Giá tăng, nhu cầu tiêu dùng của người Mỹ sẽ giảm
Trước sắc lệnh của Tổng thống Donald Trump về việc điều chỉnh mức thuế đối ứng, Phó Cục trưởng Cục Thống kê (Bộ Tài chính) Lê Trung Hiếu cho biết, mức thuế trung bình 20% của Mỹ đối với hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam sẽ tác động giảm 9 - 10% kim ngạch xuất khẩu hàng hóa sang thị trường này. Đồng thời, có thể làm giảm đầu tư nước ngoài (FDI) vào Việt Nam, nhất là từ các doanh nghiệp Mỹ, Trung Quốc, Hàn Quốc do chi phí xuất khẩu tăng cao.
Đại diện Hiệp hội Dệt may, Da giày (VITAS) cho rằng, mức thuế 20% là mức thuế chung áp dụng cho hàng hóa Việt Nam. Tuy nhiên, ngành dệt may có rất nhiều mặt hàng đa dạng, từ sợi, vải đến quần áo thành phẩm. VITAS cần chờ xem xét mức thuế cụ thể áp dụng cho từng loại mặt hàng, từng mã HS code (mã số quốc tế được sử dụng để phân loại hàng hóa trong quá trình xuất nhập khẩu), mới có thể đưa ra đánh giá chính xác về tác động thực sự đối với hoạt động xuất khẩu của từng doanh nghiệp.
Phó Chánh Văn phòng Hội đồng quản trị Tập đoàn Dệt may Việt Nam (Vinatex) Hoàng Mạnh Cầm đánh giá, khả năng rất cao trong thời gian tới, cầu dệt may tại thị trường Mỹ sẽ giảm do giá tăng, nhất là những tháng cuối năm vì nhiều nhãn hàng đã tăng nhập khẩu trong nửa đầu năm để tận dụng thời gian 90 ngày áp dụng thuế 10%. Đồng quan điểm, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam (VRG) Trần Thanh Phụng cho biết, chính sách thuế mới của Mỹ có thể làm giảm nhu cầu cao su thiên nhiên từ 2,5 - 3%/năm, do các doanh nghiệp nhập khẩu Mỹ phải trả chi phí cao hơn, dẫn đến ưu tiên nhập từ các quốc gia khác hoặc ép giá đầu vào để bù phần thuế.
Là doanh nghiệp xuất khẩu đồ gỗ và nội thất, ông Nguyễn Hoàng Phước, Giám đốc Công ty cổ phần Sản xuất Thương mại nội thất Nam Việt chia sẻ, thị trường Mỹ hiện chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam. Khi có mức thuế mới thì nhu cầu mua sắm của người Mỹ cũng sẽ bị ảnh hưởng, vì giá sản phẩm cuối cùng sẽ tăng lên. Theo ông Phước, Công ty Nam Việt đang có nhu cầu và tìm hiểu việc xuất khẩu đồ gỗ sang Mỹ, song trong bối cảnh chính sách thuế quan mới được công bố, doanh nghiệp khá dè dặt và đang thăm dò thị trường, nghiên cứu khách hàng bản địa để xây dựng chiến lược hợp tác xuất khẩu dài hạn. Do đó, doanh nghiệp mong đợi, hai bên sẽ tiếp tục đàm phán để giảm thêm thuế quan trong thời gian tới, tạo điều kiện cho cả nhà sản xuất Việt Nam và người tiêu dùng Mỹ.
Thị trường Mỹ hiện chiếm trên 50% tổng kim ngạch xuất khẩu gỗ của Việt Nam. Ảnh: Đức Thọ
Doanh nghiệp ưu tiên mặt hàng có khả năng cạnh tranh cao
Theo giới chuyên gia, với mức thuế đối ứng 20% hàng hóa vào Mỹ đã đặt nền kinh tế Việt Nam trước một thử thách lớn. Đây là bước ngoặt chiến lược buộc Việt Nam phải nhanh chóng thay đổi mô hình xuất khẩu; từ bỏ lợi thế cạnh tranh dựa trên giá rẻ, tiến tới xây dựng nền kinh tế định hướng chất lượng, minh bạch và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe trên toàn cầu. Đồng thời, đó là lời cảnh báo về sự gia tăng các rào cản phi thuế quan, đặc biệt trong lĩnh vực tiêu chuẩn kỹ thuật và xuất xứ hàng hóa.
