Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng (NTD) có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2024 đã bổ sung nhiều quy định quan trọng. Đây là lần đầu tiên khung pháp lý xác định rõ trách nhiệm của KOL, KOC trên nền tảng số, cũng như trên không gian mạng... những chủ thể có sức ảnh hưởng lớn đến thị trường tiêu dùng hiện đại. Luật cũng bổ sung một số quyền mới cho NTD, mở rộng vai trò của tổ chức xã hội và siết chặt trách nhiệm của doanh nghiệp, nhằm kiến tạo một môi trường thương mại công khai, minh bạch và công bằng.
Theo ông Lê Quang Tự Do, Cục trưởng Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ TT&TT), dù luật đã quy định, song gần đây không ít những trường hợp KOL, người nổi tiếng vướng vòng lao lý liên quan đến kinh doanh, bán hàng thông qua các nền tảng số. Một trong những vấn đề nổi cộm hiện nay là sự thiếu hiểu biết pháp luật của nhiều người nổi tiếng khi tham gia quảng cáo: "Nhiều người ký hợp đồng quảng cáo vô tội vạ, không kiểm tra nội dung, không xác minh tính thật - giả của sản phẩm, đặc biệt là những mặt hàng liên quan đến sức khỏe, đời sống, đi kèm với những chế tài rất nặng. Điều này khiến họ dễ vi phạm pháp luật”.
Cũng theo ông Lê Quang Tự Do, có nhiều người nổi tiếng, nhà sáng tạo nội dung thường không để ý đến pháp luật hoặc chỉ đơn thuần nghĩ rằng mức phạt dừng lại ở xử phạt hành chính như trước đây. Tuy nhiên, với việc quảng cáo, bán hàng, mức hình phạt tăng lên rất lớn, thậm chí bị xử lý hình sự tùy theo sai phạm.
Để điều chỉnh nhóm đối tượng này, ông Phan Thế Thắng, Phó trưởng Ban Bảo vệ NTD (Ủy ban Cạnh tranh Quốc gia, Bộ Công Thương) cho biết, Luật Bảo vệ quyền lợi NTD 2023 đã có quy định khá đầy đủ về nghĩa vụ cung cấp thông tin chính xác, minh bạch và trách nhiệm thông báo tài trợ; Nghị định số 24/2025/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 98/2020/NĐ-CP cũng bổ sung mức xử phạt nghiêm khắc: Người có ảnh hưởng vi phạm nghĩa vụ minh bạch thông tin bị xử lý từ
20 - 30 triệu đồng và buộc cải chính thông tin sai lệch. “Việc luật hóa trách nhiệm của KOC là bước đi cần thiết để tạo ra hành lang pháp lý chặt chẽ, bảo vệ quyền lợi NTD và tăng tính minh bạch trong môi trường thương mại điện tử”, ông Thắng nhấn mạnh.
Ông Nguyễn Hữu Tuấn, Giám đốc Trung tâm Phát triển TMĐT và Công nghệ số (Cục TMĐT và Kinh tế số, Bộ Công Thương) cho biết thêm, việc vi phạm các quy định về quảng cáo có thể dẫn đến các chế tài như phạt tiền, buộc gỡ bỏ quảng cáo sai sự thật và cải chính thông tin. Trong trường hợp nghiêm trọng, KOL và KOC có thể bị cấm tham gia các hoạt động quảng cáo từ 1 - 5 năm.
Các quy định đã có và rất rõ ràng, các cơ quan chức năng cần phải tăng cường kiểm tra, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực quảng cáo và nâng mức phạt để đủ sức răn đe. Việc siết chặt trách nhiệm của KOL, KOC không chỉ là yêu cầu cấp thiết mà còn là bước đi quan trọng để bảo vệ sức khỏe cộng đồng, xây dựng lại niềm tin vào thị trường.
Hoàng Long
