước cá không nhỏ ra ngoài. Chỉ mong người tiêu dùng có ý thức hạn chế, tiến tới không sử dụng túi nilon khó phân hủy để chung tay bảo vệ môi trường”.
Tương tự, chị Lương Thị Hà, tiểu thương chợ Phúc Đồng cho biết, chị bán đồ khô nên khách hàng thường xin nhiều túi nilon để đỡ mùi. Tuy nhiên, cũng có những người đi chợ mang hộp thuỷ tinh đựng, vừa sạch sẽ lại đảm bảo an toàn sức khoẻ. “Chúng tôi ủng hộ chủ trương hạn chế, tiến tới không sử dụng túi nilon khó phân hủy sinh học. người tiêu dùng sẽ thay đổi thói quen”, chị Hà nói.
Với người tiêu dùng cũng chấp nhận sự bất tiện thời gian đầu. Chị Lê Vân Anh (phường Cầu Giấy) cho rằng: “Không thể phủ nhận sự tiện lợi của túi nilon khi đi chợ. Vừa tiện, rẻ nên thời gian tới nếu cấm sử dụng túi ban đầu sẽ gặp một số bất tiện. Tuy nhiên, dần rồi cũng sẽ quen”.
Hay như quan điểm của chị Nguyễn Thị Thủy (xã Thanh Trì) thì thời gian đầu cấm sử dụng túi nilon sẽ chưa quen nhưng để bảo vệ sức khỏe gia đình và cộng đồng mọi người sẽ tuân thủ. Nói thật, bấy lâu nay túi nilon, hộp xốp, sản phẩm nhựa dùng một lần rất tiện dụng lại rẻ nên nhiều người dùng một cách bừa bãi. “Chúng tôi mong sớm có những loại túi thay thế túi nilon để đảm bảo an toàn và tiện dụng. Ví như khi đang đi trên đường khát nước muốn mua cốc trà sữa mang đi rất tiện nhưng nếu thời gian tới cấm sử dụng sản phẩm nhựa dùng một lần thì hy vọng sẽ có loại cốc thay thế phù hợp”.
PGS Nguyễn Duy Thịnh, nguyên giảng viên Viện Công nghệ sinh học và thực phẩm, Đại học Bách khoa Hà Nội cho biết, túi nilon, hộp xốp đựng thực phẩm nóng ở nhiệt độ 78 - 80 độ C sẽ thôi nhiễm chất DOP (dioctin phatalat - chất hóa dẻo được sử dụng rộng rãi trong nhiều ngành công nghiệp) vào thức ăn gây độc hại sức khỏe. Theo đó, túi nilon, hộp xốp đựng thực phẩm như sữa nóng, nước ngô, nước canh, cơm… ở nhiệt độ 78 - 80 độ C, hay màng bọc nilon bị nóng chảy sau khi làm nóng thức ăn trong lò vi sóng sẽ thôi nhiễm chất DOP vào thức ăn. Nếu bị nhiễm chất này lâu dài, bé trai có thể bị nữ tính hóa, vô sinh, trẻ em nữ có nguy cơ dậy thì sớm.
Cần sản phẩm thay thế: Tiện dụng, an toàn, giá thành không quá cao
Khoảng 5 năm trước, cùng với việc đẩy mạnh phong trào hạn chế sản phẩm nhựa gây ô nhiễm, nhiều sáng kiến, giải pháp thay thế đã được ứng dụng và từng bước đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, những sản phẩm thân thiện môi trường được làm từ tre, nứa, xơ dừa, bèo tây, cói, lá chuối, giấy, vải cotton… ngày càng vắng bóng trên thị trường.
Anh Thái Anh Tuấn, quản lý đầu vào của một hệ thống siêu thị trên địa bàn Hà Nội cho biết: “Chúng tôi nhập hàng từ nhà cung ứng đều là hàng để trần, sau đó nhân viên sẽ phân loại, xử lý theo yêu cầu. Ðối với sản phẩm thân thiện môi trường, từ lâu siêu thị không sử dụng do nhu cầu tiêu thụ thấp, giá cao, ảnh hưởng tới lợi nhuận hoặc giá sản phẩm. Một số cách như dùng lá chuối bọc rau, giỏ tre, nứa đựng trứng, dây lạt buộc… cũng không được ưa chuộng do bất tiện và dễ làm hỏng hàng hóa”.