PGS, TS Ngô Trí Long, chuyên gia kinh tế cho rằng, Mỹ là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, do đó việc duy trì thị trường này luôn có ý nghĩa sống còn. Trước biểu thuế đối ứng mới, ông Long khuyến nghị, các doanh nghiệp xuất khẩu trước mắt khẩn trương rà soát toàn bộ danh mục sản phẩm, phân tích sâu sắc mức độ ảnh hưởng. Trên cơ sở đó điều chỉnh kịp thời cơ cấu sản phẩm, đa dạng hóa danh mục, ưu tiên mặt hàng có khả năng cạnh tranh cao, giá trị gia tăng lớn và ít bị ảnh hưởng bởi thuế quan. Điều cần thiết hơn là doanh nghiệp cần chủ động tái đàm phán hợp đồng với đối tác nhập khẩu, thương lượng một cách thực chất để điều chỉnh giá thành, chia sẻ chi phí phát sinh từ thuế quan, tránh việc đứt gãy hoặc giảm mạnh đơn hàng. “Các doanh nghiệp cần đặc biệt coi trọng việc tăng cường kiểm soát chất lượng hàng hóa, minh bạch hóa nguồn gốc xuất xứ, đáp ứng nghiêm ngặt các quy định về xuất xứ hàng hóa (CO), truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Đối với các ngành hàng có nguy cơ cao như dệt may, chế biến gỗ và nông sản, việc tuân thủ chặt chẽ quy định quốc tế là điều kiện tiên quyết để giữ vững lòng tin và vị thế trên thị trường Mỹ”, ông Long gợi ý.
Về lâu dài, các chuyên gia đưa ra một số khuyến nghị cụ thể dành cho các doanh nghiệp để thích nghi với tình hình mới: Đầu tư vào công nghệ và tự động hóa, giảm phụ thuộc lao động giá rẻ, tăng năng suất và đáp ứng tiêu chuẩn kỹ thuật khắt khe của các thị trường phát triển. Cùng với đó, cải thiện quy trình sản xuất, quản lý rủi ro, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và tuân thủ các quy định về môi trường, lao động. Đặc biệt, tận dụng triệt để các FTA (Hiệp định Thương mại tự do) thế hệ mới như EVFTA (Hiệp định Thương mại Tự do giữa Việt Nam và Liên minh châu Âu), CPTPP (Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương) để mở rộng thị trường xuất khẩu sang châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc. Đây là những thị trường giàu tiềm năng, ổn định hơn về chính sách và ít biến động về thuế quan, có thể giúp doanh nghiệp Việt Nam giảm bớt áp lực phụ thuộc vào một thị trường duy nhất.
Bên cạnh đó, phát triển chuỗi cung ứng nội địa, liên kết với các doanh nghiệp trong nước để giảm chi phí logistics, tăng tính linh hoạt và kiểm soát chất lượng. Trong bối cảnh Mỹ tiếp tục siết chặt chính sách thương mại, việc doanh nghiệp Việt Nam nâng cao năng lực cạnh tranh là điều kiện sống còn để không chỉ tồn tại mà còn phát triển vượt bậc trong giai đoạn hậu khủng hoảng.
Việt Nam đang đứng trước một bước ngoặt quan trọng khi thế giới bước vào giai đoạn tái cấu trúc chuỗi cung ứng toàn cầu. Thế giới đang chuyển động nhanh và Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc chơi. Cơ hội sẽ không chờ đợi ai, mà chỉ dành cho những người hành động nhanh và chuẩn bị kỹ.
KHÁNH VÂN
