Cần luân chuyển cán bộ chuyên môn từ tỉnh về xã
Số liệu của Bộ nội vụ cho thấy, hiện đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã chủ yếu là công chức cấp xã cũ (chiếm khoảng 70%), còn lại 30% được luân chuyển từ cấp tỉnh, huyện (cũ). Điều này dẫn đến sự thiếu đồng bộ về trình độ, kỹ năng và gây khó khăn trong bố trí nhân sự phù hợp.
Để làm tốt điều này, Bộ Nội vụ đề nghị các địa phương thực hiện luân chuyển cán bộ chuyên môn từ tỉnh về xã để hỗ trợ trực tiếp, đồng thời tổ chức đánh giá thực trạng và xây dựng kế hoạch tập huấn cho cán bộ địa phương.
“Tới đây, sẽ có một văn bản để chỉ đạo các địa phương rà soát, tổng hợp, đánh giá việc bố trí, sắp xếp đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, từ đó phân loại và sàng lọc đội ngũ cán bộ, công chức theo tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể. Trên cơ sở đó, sẽ xây dựng phương án xử lý giải quyết, đồng thời mở cơ hội tuyển dụng, bổ sung mới đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ”, Bộ trưởng Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh.
Theo ghi nhận của Vụ Chính quyền địa phương (Bộ Nội vụ), ngay sau khi kiện toàn tổ chức bộ máy, các cơ quan, đơn vị đều khẩn trương đi vào hoạt động, không có độ trễ, không làm gián đoạn công việc. Tại một số đơn vị, do số lượng hồ sơ hành chính lớn, chính quyền các địa phương bố trí bộ phận trực và làm việc cả ngày nghỉ cuối tuần, ngoài giờ hành chính.
Bên cạnh đó, Vụ Chính quyền địa phương cũng cho rằng, số lượng và chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức được bố trí chưa đồng đều giữa các đơn vị hành chính cấp xã. Ngoài ra, một số nơi còn thiếu cán bộ có trình độ chuyên môn trong các lĩnh vực khoa học công nghệ, địa chính, tài chính, pháp lý… Một số công chức, nhất là ở bộ phận một cửa của Trung tâm Phục vụ hành chính công, còn lúng túng trong tiếp cận quy trình xử lý hồ sơ dịch vụ công trực tuyến.
Lãnh đạo nhiều Sở Nội vụ tỉnh, thành thừa nhận đâu đó vẫn còn sự lúng túng của đội ngũ cán bộ, công chức cấp xã khi đảm nhiệm khối lượng công việc mới. Từ đó, các ý kiến đều đề xuất cần sớm nâng cao năng lực cho cán bộ cấp xã để mô hình chính quyền địa phương 2 cấp vận hành thông suốt.
Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Nghệ An Nguyễn Viết Hưng cho hay, khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, Chủ tịch UBND xã hiện phải kiêm nhiệm cả phần việc của Chủ tịch huyện và xã trước đây. Trong khi đó, bộ máy giúp việc lại vừa thiếu người, vừa thiếu chuyên môn. “Có nơi thừa cán bộ, nơi khác lại thiếu nghiêm trọng, đặc biệt trong các lĩnh vực như địa chính, công nghệ thông tin, tài chính, đất đai”, ông Hưng nói.
Đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức là yếu tố then chốt quyết định thành công của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.
Ngoài vấn đề về cơ sở vật chất, trang thiết bị làm việc, theo ông Hưng, chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức xã cũng không đồng đều, cần thời gian làm quen, thích ứng. Ngoài ra, vẫn còn tình trạng cán bộ, công chức thừa - thiếu cục bộ giữa các xã, nhất là các xã vùng sâu, vùng xa.
Sẵn sàng làm việc bất kể ngày nghỉ
Giám đốc Sở Nội vụ Thái Nguyên Nguyễn Quốc Hữu cho biết, khối lượng công việc của ngành Nội vụ trước và sau khi triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp là rất lớn. Ông chia sẻ, có những hôm, 22h đêm mới nhận được văn bản chỉ đạo từ Trung ương, lập tức phải họp nhóm online triển khai, sáng hôm sau phải báo cáo lãnh đạo tỉnh. Cũng theo ông Hữu, cán bộ ngành Nội vụ địa phương luôn trong trạng thái “sẵn sàng làm việc bất kể ngày nghỉ”, để đảm bảo tiến độ triển khai các phương án nhân sự, cơ sở vật chất, trang thiết bị cho hệ thống chính quyền mới.
Vì thế, theo ông Hữu, rất cần đội ngũ nhân lực cấp xã giỏi nghề, đáp ứng được việc xử lý vướng mắc cần thực hiện ngay từ cấp cơ sở, đồng thời nâng cao kiến thức, kỹ năng cho đội ngũ cán bộ địa phương.
