Xóa bỏ “khoảng cách hành chính” giữa Trung ương và địa phương

Để bảo đảm tính thống nhất trong chỉ đạo, điều hành, đồng thời nâng cao hiệu quả thực thi nhiệm vụ tại địa phương, một số bộ, ngành đã sớm ban hành quyết định cử lãnh đạo cấp cục, vụ trực tiếp đi công tác tại các địa phương nhằm hỗ trợ triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp trong các lĩnh vực. Bên cạnh đó, cấp tỉnh cũng hỗ trợ, tăng cường nhân sự cho các xã.

Bộ quản lý ngành không ngồi “phòng lạnh”

Việc cử cán bộ cấp cục, vụ trực tiếp xuống làm việc tại 34 tỉnh, thành hỗ trợ chính quyền địa phương thể hiện tinh thần “bộ quản lý ngành không ngồi phòng lạnh”. Hành động này còn góp phần nâng cao năng lực điều phối ngành dọc trong nội bộ các bộ, ngành. 

Tinh thần không ngại khó, không ngại khổ được Bộ trưởng Bộ Nội vụ Phạm Thị Thanh Trà nhấn mạnh khi Bộ Nội vụ tiên phong lựa chọn 34 cán bộ về các tỉnh, thành hỗ trợ địa phương vận hành chính quyền 2 cấp. Để vận hành chính quyền địa phương 2 cấp tốt nhất, Bộ trưởng quán triệt quan điểm ưu tiên việc lãnh đạo, chỉ đạo một cách tổng lực bởi đây là sứ mệnh chính trị, mệnh lệnh trái tim; sẽ thành lập tổ thường trực, sẵn sàng hỗ trợ cán bộ, công chức, viên chức đi về các địa phương, từ đó kịp thời hỗ trợ địa phương tháo gỡ vướng mắc khi vận hành chính quyền địa phương 2 cấp.

Việc cử lãnh đạo trực tiếp về các địa phương, Bộ Công Thương xóa bỏ khoảng cách hành chính, thúc đẩy đồng sáng tạo chính sách thay vì quản lý từ “phòng lạnh”. Việc cử cán bộ về địa phương được đánh giá là mô hình phối hợp “bộ - địa phương” theo hướng đồng sáng tạo chính sách (co-creation) thay vì mệnh lệnh hành chính một chiều. Và nó cần được nhân rộng. 

Bộ Dân tộc và Tôn giáo sẽ thành lập, cử đoàn công tác gồm 34 cán bộ, công chức về tăng cường cho các địa phương để hỗ trợ, bảo đảm vận hành chính quyền địa phương 2 cấp trơn tru, theo đúng tinh thần chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ. Bộ trưởng Đào Ngọc Dung xác định rõ, Bộ Dân tộc và Tôn giáo sẽ thành lập và cử đoàn công tác gồm 34 cán bộ, công chức trực tiếp tăng cường hỗ trợ các địa phương. Nhiệm vụ của đoàn là phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương, hướng dẫn nghiệp vụ và bảo đảm sự vận hành hiệu quả, thông suốt của bộ máy chính quyền 2 cấp, đúng theo chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ.

Bộ trưởng yêu cầu các vụ chức năng tập trung cao độ trong công tác chuẩn bị, từ công tác tập huấn chuyên môn, chia sẻ kinh nghiệm thực tiễn đến trang bị kỹ năng xử lý tình huống cho đoàn công tác; khẩn trương biên soạn một "cẩm nang" hướng dẫn toàn diện, tổng hợp các tình huống cụ thể thường gặp cùng với phương án xử lý hiệu quả liên quan đến tổ chức bộ máy, công tác pháp chế và nghiệp vụ dân tộc, tôn giáo tại cấp cơ sở.

Liên quan vấn đề này, Bộ NN&MT đã có Quyết định 2971/QĐ-BNNMT 2025, thành lập 10 đoàn công tác để nắm bắt tình hình, hướng dẫn, giải đáp các khó khăn, vướng mắc của địa phương trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường, trong giai đoạn đầu vận hành mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp. 

Các đoàn sẽ khảo sát thực tế, làm việc tại các địa phương trong tháng 8. Chỉ đạo chung với các đơn vị, Thứ trưởng Bộ NN&MT Hoàng Trung yêu cầu chuẩn bị kỹ lưỡng các nội dung địa phương thắc mắc và lường trước vướng mắc có thể phát sinh thêm. 

“Thời gian tới, chắc chắn sẽ phát sinh thêm các vấn đề, do đó chúng ta cần thường xuyên trao đổi, tìm phương án hỗ trợ địa phương nhằm đảm bảo hoạt động thông suốt”, Thứ trưởng Bộ NN&MT nhấn mạnh. Bên cạnh việc tổ chức các đoàn công tác trực tiếp, Bộ đã, đang và sẽ tổ chức các lớp tập huấn cho địa phương theo từng lĩnh vực để vận hành chính quyền địa phương 2 cấp hiệu quả, thông suốt.

Tỉnh sốt sắng tăng cường cán bộ chuyên môn hỗ trợ xã

Không chỉ các bộ, ngành mà địa phương, cấp tỉnh cũng nỗ lực đưa nhân lực về hỗ trợ cấp xã. Tại hội nghị trực tuyến của tỉnh Phú Thọ với 148 xã, phường trên địa bàn để giải đáp khó khăn, vướng mắc khi triển khai thực hiện mô hình tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp, ông Trần Duy Đông, Phó Bí thư Tỉnh ủy, Chủ tịch UBND tỉnh đã đốc thúc các sở, ban, ngành tiếp tục triển khai quyết liệt các nhiệm vụ, giải pháp nhằm tăng cường nguồn nhân lực cho cấp xã, nhất là các vị trí còn thiếu; rà soát, lựa chọn cán bộ cấp tỉnh có đủ trình độ, năng lực về cấp xã nhất là cán bộ địa chính, tài chính.