Tương tự, đại diện cung ứng thực phẩm sạch Hà Nội cho rằng, một trong những đơn vị tiên phong trong sử dụng lá chuối bọc rau, giỏ cói, tre, xơ dừa, bèo tây để đựng thực phẩm cho biết, lâu nay đơn vị không còn sử dụng các phương pháp nêu trên để giao hàng. Việc dùng sản phẩm thân thiện môi trường là tốt, nhưng bất tiện và làm cho hàng hóa dễ hỏng. Hơn nữa nguồn cung sản phẩm này rất hạn chế, không thường xuyên.
Theo các chuyên gia lĩnh vực tài nguyên và môi trường, rác thải nhựa thường tồn tại dưới các dạng vật thể như: Ống hút, vỏ chai, túi nilon… không được xử lý đúng cách sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến không khí và môi trường nước. Cụ thể, khi đốt rác thải nhựa sẽ sinh ra chất độc dioxin, furan (chất lỏng trong suốt, không màu) gây ô nhiễm không khí, ngộ độc, ảnh hưởng đến tuyến nội tiết, làm giảm khả năng miễn dịch, ung thư. Khi chôn lấp rác thải nhựa sẽ làm cho đất không giữ được nước, dinh dưỡng và ngăn cản quá trình khí oxy đi qua đất, gây tác động xấu đến sự sinh trưởng của cây trồng. Trong khi đó, để phân hủy được rác thải nhựa cần thời gian rất lâu từ hàng trăm đến hàng nghìn năm.
Bà Nguyễn Thị Diệu Thúy, Giám đốc Chương trình giảm nhựa (Tổ chức quốc tế về Bảo tồn thiên nhiên tại Việt Nam) chia sẻ, nhận thức về ô nhiễm nhựa của người dân, doanh nghiệp ở nước ta ngày càng được nâng cao. Trên thị trường Việt Nam đã có một số đơn vị, doanh nghiệp sản xuất hoặc sử dụng các loại túi thân thiện môi trường, có khả năng phân hủy sinh học được làm từ nguyên liệu có nguồn gốc thực vật, từ nguyên liệu nhựa có bổ sung phụ gia tự hủy. Nhiều tổ chức, doanh nghiệp chủ động thực hiện các hoạt động đa dạng nhằm giảm túi nilon và sản phẩm nhựa dùng một lần.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia lĩnh vực môi trường nhận định, các sản phẩm thay thế cho sản phẩm nhựa dùng một lần tại Việt Nam vẫn còn ít, do giá thành, chất lượng sản phẩm, kênh phân phối nhiều bất cập. Trong khi đó, cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển sản phẩm thay thế còn khó tiếp cận, thiếu rõ ràng.
Để chính sách cấm túi nilon và nhựa dùng một lần phát huy hiệu quả thực chất, PGS, TS Lưu Đức Hải, Chủ tịch Hội Kinh tế Môi trường Việt Nam cho rằng, cần có chính sách áp dụng mức thuế cao đối với việc sản xuất và tiêu thụ túi nilon khó phân hủy, qua đó làm tăng chi phí sử dụng và giảm động lực tiêu dùng. ban hành các quy định rõ ràng về tiêu chuẩn kỹ thuật, chất lượng và độ an toàn cho các sản phẩm thay thế như túi sinh học, hộp giấy, túi vải... Mặt khác, khuyến khích người tiêu dùng thay đổi thói quen thông qua các chương trình hành động tự nguyện, hướng đến đối tượng doanh nghiệp; khuyến khích siêu thị, cửa hàng dừng cho, tặng miễn phí sản phẩm nhựa dùng một lần và túi nilon khó phân hủy, tự nguyện áp dụng các biện pháp thay đổi thói quen tiêu dùng của khách hàng.
Số liệu thống kê của Bộ NN&MT cho thấy, mỗi năm có khoảng 1,8 triệu tấn rác thải nhựa thải ra môi trường. Việt Nam đang đối mặt với nhiều nguy cơ từ rác thải nhựa, bình quân mỗi gia đình sử dụng khoảng 1kg nilon/tháng. Riêng 2 thành phố lớn là Hà Nội và TPHCM trung bình mỗi ngày thải ra môi trường khoảng 80 tấn rác thải nhựa và túi nilon.
KHÁNH VÂN