Tương tự, Phó Giám đốc Sở Nội vụ Hà Nội Nguyễn Thị Liễu cho biết, sau gần 1 tháng vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp tại TP Hà Nội, bộ máy chính quyền được vận hành thông suốt, các dịch vụ công phục vụ người dân được duy trì ổn định, hiệu quả; không phát sinh các tình huống đặc biệt; tâm lý đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ổn định…
Nêu một số khó khăn, bất cập về nhân lực cần tháo gỡ kịp thời, bà Liễu cho biết, nhiều phòng chuyên môn cấp xã, phường của Hà Nội có khối lượng công việc rất lớn, quá tải, nhất là Phòng Kinh tế, Hạ tầng và Đô thị phụ trách cả lĩnh vực tài chính - kế hoạch; xây dựng và công thương; nông nghiệp và môi trường dẫn đến quá tải, áp lực cho Trưởng phòng và công chức thực thi nhiệm vụ. Sở Nội vụ đề xuất Bộ Nội vụ nghiên cứu cho phép Hà Nội và một số tỉnh, thành phố đặc thù, có quy mô lớn được thành lập thêm 1 phòng chuyên môn tại cấp xã, vừa giảm áp lực cho địa phương vừa khai thác được tiềm năng, lợi thế để phát triển…
Về những vấn đề này, Vụ trưởng Vụ Cán bộ, công chức, viên chức Nguyễn Quang Dũng cho biết, Bộ Nội vụ đã trình Chính phủ quy định tiếp nhận người hoạt động không chuyên trách cấp xã và đội viên, thanh niên trí thức trẻ có hợp đồng phù hợp vào công chức cấp xã, cấp tỉnh. Tuy nhiên, việc tiếp nhận phải tuân thủ quy định của Luật Cán bộ, công chức, nghĩa là phải căn cứ vào vị trí việc làm và chỉ tiếp nhận khi có biên chế, không phải ai cũng được chuyển thành công chức.
Cũng theo ông Dũng, nhiều địa phương như Đà Nẵng, Lâm Đồng hiện còn thiếu cán bộ có trình độ chuyên môn trong các lĩnh vực như kế toán, công nghệ thông tin, địa chính - xây dựng. Nguyên nhân do trước đây cán bộ cấp xã chủ yếu đảm nhiệm các công việc hành chính, ít được đào tạo bài bản. Bộ Nội vụ đề xuất các địa phương áp dụng một số giải pháp như luân chuyển cán bộ chuyên môn từ tỉnh, huyện về xã để hỗ trợ trực tiếp; tổ chức đánh giá thực trạng và xây dựng kế hoạch tập huấn. Đối với lĩnh vực chuyên sâu như công nghệ thông tin, có thể ký hợp đồng để đáp ứng kịp thời yêu cầu công việc.
Ông Dũng thông tin, Bộ Nội vụ cũng đang xây dựng quy định thay thế Nghị định 62 về vị trí việc làm, biên chế công chức, nhằm trao quyền chủ động hơn cho các địa phương trong sử dụng, quản lý công chức phù hợp với thực tiễn. Trong thời gian chờ quy định mới, các địa phương vẫn căn cứ vào Nghị định 62 và các văn bản liên quan để triển khai thực hiện.
Trong khi đó, Vụ trưởng Vụ chính quyền địa phương Phan Trung Tuấn cho biết, đối với người hoạt động không chuyên trách cấp xã, Bộ Nội vụ đã tham mưu Ban Chỉ đạo của Chính phủ ban hành văn bản hướng dẫn một số nội dung liên quan. Theo đó, căn cứ kết luận của cấp có thẩm quyền sẽ kéo dài thời gian hoạt động của người hoạt động không chuyên trách cấp xã đến trước 31/5/2026. Quá trình bố trí đội ngũ này tham gia hỗ trợ hoạt động của hệ thống chính trị tại xã được quy định cụ thể ở văn bản số 12 của Ban Chỉ đạo của Chính phủ.
Cũng theo ông Tuấn, Nghị định 170/2025 đã quy định người hoạt động không chuyên trách cấp xã là một trong các đối tượng được tiếp nhận vào làm công chức. Tuy nhiên, phải đảm bảo các tiêu chuẩn, điều kiện về vị trí việc làm, biên chế của chính quyền địa phương cấp xã.
Bộ Nội vụ cho biết, tổng hợp từ báo cáo của các địa phương, tổng biên chế cán bộ, công chức, viên chức theo định mức được giao của các cơ quan, tổ chức, đơn vị cấp tỉnh thuộc 52 tỉnh, thành phố thực hiện sắp xếp là 447.657 người (gồm: 2.321 cán bộ, 79.118 công chức, 366.218 viên chức).
Nguyễn Thanh