Tại Quảng Trị, các địa phương cấp xã đang gặp không ít khó khăn, nhất là thiếu cán bộ chuyên môn. Trước thực tế này, tỉnh sẽ cử cán bộ chuyên môn về xã để hỗ trợ. Ông Lê Quang Vịnh, Phó Giám đốc Sở Nội vụ tỉnh Quảng Trị nêu rõ, trong quá trình tổ chức vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, sắp xếp tổ chức bộ máy, dù đã có nhiều nỗ lực, cố gắng nhưng các cơ quan, đơn vị, địa phương còn gặp một số khó khăn, vướng mắc; thiếu tài liệu nghiệp vụ hoặc tài liệu chưa được cập nhật tương thích với mô hình mới. Bên cạnh đó, năng lực cán bộ, công chức tại các đơn vị hành chính cấp xã nhìn chung chưa đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ mới. Hiện mỗi công chức phải đảm nhiệm khối lượng công việc lớn, trên nhiều lĩnh vực, song trình độ chuyên môn chỉ tập trung ở một lĩnh vực nhất định… 

Theo ông Trần Quốc Tuấn, Giám đốc Sở NN&MT tỉnh Quảng Trị, bám sát định hướng của Trung ương, xuất phát từ yêu cầu của các xã, trong tháng 8, đơn vị tăng cường, biệt phái 40 cán bộ có chuyên môn để hỗ trợ chính quyền cấp xã trong lĩnh vực đất đai. Đây là những cán bộ trẻ, có trình độ chuyên môn, nhiệt tình với công việc nhằm hỗ trợ các xã trong công tác quản lý nhà nước về nông nghiệp và môi trường, đặc biệt là trong lĩnh vực đất đai. Thời gian cán bộ xuống tăng cường, biệt phái là 3 tháng…

Tại tỉnh Quảng Ngãi, cán bộ đến tận nhà hỗ trợ người dân. Sau sáp nhập, xã Ngọk Réo có diện tích hơn 17.000ha, 14 thôn, dân số 11.793 người, trong đó đồng bào dân tộc thiểu số chiếm 89%. Do địa bàn rộng, đường sá đi lại khó khăn, để tạo điều kiện thuận lợi cho đối tượng chính sách khi làm thủ tục hành chính, Trung tâm Phục vụ hành chính công xã đã phối hợp với các trưởng thôn, tổng hợp danh sách và cử cán bộ xuống tận nhà hỗ trợ người dân làm thủ tục hành chính, đặc biệt là đối tượng chính sách, người cao tuổi và thương, bệnh binh có hoàn cảnh khó khăn trong việc nhận lương và các khoản trợ cấp hàng tháng.

Ông A Chang, dân tộc Xơ Đăng, thôn Kon Rôn, xã Ngọk Réo chia sẻ, ông đang hưởng chế độ bệnh binh, do tuổi cao, từ nhà đến xã hơn 5km nên đi lại cũng vất vả. “Có cán bộ xã đến tận nhà giúp làm thủ tục ủy quyền cho con để đến bưu điện xã nhận trợ cấp hàng tháng, tôi thấy rất vui”, ông Chang bày tỏ.

Còn tỉnh Lâm Đồng cử cán bộ tỉnh xuống xã vừa làm vừa đào tạo, đặc biệt là tại các xã vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số; hỗ trợ một số địa phương đến thời điểm này vẫn chưa kiện toàn đủ các chức danh lãnh đạo chủ chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động của bộ máy hành chính ở cơ sở.

Theo ông Hồ Văn Mười, Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, trước thực trạng đó, Đảng ủy UBND tỉnh đề xuất và được Thường trực Tỉnh ủy đồng ý triển khai giải pháp mang tính tình thế nhưng cần thiết: Cử đội ngũ công chức, viên chức có năng lực, kinh nghiệm từ cấp tỉnh về tăng cường hỗ trợ trực tiếp cho các xã, phường, với thời gian làm việc tối thiểu 3 tháng. Sau khi chọn được nhân sự, các sở, ngành cử chuyên gia tập huấn chuyên sâu trước khi tăng cường xuống cơ sở. Cán bộ được cử xuống xã phải là người giải quyết được vấn đề, trực tiếp tham gia vào lĩnh vực mình được phân công. "Làm sao vừa hướng dẫn, vừa đào tạo được người thay thế mình trong tương lai; vừa làm vừa đào tạo lại cán bộ cho xã”, ông Mười lưu ý.

Theo các chuyên gia, về lâu dài, sự phân quyền theo hướng tăng tiếp xúc, tăng đối thoại giữa bộ, ngành và địa phương sẽ góp phần thay đổi căn bản mối quan hệ: Từ “chỉ đạo” sang “phối hợp, hỗ trợ”. Việc cử cán bộ về địa phương thể hiện sự thay đổi căn bản trong tư duy quản lý nhà nước, từ tư duy “bộ chủ quản, địa phương thực thi” sang tư duy “đồng hành, hỗ trợ, tăng cường năng lực địa phương”. Điều này phù hợp với tinh thần cải cách hành chính giai đoạn 2021 - 2030 theo Nghị quyết số 76/NQ-CP, hướng tới một nền hành chính phục vụ, liêm chính, hiện đại và kiến tạo phát triển.

Thanh Nhung