Sức nóng giá cả bắt đầu được thể hiện ngay từ những mặt hàng thiết yếu tại chợ dân sinh. Gần đây, giá rau xanh ở Hà Nội tăng chóng mặt, nhiều loại thậm chí đắt gấp 3 lần trước đó khiến bà nội trợ giật mình. Khảo sát ngày tại nhiều chợ dân sinh, giá mỗi mớ rau muống tăng gấp đôi từ 10.000 lên 20.000 đồng. Những loại rau được coi là “rẻ tiền” như mồng tơi, rau dền đỏ còn tăng mạnh hơn, từ 5.000 lên tới 20.000 đồng/mớ. Tăng nhẹ nhất là các loại rau cải nhưng cũng đắt hơn trước đó khoảng 5.000 đồng, lên 15.000 đồng/mớ.
“Trứng, thịt có tăng nhưng rau xanh tăng mạnh nhất. Bình thường cứ dịp tết là tăng nhưng năm nay có thể tăng nhiều hơn do có thông tin cán bộ, công chức có thể sẽ được tăng lương từ đầu năm 2026 và lương tối thiểu vùng tăng từ ngày 1/1/2026”, chị Việt Minh (phường Hà Đông, Hà Nội) nhìn nhận.
Tương tự tâm lý người tiêu dùng, người bán cũng cho rằng không mấy vui vẻ khi phải bán rau giá đắt vì giảm sức mua. Không chỉ rau xanh mà các loại thực phẩm cơ bản khác cũng đắt lên. Hiện thịt heo các loại tăng khoảng 20.000 đồng/kg. Trong khi đó trứng gà sau một thời gian giảm sâu nay đã quay đầu tăng mạnh trở lại. Hiện trứng loại to được bán tới 35.000 đồng/chục quả, tăng 7.000 đồng với hồi tháng 6. Một số mặt hàng thủy sản như cá quả, cá trắm đen, trắm trắng, cá rô phi cũng tăng giá thêm khoảng 10.000 - 15.000 đồng/kg…
Trong bối cảnh chi phí đầu vào như thức ăn gia súc, gia cầm, nhân công, điện, nước… đã tăng 20 - 25% nên doanh nghiệp buộc phải tăng giá sản phẩm để bù đắp chi phí. Nhiều hàng quán cũng buộc phải nhanh chóng thay bảng giá khiến người tiêu dùng thêm phần choáng váng. Anh Hoàng Minh Hiển (phố Minh Khai, phường Bạch Mai, TP Hà Nội) kể, 1 tuần qua, anh bất ngờ khi quán phở gà mà gia đình vẫn hay ăn sáng trong con ngõ nhỏ đã tăng giá từ 35.000 lên 40.000 đồng/bát. Với những bát đặc biệt (như phở đùi, cánh…), giá còn cao hơn, từ 45.000 - 55.000 đồng. Tương tự, nhiều quán ăn sáng ở khu đô thị Đồng Tàu (phường Yên Sở, TP Hà Nội) cũng tăng giá mỗi bát phở, bún thêm 5.000 đồng.
Giá cả hàng hóa tăng, người mua và người bán đều lo
Chị Mỹ Linh, công nhân ở khu công nghiệp Sài Đồng (Hà Nội) tâm sự: “Giá hàng hóa tăng cao thì người chịu ảnh hưởng nhiều nhất là dân lao động có thu nhập thấp và không có nơi định cư. Hiện tôi thuê nhà trọ giá 2,5 triệu đồng/tháng. Đầu tháng 9, khoản phí này đã bị đẩy lên thành 3 triệu. Rồi mọi chi phí đều tăng lên, mỗi thứ một ít. Trong bối cảnh lương vẫn không tăng, tôi không biết lấy gì bù vào khoản giá tăng đó. Chắc chỉ còn cách cắt bớt chi tiêu, giảm tối thiểu những khoản kém cần thiết hơn để dành cho ăn uống, sinh hoạt. Trước mắt, tôi sẽ tìm chỗ ở khác có giá rẻ hơn, dù có thể chất lượng kém hơn cũng đành chấp nhận".
