Mở ra cơ hội cho các cơ sở giáo dục nghề nghiệp
Nghị quyết 71-NQQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo nêu rõ quan điểm: Giáo dục, đào tạo phải bảo đảm “học đi đôi với hành”, “lý thuyết gắn liền với thực tiễn”, “nhà trường gắn liền với xã hội”. Trong đó, giáo dục mầm non và phổ thông là nền tảng hình thành nhân cách, phát triển phẩm chất và năng lực người học; còn giáo dục nghề nghiệp (GDNN) giữ vai trò then chốt trong phát triển lực lượng lao động kỹ năng cao.
TS Đặng Minh Sự, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Bách khoa Toàn cầu cho rằng, những định hướng trong Nghị quyết 71 là “kim chỉ nam” cho sự phát triển của GDNN. Đây không chỉ là khẩu hiệu mà là cách tiếp cận chiến lược nhằm tạo ra nguồn nhân lực có năng lực thực tiễn, đáp ứng nhu cầu của thị trường lao động. Điều này có ý nghĩa tích cực, nâng cao chất lượng lao động. Khi người học được thực hành nhiều sẽ tích lũy kỹ năng thực tế, làm việc hiệu quả ngay sau khi tốt nghiệp. Doanh nghiệp ngày càng coi trọng ứng viên có kinh nghiệm thực tế, vì thế giáo dục gắn liền với thực tiễn sẽ giúp sinh viên tốt nghiệp có lợi thế cạnh tranh lớn trên thị trường việc làm.
Nghị quyết 71 không chỉ mở ra cơ hội mà còn đặt ra trách nhiệm cho các cơ sở GDNN trong việc đào tạo nhân lực chất lượng cao. Mục tiêu của Nghị quyết là đến năm 2030, Việt Nam có nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu công nghiệp hiện đại và hội nhập quốc tế. “Đây vừa là thách thức, vừa là cơ hội cho các trường trung cấp, cao đẳng. Nhu cầu nhân lực kỹ năng cao, nhất là trong lĩnh vực kỹ thuật - công nghệ, đang tăng mạnh từ cả doanh nghiệp trong và ngoài nước. Đây là cơ hội để các nhà trường mở rộng quy mô, nâng cao chất lượng đào tạo.
Nghị quyết 71 đã nâng cao vai trò của GDNN, giúp các trường trung cấp, cao đẳng nhận được sự quan tâm, đầu tư nhiều hơn từ Nhà nước và xã hội. Vì vậy, GDNN phải có trách nhiệm cập nhật chương trình đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên cả về chuyên môn lẫn kỹ năng thực hành; đồng thời đẩy mạnh hợp tác quốc tế để chuẩn hóa chương trình, trao đổi kinh nghiệm và cấp chứng chỉ quốc tế”, ông Sự nói.
Việc sắp xếp, tổ chức lại hệ thống GDNN theo hướng tinh gọn, hiệu quả và ưu tiên đầu tư cho cơ sở chất lượng cao cũng mang lại nhiều thuận lợi. Nhà nước có thể tập trung nguồn lực, tránh lãng phí, hình thành những “đầu tàu” dẫn dắt sự phát triển. Các trường được lựa chọn đầu tư sẽ có cơ hội nâng cao toàn diện từ cơ sở vật chất, đội ngũ giảng viên đến chương trình đào tạo, qua đó tăng uy tín và sức hấp dẫn đối với người học.
Giao quyền tự quyết cho các cơ sở giáo dục
Ông Huỳnh Thành Đạt, Phó trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương nhấn mạnh, Nghị quyết số 71 đánh dấu bước đột phá về chính sách khi khẳng định quyền tự chủ toàn diện của các cơ sở giáo dục, không phụ thuộc vào mức độ tự chủ tài chính. “Tự chủ không chỉ đơn thuần là vấn đề tài chính mà còn bao gồm quyền chủ động trong xây dựng chương trình đào tạo, cải tiến phương pháp giảng dạy, tổ chức bộ máy, phát triển đội ngũ nhân sự, mở rộng hợp tác quốc tế và kết nối với doanh nghiệp, thị trường lao động”, ông Đạt nói.
Đồng quan điểm, TS Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục GDNN - Giáo dục thường xuyên (Bộ GD&ĐT) cho rằng, các cơ sở GDNN khi được giao quyền tự quyết cao hơn đồng thời cũng phải minh bạch về tài chính, kết quả đào tạo, hiệu quả sử dụng nguồn lực và mức độ hài lòng của người học cũng như doanh nghiệp. Tự chủ và trách nhiệm giải trình không mâu thuẫn mà là hai mặt hỗ trợ nhau trong việc xây dựng một nền GDNN hiện đại, dân chủ và hiệu quả. Do đó, việc xây dựng cơ chế giám sát độc lập, chuẩn hóa hệ thống tiêu chí đánh giá và nâng cao năng lực quản trị trong điều kiện tự chủ là điều kiện tiên quyết.
“Để tự chủ trở thành động lực thực sự, cần hoàn thiện chính sách đồng bộ giữa các yếu tố: Tài chính, tổ chức bộ máy, nhân sự và chuyên môn. Bên cạnh đó, cơ sở GDNN phải được tạo điều kiện để phát huy năng lực nội tại, thích ứng với yêu cầu thị trường lao động và quá trình chuyển đổi số”, ông Dũng nói.
Thứ trưởng Bộ GD&ĐT Nguyễn Văn Phúc cho rằng, Nghị quyết 71 đã mở ra cách tiếp cận toàn diện về quyền tự chủ, trong đó yêu cầu bảo đảm quyền tự chủ không gắn liền tuyệt đối với khả năng tài chính - bước tiến quan trọng trong tư duy quản trị giáo dục. Tự chủ trong GDNN cần đi vào chiều sâu, bền vững. Nhà nước cần giữ vai trò kiến tạo, hỗ trợ thông qua cơ chế đặt hàng, giao nhiệm vụ, cấp kinh phí để các cơ sở thực hiện sứ mệnh phục vụ công. “Với sự chỉ đạo sát sao của Đảng, Chính phủ, cùng nỗ lực của các cơ sở GDNN và đồng hành của doanh nghiệp, chúng ta hoàn toàn có cơ sở để xây dựng một hệ thống GDNN hiện đại - linh hoạt - hội nhập, đáp ứng yêu cầu phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước trong thời kỳ mới", Thứ trưởng Nguyễn Văn Phúc nhấn mạnh.
Phương Minh
