Tháo gỡ nhiều “điểm nghẽn”, tạo động lực cho doanh nghiệp
Hiện kinh tế tư nhân đóng góp khoảng 50% GDP, chiếm hơn 56% tổng vốn đầu tư toàn xã hội và sử dụng khoảng 82% tổng số lao động của nền kinh tế. Tuy nhiên, nguồn lực này chưa được phát huy tối đa, đặc biệt là ở vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.
Ông Bùi Ngọc Diệp, Phó Chủ tịch Hiệp hội DN nhỏ và vừa tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu chia sẻ, Nghị quyết 68 không chỉ tháo gỡ những “điểm nghẽn” đã kìm hãm sự phát triển của DN tư nhân mà còn tạo “đòn bẩy” mới, đưa khu vực kinh tế tư nhân trở thành trụ cột phát triển quốc gia.
Cụ thể, theo ông Diệp, trong lĩnh vực khoa học, công nghệ khi có cơ chế, chính sách rõ ràng, cùng với ý tưởng mới, sáng tạo, DN sẽ mạnh dạn đầu tư, áp dụng để phát triển sản xuất rất nhanh.
Nghị quyết 68 đã tạo điều kiện cho DN tư nhân tham gia một số dự án đầu tư công, tuy nhiên, nhiều DN mong muốn có những quy định, tiêu chí tham gia dự án phù hợp với điều kiện thực tế hơn.
Ông Nguyễn Văn Toàn, Phó Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp FDI (VAFIE) khẳng định, đẩy mạnh đầu tư công chính là cách giúp cho DN tư nhân Việt Nam lớn mạnh hơn. “Đầu tư công luôn quan trọng vì nó là “vốn mồi” của nền kinh tế. Với tính chất lan tỏa, thúc đẩy đầu tư công sẽ giúp DN tham gia vào các dự án này, qua đó tạo ra nhiều việc làm cho người lao động, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Nếu có chính sách cụ thể kéo các DN tư nhân trong nước tham gia vào các chương trình đầu tư công (có thể giao, chỉ định thầu, sử dụng nguyên vật liệu trong nước) sẽ giúp tối ưu hóa hiệu quả của đầu tư công. DN tư nhân Việt Nam cũng nhờ đó mà trưởng thành, lớn mạnh hơn”, ông Toàn nói.
Chủ tịch Hiệp hội DN tỉnh Thanh Hóa Cao Tiến Đoan khẳng định, Nghị quyết 68 sẽ khơi thông điểm nghẽn về thể chế, chính sách, đặc biệt còn kích thích sự đột phá, khơi dậy niềm tin của giới DN, doanh nhân vốn đang bị mất phương hướng, hơn nữa tạo được sự yên tâm cho cả chính quyền trong điều hành, thực thi chính sách, giúp DN phát triển.
Đặc biệt tâm đắc với nội dung: Chấm dứt tình trạng thanh tra, kiểm tra chồng chéo, trùng lắp, kéo dài, không cần thiết; bảo đảm nguyên tắc chỉ thực hiện thanh tra, kiểm tra mỗi năm 1 lần đối với DN (trừ trường hợp có bằng chứng rõ ràng về việc DN vi phạm); xử lý nghiêm hành vi lạm dụng thanh tra, kiểm tra để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho DN; triển khai thanh tra, kiểm tra trực tuyến, giảm thanh tra, kiểm tra trực tiếp; miễn kiểm tra thực tế đối với các DN tuân thủ tốt quy định pháp luật, theo ông Đoan, các quy định trên sẽ giúp DN, doanh nhân yên tâm, mạnh dạn đầu tư, thúc đẩy mở rộng sản xuất nhiều hơn. Bởi vấn đề thanh, kiểm tra luôn là vấn đề gây bức xúc cho DN thời gian qua.
Đồng quan điểm, ông Cao Thanh Lương, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn TBS Group chia sẻ: "Trước khi có Nghị quyết 68, chúng tôi thường vướng mắc các vấn đề pháp lý. Do đó, khi Nghị quyết 68 đưa ra chủ trương không hình sự hóa các vấn đề trong sản xuất của khu vực tư nhân giúp chúng tôi mạnh dạn và phát triển hơn nữa". Ông Lương mong muốn Nghị quyết 68 sớm đi vào thực tiễn, tạo điều kiện cho DN, doanh nhân chủ động và bứt phá trong lĩnh vực đầu tư của mình.