Theo tính toán của các chuyên gia, từ tháng 11 đến sau Tết Nguyên đán, tổng cầu tiêu dùng thường tăng 15 - 20% so với các tháng giữa năm. Các mặt hàng được tiêu thụ mạnh gồm: Bánh kẹo, thịt, rượu bia, quà biếu, đồ gia dụng, dịch vụ du lịch và vận tải. Khi sức mua tăng nhanh, doanh nghiệp thường có xu hướng điều chỉnh giá để bù chi phí và tối ưu lợi nhuận. Ngoài ra, yếu tố tâm lý kỳ vọng giá tăng cũng góp phần tạo hiệu ứng “tự đẩy giá”. Người tiêu dùng có xu hướng mua tích trữ sớm, khiến nhu cầu ngắn hạn tăng mạnh.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long phân tích, thông tin tăng lương cơ bản, phụ cấp đối với cán bộ, công chức từ đầu năm 2026 và tăng lương tối thiểu vùng từ ngày 1/1/2026 sẽ là yếu tố tác động kép đến giá cả tiêu dùng cuối năm 2025 và đầu năm 2026. Tuy nhiên, nếu điều hành linh hoạt, phối hợp giữa chính sách tiền tệ và tài khóa, việc tăng lương sẽ tạo động lực cho tăng trưởng chứ không gây lạm phát.
“Vấn đề là phải tránh phản ứng dây chuyền "lương tăng - giá tăng - lương lại tăng". Để chính sách tăng lương phát huy hiệu quả, không trở thành yếu tố kích hoạt lạm phát thì cần thực hiện đồng bộ nhiều nhóm giải pháp như chủ động nguồn cung và dự trữ hàng hóa thiết yếu ngay từ bây giờ. Cục Quản lý thị trường cần tăng cường kiểm tra hiện tượng đầu cơ, găm hàng, xử lý nghiêm hành vi lợi dụng tăng lương để tăng giá vô lý. Đồng thời, công tác thông tin, truyền thông minh bạch về tình hình giá cả phải được đẩy mạnh, giúp người dân yên tâm, không mua tích trữ. Các chiến dịch như “Tết Việt - Hàng Việt” cần được nhân rộng”, chuyên gia Ngô Trí Long khuyến nghị.
Theo các chuyên gia kinh tế, việc tăng lương chỉ thực sự ý nghĩa khi lạm phát được kiểm soát và luôn sẵn sàng các phương án can thiệp, biện pháp bình ổn thị trường phù hợp, kịp thời khi có biến động. Cùng với việc tăng lương, cần có các giải pháp triển khai chính sách quản lý giá thận trọng, hợp lý và chủ động, bám sát diễn biến thị trường.
Ngày 10/11, Chính phủ ban hành Nghị định số 293/2025/NĐ-CP quy định mức lương tối thiểu đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026, thay thế Nghị định số 74/2024/NĐ-CP.
Theo Nghị định 293/2025/NĐ-CP, mức lương tối thiểu tháng tại 4 vùng được quy định như sau: Vùng I: tăng 350.000 đồng, từ 4,96 lên 5.31 triệu đồng/tháng; Vùng II: tăng 320.000 đồng, từ 4,41 lên 4,73 triệu đồng/tháng; Vùng III: tăng 280.000 đồng từ 3,86 lên 4,14 triệu đồng/tháng; Vùng IV: tăng 250.000 đồng từ 3,45 lên 3,7 triệu đồng/tháng.
Mức lương tối thiểu theo giờ tại vùng I tăng từ 23.800 lên 25.500 đồng/giờ, vùng II từ 21.200 lên 22.700 đồng/giờ, vùng III từ 18.600 lên 20.000 đồng/giờ, vùng IV từ 16.600 lên 17.800 đồng/giờ.
Như vậy, mức lương tối thiểu nêu trên tăng từ 250.000 - 350.000 đồng/tháng (tương ứng tỷ lệ bình quân 7,2%) so với mức lương tối thiểu hiện hành quy định tại Nghị định 74/2024/NĐ-CP.
Trước đó, tại phiên thảo luận tình hình kinh tế - xã hội năm 2025 của Quốc hội (kỳ họp thứ 10), nhiều đại biểu đề nghị Chính phủ và Quốc hội xem xét điều chỉnh lương cơ sở ngay từ ngày 1/1/2026 thay vì giữa năm, để cán bộ đủ sống mà yên tâm cống hiến. Nhất là sau sáp nhập địa giới hành chính, cán bộ, công chức phải đảm nhận khối lượng công việc lớn hơn song thu nhập không tăng, thậm chí giảm do chi phí sinh hoạt và đi lại cao.
Tại phiên họp Chính phủ thường kỳ ngày 8/11, Thủ tướng Phạm Minh Chính yêu cầu các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh tăng thu, tiết kiệm chi để có nguồn kinh phí trình cấp có thẩm quyền quyết định tăng lương, phụ cấp, trợ cấp ngay trong năm 2026.
Thanh Nhung
