Không chỉ là một thức quà, sấu chín còn gợi nhớ bao ký ức, bao rung động dịu dàng về mùa thu Hà Nội, một mùa khiến người đi xa rồi lại muốn trở về.
Hương sắc mùa sấu trên phố phường
Cứ đến mùa thu Hà Nội, trái sấu lại như trở thành nhân vật chính của bức tranh đường phố. Đi trên các con đường: Trần Phú, Phan Đình Phùng hay dọc Tràng Tiền, Hàng Ngang, Hàng Đào… dễ dàng bắt gặp những gánh hàng rong bày mẹt sấu vàng tươi. Có gánh chỉ dăm ba cân sấu, có gánh chất đầy rổ lớn, quả nào quả nấy căng mọng dưới nắng hanh. Người bán thoăn thoắt gọt từng quả, dao lách nhẹ làm lớp vỏ mỏng xoắn lại thành những dải quấn quanh, để lộ phần thịt trắng ngần, giòn căng, tỏa ra hương thơm chua dịu.
Có người thích nhâm nhi sấu chín như một món ăn vặt: Cắn một miếng là vị chua lan trên đầu lưỡi, rồi ngọt ngào dần, để lại hậu vị thơm đặc trưng. Có người lại mua sấu xanh về nấu canh chua cá, hầm sườn, cho vào nước rau muống luộc hay ngâm thành thứ nước sấu mát lạnh, thức uống giải khát đã đi cùng bao thế hệ người Hà Nội. Không chỉ người Hà Nội mới mê sấu. Khách du lịch đến từ TPHCM mỗi lần ra Thủ đô cũng thường mua vài cân sấu mang về làm quà. Đó có thể là những quả sấu chín vàng rực hoặc những túi sấu xanh đã được gọt vỏ sẵn, đóng gói. Người phương Nam ăn vào thấy lạ, thấy ngon, rồi xuýt xoa tiếc nuối vì trong đó không có loại quả này. Thậm chí, nhiều du khách quốc tế khi dạo bước quanh hồ Gươm, nhìn thấy những mẹt sấu bán rong cũng tò mò dừng lại, mua vài quả nếm thử, rồi mỉm cười thích thú, gật gù công nhận: Hà Nội có một thứ quả rất lạ, rất riêng.
Ký ức mùa thu trong từng trái sấu
Với nhiều người Hà Nội, sấu chín không chỉ là món quà vặt mà còn là ký ức. Sáng sớm, đi dọc những con phố có nhiều cây sấu, không khó để bắt gặp những quả chín vàng rụng lăn lóc trên vỉa hè. Có người thong thả nhặt, thoáng chốc đã đầy túi nhỏ. Nhặt một chút hương vị đất trời, một chút lưu dấu của phố phường - niềm vui giản dị mang theo cảm giác thân thương của mùa thu.
Tuổi thơ của những đứa trẻ nơi phố cổ mỗi khi thu về là những buổi tan học rong ruổi dưới hàng sấu cổ thụ, chốc chốc lại nhặt được vài quả vàng óng mang về khoe mẹ. Người lớn nhanh tay gọt, chấm cùng chút muối ớt cay nồng. Cái vị vừa chua, vừa ngọt, vừa cay ấy xao xác cảm xúc tuổi học trò: Hồn nhiên mà cũng đầy xao động. Đến giờ, khi đã trưởng thành, hương vị sấu vẫn đủ sức đưa ta trở về miền ký ức, nơi có tiếng ve thưa dần, có bầu trời trong xanh đầu thu, có những rung động đầu đời vụng dại.
Buổi chiều khi ánh hoàng hôn dần tắt, thong thả sải bước, một bác hàng nước ven hồ Gươm nói với tôi: “Cứ đến mùa sấu chín, tôi lại thấy Hà Nội trẻ ra. Ai đi ngang qua cũng dừng chân ngắm nhìn, mua vài quả. Mùa sấu giống như tín hiệu báo thu đã thực sự về”. Quả thật, sấu chín không chỉ là thức quà, nó là nhịp điệu, là hơi thở của đất trời Thủ đô.
Hà Nội - mùa để thương để nhớ
Trong bức tranh bốn mùa của Hà Nội, mùa thu có lẽ là mùa khiến lòng người xao xuyến nhất. Không chỉ bởi sắc vàng của lá, hương ngọc lan thoang thoảng mà còn bởi những trái sấu vàng rực. Khi đến Hà Nội vào mùa thu, lòng người có thể mang theo bao dự định nhưng đâu đó sẽ tìm cách thưởng thức sấu. Một quả sấu nhỏ bé, giản dị mà lại có sức níu chân đến thế.
Có lẽ vì vậy mà nhiều người xa Hà Nội vẫn luôn nhắc nhớ mùa sấu chín như một phần ký ức quê hương. Chỉ cần nghe đến thôi, lòng đã thấy rưng rưng. Với những ai lần đầu đến Thủ đô, thưởng thức sấu cũng giống như được chạm vào hồn của mảnh đất nơi hội tụ sự tinh tế, dung dị và nồng nàn.
Mùa sấu chín đến rồi lại đi, để lại chút luyến tiếc cho những ai yêu Thủ đô ngàn năm văn hiến. Nhưng cũng chính sự ngắn ngủi ấy khiến sấu trở nên đặc biệt, người ta trân trọng hơn, nâng niu hơn từng quả sấu vàng ươm. Để rồi, năm nào cũng thế, khi thu vừa gõ cửa, lòng người lại háo hức chờ đợi. Hà Nội mùa thu có lá vàng, có gió heo may, có hương hoa sữa và những trái sấu vàng ươm, giòn thơm. Một mùa để nhớ, để thương, để ai từng một lần nếm thử sẽ chẳng thể quên.
Thanh Hòa