Doanh nghiệp nhỏ và siêu nhỏ đặt trọn niềm tin
Trong bối cảnh Nghị quyết số 68 được kỳ vọng sẽ trở thành động lực mới cho nền kinh tế cả nước, cộng đồng DN nhỏ và siêu nhỏ cũng đặt trọn niềm tin vào những chính sách đột phá, mở ra cơ hội giúp họ vượt phát triển bền vững.
Quy mô nhỏ khiến các DN khó khăn trong tiếp cận vốn vay do thiếu tài sản thế chấp và phương án kinh doanh khả thi; nguồn nhân lực hạn chế, việc tuyển dụng lao động có chuyên môn kỹ thuật và quản trị bài bản gặp nhiều trở ngại. Bên cạnh đó, việc thâm nhập các thị trường lớn, đặc biệt là chuỗi cung ứng của các tập đoàn hoặc hoạt động xuất khẩu cũng gặp khó khăn. Những yếu tố nội tại này cộng với sự chưa đồng bộ trong chính sách hỗ trợ khiến nhiều DN nhỏ và siêu nhỏ hoạt động cầm chừng, thậm chí phải rời bỏ thị trường.
Doanh nghiệp mong Nghị quyết 68 sớm được thực thi đồng bộ, tạo bước đột phá cho doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Văn Nam, Chủ tịch Hội doanh nhân trẻ tỉnh Bắc Kạn tin rằng Nghị quyết 68 sẽ mang đến một "làn gió mới". “Đặc biệt là với Bắc Kạn, nơi có rất nhiều DN nhỏ và vừa, siêu nhỏ rất thiếu vốn, động lực, kiến thức điều hành. Thêm nữa, trong Nghị quyết có nhiều chủ trương lớn rất cần cho DN tư nhân đang thiếu, ví dụ như tiếp cận đất đai, công nghệ và đặc biệt là giúp DN nhỏ và vừa chúng tôi có động lực yên tâm trong phát triển kinh doanh”, ông Nam nói.
Chung quan điểm, theo bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hội Lương thực, Thực phẩm TPHCM, kinh tế tư nhân hiện còn manh mún và nhỏ lẻ, do đó rất cần cơ chế chính sách hỗ trợ từ Trung ương và các địa phương. Bởi lẽ, các chính sách hỗ trợ cho kinh tế tư nhân hiện vẫn còn thiếu. Trong đó, các chính sách này cần đặc biệt quan tâm đến DN nhỏ, siêu nhỏ và cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ. Bà Chi viện dẫn, TPHCM có khoảng 400.000 cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ. Đây là thành phần quan trọng của nền kinh tế và sự phát triển bền vững. Qua những lần kinh tế khó khăn, cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ vẫn trụ vững, rất ít khi phải giải thể. Trong khi đó, các DN mới thành lập lại giải thể nhiều. Vì thế, bà Chi cho rằng, điều quan trọng hiện nay là cần có chính sách hỗ trợ để các cơ sở này nâng cấp thành DN. Khi đó, TPHCM sẽ có nguồn lực DN tư nhân lớn mạnh.
“Trước tiên, cần có chính sách miễn, giảm thuế trong 1 - 2 năm đầu khi các cơ sở chuyển đổi thành DN. Chúng ta cần đơn giản hóa tất cả thủ tục về thuế, hỗ trợ họ khai báo thuế theo hình thức kinh tế số... Khi cơ sở sản xuất, kinh doanh nhỏ lẻ được nâng cấp thành DN, họ sẽ minh bạch tài chính, rõ ràng về thuế, từ đó dễ dàng tiếp cận tín dụng, ngân hàng... Nếu TPHCM nâng cấp được vài trăm nghìn cơ sở này lên thành DN, chúng ta sẽ có một sức mạnh to lớn", bà Chi nói.
Cắt giảm mạnh thủ tục hành chính cho doanh nghiệp
Để Nghị quyết 68 sớm đi vào thực tiễn, Chính phủ xác định cải cách thủ tục hành chính (TTHC), đơn giản hóa điều kiện kinh doanh là đòn bẩy chiến lược để thúc đẩy khu vực kinh tế tư nhân trở thành động lực tăng trưởng chủ đạo.
