Không ai bị bỏ lại phía sau
Lớp học ấy không có bục giảng, không bảng đen phấn trắng nhưng mỗi buổi lại vang lên những tiếng cười rôm rả, tiếng hỏi han chân thành giữa những "học trò tóc bạc" và người thầy tận tụy - ông Đinh Ngọc Sơn. Với mô hình giảng dạy đặc biệt, lớp học không chỉ truyền đạt kỹ năng sử dụng công nghệ mà còn truyền đi thông điệp lớn: Không ai bị bỏ lại phía sau trong hành trình chuyển đổi số.
Lớp học công nghệ miễn phí được tổ chức đều đặn mỗi tuần, thu hút hàng chục học viên, tất cả đều đã bước qua tuổi 60. Ban đầu, họ đến với lớp trong tâm thế e dè, lo lắng vì lúng túng với công nghệ. Nhưng chỉ sau một vài buổi, nỗi sợ ấy dần tan biến, thay vào đó là sự hào hứng khi mỗi ngày lại học được điều gì đó mới mẻ.
Ông Sơn từng là Phó Trưởng khoa Phát thanh - Truyền hình của Học viện Báo chí và Tuyên truyền, nay là Bí thư Chi bộ khu dân cư số 9. Chứng kiến nhiều NCT trong khu phố gặp khó khăn khi tiếp cận các dịch vụ hành chính số, ông quyết định xây dựng lớp học tại chính nhà của mình. “Người già thường ngại hỏi vì sợ bị cười, sợ làm sai. Nhưng chỉ cần có người đồng hành, họ hoàn toàn có thể làm được”, ông Sơn chia sẻ.
Không theo lối giảng dạy truyền thống, lớp học ứng dụng các thiết bị hiện đại như máy chiếu, điện thoại thông minh, máy tính xách tay. Phương pháp “cầm tay chỉ việc” được ông Sơn áp dụng triệt để nhằm đảm bảo mỗi học viên đều có thể tiếp cận và thao tác một cách chắc chắn. Nội dung bài giảng cũng được thiết kế đơn giản, gần gũi như từ cách sử dụng điện thoại cảm ứng, mở tài khoản ngân hàng trực tuyến, tra cứu tuyến xe buýt, đặt xe công nghệ, đọc báo mạng, đến làm quen với các công cụ trí tuệ nhân tạo (AI) như ChatGPT hay phần mềm nhận diện giọng nói. Nhiều học viên từ chỗ không biết mở điện thoại nay đã có thể đặt lịch khám bệnh trực tuyến, chuyển tiền qua ứng dụng, thậm chí sáng tác thơ cùng AI.
Đặc biệt, lớp học còn có sự đồng hành của sinh viên tình nguyện từ các trường đại học lân cận. Họ trở thành những “trợ giảng thế hệ số” giúp rút ngắn khoảng cách tuổi tác và tạo không khí học tập cởi mở, thân thiện. Sự hỗ trợ ấy giúp các cụ già cảm thấy yên tâm, bớt áp lực và không ngại đặt câu hỏi.
Học để thay đổi, sống để kết nối
Chỉ trong vài tháng, lớp học đã tổ chức được 4 khóa, thu hút gần 80 NCT tham gia. Hiệu quả rõ rệt khi nhiều học viên sau khi hoàn thành khóa học đã chủ động hướng dẫn lại bạn bè, người thân cùng trang lứa, điều mà trước kia họ không nghĩ mình có thể làm được.
Bà Phạm Thị Huệ (68 tuổi), Hội trưởng Hội NCT tổ dân phố số 9 chia sẻ: “Ban đầu tôi thấy công nghệ thật xa vời. Nhưng nhờ lớp học này, giờ tôi biết sử dụng ChatGPT để hỏi đáp những điều mình chưa rõ, tra thông tin xe buýt, giải trí qua mạng xã hội. Thầy Sơn rất tận tình, các bạn trẻ cũng thân thiện nên học không thấy áp lực”.
Ông Nguyễn Hải (85 tuổi), học viên lớn tuổi nhất lớp nói: “Trí nhớ tôi không còn tốt, tay run nhưng học từng chút một, đến nay đã có thể nhắn tin, tra cứu, thậm chí làm thơ với ChatGPT. Thật kỳ diệu!”.
Từ lớp học này, một “bình dân học vụ số” đúng nghĩa đã hình thành, không chỉ truyền dạy tri thức công nghệ mà còn gắn kết cộng đồng, mang lại ý nghĩa tinh thần lớn lao cho NCT. Bầu không khí thân thiện, gần gũi trong lớp học khiến người già không còn cảm giác bị bỏ lại phía sau mà ngược lại, họ thấy mình vẫn có ích, vẫn học được, vẫn tiếp tục phát triển.
Trước sức lan tỏa tích cực của mô hình, chính quyền địa phương đã có những ghi nhận và đánh giá cao. Bà Vũ Thị Mai Hương, Phó Bí thư Thường trực Đảng ủy phường Dịch Vọng Hậu nhận định: “Trong bối cảnh chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ, việc hỗ trợ NCT tiếp cận công nghệ không chỉ mang ý nghĩa xã hội mà còn thể hiện tinh thần nhân văn sâu sắc. Mô hình lớp học của thầy Sơn không chỉ giúp người già sử dụng thành thạo công nghệ mà còn tạo nên không gian giao lưu, chia sẻ, giúp họ thêm tự tin, chủ động trong cuộc sống”.
Theo bà Hương, một trong những thách thức lớn của công cuộc chuyển đổi số là làm sao để mọi tầng lớp, mọi độ tuổi trong xã hội đều được tiếp cận và hưởng lợi từ những tiện ích công nghệ. NCT, vì nhiều lý do, thường gặp khó khăn trong việc làm quen với thiết bị điện tử và các dịch vụ số. “Chúng tôi đánh giá cao tính thực tiễn và hiệu quả xã hội của mô hình này. Đây là cách tiếp cận mềm dẻo, gần dân, phát huy được nguồn lực cộng đồng, đặc biệt là trí tuệ, tâm huyết của cán bộ lão thành như thầy Sơn”, bà Hương nhấn mạnh.
Không sân khấu lớn, không danh hiệu cao sang, ông Đinh Ngọc Sơn vẫn miệt mài mỗi ngày với lớp học nhỏ của mình, nơi ông thắp lên ngọn lửa công nghệ cho những mái đầu bạc. Điều ông trao đi không chỉ là kiến thức sử dụng điện thoại hay phần mềm mà còn là cảm hứng sống tích cực, sự tự tin cho những con người tưởng như đã đứng ngoài guồng quay công nghệ.
“Chuyển đổi số không chỉ là xu thế mà là quyền lợi của người dân, trong đó có NCT. Họ có quyền được sống chủ động, tiện lợi và không bị gạt ra bên lề xã hội”, ông Sơn chia sẻ đầy tâm huyết.
Từ lớp học nhỏ giữa lòng Hà Nội, hành trình lan tỏa tri thức số vẫn đang tiếp tục. Có thể chưa ồn ào, chưa lớn nhưng từng bước một, nó đang giúp NCT viết tiếp những trang mới trong cuộc sống, nơi không còn rào cản về công nghệ, chỉ còn lại sự kết nối, sẻ chia và tinh thần không ngừng học hỏi.
Thanh Hòa
