Thời gian gần đây, từ tiểu thương chợ truyền thống đến những người kinh doanh trực tuyến tìm đủ mọi cách để “né” thuế như: Giấu nội dung chuyển khoản, chia nhỏ tài khoản, quay về dùng tiền mặt… Theo các chuyên gia, cơ quan thuế có đầy đủ công cụ, dữ liệu và nghiệp vụ để đối chiếu giao dịch ngân hàng, xác minh thu nhập. Nếu người nộp thuế không chứng minh được nguồn gốc, họ sẽ bị nghi ngờ trốn thuế và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Trí Hiếu cho biết: “Trên thực tế, mọi khoản doanh thu phát sinh từ hoạt động kinh doanh dù là chuyển khoản hay tiền mặt, dù ghi với nội dung gì cũng đều bị tính thuế. Những chiêu trò như ghi không đúng nội dung, giấu doanh thu bằng cách dùng COD (thanh toán bằng tiền mặt khi nhận hàng) chia nhỏ doanh thu vào nhiều tài khoản… chỉ là cách lẩn tránh tạm thời, rất dễ bị phát hiện. Cơ quan thuế có đầy đủ công cụ, dữ liệu và nghiệp vụ để đối chiếu giao dịch ngân hàng, xác minh thu nhập. Nếu người nộp thuế không chứng minh được nguồn gốc, họ sẽ bị nghi ngờ trốn thuế và có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự”.
Ông Lê Văn Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Kế toán Thuế Keytas cho biết, người nộp thuế khó có thể giấu doanh thu. Bởi thời gian qua, cơ quan thuế phát hiện nhiều vụ việc mua bán hàng giấu doanh thu dẫn đến trốn thuế và bị khởi tố. Cũng theo ông Tuấn, phương thức định danh điện tử đã được áp dụng, dữ liệu của cơ quan thuế đang cập nhật, từ 1/7 quy định sử dụng mã số định danh cá nhân thay cho mã số thuế cũng được áp dụng cho cả cá nhân, hộ kinh doanh và doanh nghiệp. Các thông tin của người nộp thuế đã định danh trên VneID, liên kết trên tài khoản ngân hàng và ứng dụng eTax Mobile. Dữ liệu này có thể bí mật đối với cá nhân nhưng với các cơ quan chức năng hoàn toàn có đầy đủ thông tin, chứng cứ để xem xét nghĩa vụ thuế của người nộp thuế. Tổng doanh thu vẫn có, bất kể nội dung chuyển khoản ghi là gì đi chăng nữa. Cơ quan thuế, cơ quan chức năng có biện pháp nghiệp vụ để xác minh được đó có phải là doanh thu của người nộp thuế hay không. Nếu người nộp thuế không giải trình được rõ ràng, nhà chức trách có cơ sở nghi là trốn thuế.
Liên quan đến việc quản lý, giám sát thuế đối với các hộ kinh doanh, ông Mai Sơn, Phó Cục trưởng Cục Thuế (Bộ Tài chính) cho biết, cơ quan thuế đã và đang tăng cường kết nối, tích hợp và chia sẻ dữ liệu với các bộ, ngành và đơn vị liên quan (theo đúng quy định tại Luật Quản lý thuế và Đề án 06 của Chính phủ về phát triển dữ liệu dân cư và định danh điện tử). Việc kết nối liên thông dữ liệu cho phép cơ quan thuế giám sát chặt chẽ hoạt động của hộ kinh doanh sau khi bỏ thuế khoán; kịp thời phát hiện, nhận diện các trường hợp có rủi ro về thuế hoặc hành vi vi phạm pháp luật.
“Dựa trên hệ thống dữ liệu tập trung, cơ quan thuế có thể đối chiếu doanh thu hộ kinh doanh khai báo với dòng tiền thanh toán, với dữ liệu hóa đơn điện tử, hoặc thông tin từ ngân hàng, từ cơ quan quản lý thị trường... Từ đó, cơ quan thuế nhận diện kịp thời những hộ kinh doanh có dấu hiệu trốn thuế, gian lận hóa đơn để thực hiện kiểm tra, xử lý hành vi vi phạm”, ông Mai Sơn cho biết.
Trước thông tin một số hộ kinh doanh thông báo chỉ nhận tiền mặt, không nhận tiền chuyển khoản của người mua hàng nhằm che giấu doanh thu để “né thuế”, Chi cục Thuế khu vực I đã có thư ngỏ gửi các hộ gia đình, cá nhân có hoạt động sản xuất kinh doanh với mong muốn các hộ, cá nhân kinh doanh hãy thực hiện kê khai đúng và đầy đủ doanh thu khi bán hàng hoá dịch vụ. Cơ quan thuế luôn sẵn sàng hỗ trợ và khuyến khích các hộ, cá nhân kinh doanh chuyển đổi, phát triển lên doanh nghiệp để được hưởng chính sách ưu đãi về đầu tư kinh doanh và thuế theo Nghị quyết số 198/2025/QH15 ngày 17/5/2025 về cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân.