Ngày 26/3/2025, Chính phủ ban hành Nghị quyết 66/NQ-CP, đặt mục tiêu đến hết năm nay cắt giảm tối thiểu 30% các điều kiện đầu tư kinh doanh không cần thiết, 30% thời gian giải quyết và 30% chi phí tuân thủ TTHC. Tầm nhìn đến năm 2026 còn tham vọng hơn: giảm 50% thời gian, chi phí và tiến tới bãi bỏ toàn bộ điều kiện kinh doanh không hợp lý.
Điều đáng nói, đây không còn là những chỉ tiêu mang tính hình thức. Nhiệm vụ cải cách đã được cụ thể hóa, ràng buộc trách nhiệm trực tiếp của người đứng đầu từng bộ, ngành, địa phương. Nghị quyết 139/NQ-CP vừa được Chính phủ ban hành tiếp tục nhấn mạnh hạn chót 31/12/2025 để toàn bộ hệ thống hành chính hoàn tất rà soát, bãi bỏ các quy định chồng chéo, gây cản trở phát triển DN.
Tư duy quản lý cũng đang chuyển biến mạnh mẽ: từ tiền kiểm sang hậu kiểm, lấy nguyên tắc "DN được quyền kinh doanh mọi thứ pháp luật không cấm" làm kim chỉ nam cho cải cách. Theo thống kê của Văn phòng Chính phủ, cả nước có trên 6.358 TTHC, trong đó gần 70% liên quan trực tiếp đến sản xuất kinh doanh, với chi phí tuân thủ lên tới hơn 120.000 tỷ đồng mỗi năm. Rõ ràng, đây là “nút thắt” thể chế cơ chế gây lực cản cho tăng trưởng.
Đợt cải cách lần này không chỉ là cuộc "dọn dẹp thủ tục", mà là sự thay đổi căn bản về cách quản lý. Các bộ, ngành đang bước vào cao điểm triển khai các giải pháp từ phân cấp, số hóa đến sửa đổi hàng loạt văn bản pháp luật. Tại Bộ Xây dựng, trong tổng số 421 TTHC, có đến 278 thủ tục (tương đương 66%) đang được đề xuất cắt giảm. Ước tính điều này có thể giúp rút ngắn khoảng 1.200 ngày xử lý thủ tục, tiết kiệm hơn 3.600 tỷ đồng chi phí cho doanh nghiệp. Bộ cũng dự kiến sửa đổi 32 văn bản pháp luật, gồm 7 luật và 27 nghị định; đồng thời phân quyền hơn 50% nhiệm vụ cho địa phương - tạo điều kiện để chính quyền cơ sở linh hoạt, chủ động hơn trong quản lý xây dựng.
Tương tự, Bộ Tài chính đã ban hành Kế hoạch cải cách theo Quyết định 1362/QĐ-BTC, tập trung loại bỏ thủ tục không đáp ứng tiêu chuẩn, tích hợp các quy định tương đồng và phân tách rõ ràng giữa thủ tục hành chính đối với người dân, DN và nội bộ cơ quan nhà nước. Đặc biệt, Bộ đang rà soát, đề xuất bãi bỏ triệt để các điều kiện kinh doanh không phù hợp với Luật Đầu tư hiện hành.
Nhiều dự thảo luật trình Quốc hội tại kỳ họp này cũng hướng đến mục tiêu cắt giảm thủ tục: Luật sửa đổi Luật Doanh nghiệp bãi bỏ hai loại giấy tờ bắt buộc, giảm thủ tục kê khai; Luật Quy hoạch cắt toàn bộ các bước lập, thẩm định, xin chủ trương điều chỉnh quy hoạch, giúp rút ngắn đến 54% thời gian so với quy định hiện hành.
Theo Tổng cục Thống kê, khu vực kinh tế tư nhân hiện chiếm khoảng 42% GDP và tạo ra hơn 80% việc làm trong khu vực doanh nghiệp. Tuy nhiên, DN tư nhân vẫn đang phải gồng mình gánh chịu chi phí tuân thủ cao, hệ thống điều kiện kinh doanh rườm rà và thiếu minh bạch trong thực thi chính sách.
Do đó, cải cách thể chế không đơn thuần là “món quà hành chính” dành cho DN, mà là chìa khóa để khơi thông các nguồn lực phát triển.
Nguyễn Thanh - Châu Anh
