Trong bối cảnh nền kinh tế bước vào giai đoạn nước rút, nhu cầu vốn cho sản xuất, kinh doanh gia tăng mạnh, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã liên tục triển khai nhiều chính sách nhằm điều tiết dòng vốn, vừa bảo đảm an toàn hệ thống, vừa khơi thông tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên. Đặc biệt, Thông tư 14 mới ban hành được coi là cú hích quan trọng, giúp tín dụng tăng trưởng thực chất, hỗ trợ mục tiêu tăng trưởng GDP 8,3 - 8,5% trong năm 2025.
Dòng vốn hướng vào lĩnh vực trọng yếu
Phó Thống đốc NHNN Phạm Thanh Hà cho biết, để đáp ứng kịp thời nhu cầu vốn của nền kinh tế, NHNN đã đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng năm 2025 khoảng 16%, với khả năng điều chỉnh linh hoạt theo diễn biến thực tế.
“Nhờ các giải pháp quyết liệt và đồng bộ, tính đến ngày 26/6, dư nợ toàn hệ thống đạt hơn 16,9 triệu tỷ đồng, tăng 8,3% so với cuối năm 2024. So với cùng kỳ năm ngoái, tín dụng tăng tới 18,87% - mức cao nhất kể từ năm 2023”, ông Hà nhấn mạnh.
Cơ cấu tín dụng hiện khá phù hợp với cấu trúc nền kinh tế, đáp ứng tốt nhu cầu vốn của doanh nghiệp và người dân. Trong đó, nông, lâm, thủy sản chiếm 6,37%; công nghiệp chế biến, chế tạo 12,84%; xây dựng 7,53% (bao gồm nhiều dự án hạ tầng trọng điểm); nhóm dịch vụ, đặc biệt là bán buôn - bán lẻ chiếm tới 23,74%.
Đáng chú ý, tín dụng cho các lĩnh vực ưu tiên tiếp tục chiếm tỷ trọng lớn: Nông nghiệp, nông thôn đạt 23,16%; doanh nghiệp nhỏ và vừa chiếm 17,51%. Về tốc độ, nhiều ngành bứt phá mạnh mẽ, nổi bật là công nghiệp công nghệ cao tăng 15,69% và doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao tăng 17,59% - gần gấp đôi mức tăng trưởng tín dụng toàn hệ thống.
Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng tích cực triển khai nhiều chương trình theo chỉ đạo của Chính phủ. Gói tín dụng cho lâm, thủy sản đã nâng quy mô từ 15.000 lên 100.000 tỷ đồng, mang lại hiệu quả rõ rệt. Chương trình liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ 1 triệu ha lúa gạo chất lượng cao tại đồng bằng sông Cửu Long cũng đang được giải ngân tích cực.
Ngoài ra, nhiều chương trình đặc thù khác đang lan tỏa như: Cho vay nhà ở xã hội, hỗ trợ người trẻ dưới 35 tuổi mua hoặc thuê nhà ở xã hội, hay gói tín dụng 500.000 tỷ đồng dành cho doanh nghiệp đầu tư hạ tầng, phát triển số, chuyển đổi xanh. Các ngân hàng thương mại đã chủ động tham gia, đưa dòng vốn chảy đúng hướng, góp phần thúc đẩy tăng trưởng bền vững.
Trong 6 tháng đầu năm, nhiều ngân hàng chủ động tái cơ cấu danh mục cho vay, ưu tiên vốn cho sản xuất kinh doanh. Đại diện ngân hàng MB cho biết, mảng cho vay nhà ở cá nhân có xu hướng giảm nhưng cho vay sản xuất tăng mạnh, đóng góp tích cực cho tăng trưởng GDP.
HDBank ghi nhận mức tăng trưởng tín dụng cao nhất từ trước tới nay, tập trung vào các lĩnh vực ưu tiên như nông nghiệp, công nghệ cao, hạ tầng, chuyển đổi số, phát triển xanh và tiêu dùng. Ngân hàng này cũng tham gia đầy đủ các chương trình trọng điểm như: Nhà ở xã hội, lúa gạo vùng đồng bằng sông Cửu Long, công nghệ số... với tổng dư nợ hơn 32.000 tỷ đồng.
VPBank cũng ghi nhận tín dụng bứt phá trong các lĩnh vực ưu tiên. Cụ thể, tín dụng SME tăng 19,4%, tín dụng xanh tăng 34,4%, tài trợ thương mại tăng 30% và cho vay mua nhà dự án tăng tới 200%. VPBank đồng thời giải ngân các khoản vay quốc tế phục vụ mục tiêu phát triển bền vững.
“Bộ lọc” mới cho dòng vốn tín dụng
Theo ông Phạm Chí Quang, Vụ trưởng Vụ Chính sách tiền tệ (NHNN), để đạt mục tiêu tăng trưởng GDP trên 8% trong năm 2025, tín dụng cần tăng khoảng 17 - 18%, tương đương hơn 3 triệu tỷ đồng. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh: “Mức tăng trưởng này chỉ an toàn nếu vốn chảy đúng hướng. Nếu tập trung vào bất động sản đầu cơ hay chứng khoán, nguy cơ bong bóng tài sản, nợ xấu và bất ổn vĩ mô sẽ hiện hữu”.
Ông Phạm Xuân Hòe, Tổng thư ký Hiệp hội Cho thuê tài chính Việt Nam cho rằng, tín dụng tăng cao không gây rủi ro nếu được nắn dòng vào các lĩnh vực ưu tiên. Ngược lại, nếu chảy vào kênh đầu cơ, bong bóng tài sản có thể hình thành, kéo theo rủi ro nợ xấu.
Để kiểm soát rủi ro, NHNN vừa ban hành Thông tư 14, quy định về tỷ lệ an toàn vốn đối với các ngân hàng thương mại và chi nhánh ngân hàng nước ngoài. Theo đó, hệ số rủi ro cho nhiều lĩnh vực ưu tiên được điều chỉnh giảm: Cho vay nông nghiệp, nông thôn từ 100% xuống 50%; cho vay SME từ 90% xuống 85%. Đặc biệt, với tín dụng nhà ở xã hội, nếu tỷ lệ cho vay so với tài sản thế chấp dưới 40%, hệ số rủi ro chỉ còn 20% - mức hấp dẫn hơn hẳn so với bất động sản thông thường.
Ngược lại, lĩnh vực bất động sản thương mại sẽ bị siết chặt hơn, chỉ ưu tiên các dự án có pháp lý minh bạch, tài sản bảo đảm rõ ràng và giá trị cao. Nếu không đáp ứng đủ 3 điều kiện về tài sản thế chấp, quyền xử lý hợp pháp và giá trị tài sản bảo đảm, khoản vay bất động sản thương mại có thể bị áp hệ số rủi ro tới 150%. Điều này đồng nghĩa chi phí vốn cao hơn, buộc ngân hàng phải thận trọng khi cho vay các dự án tiềm ẩn rủi ro.
Theo các chuyên gia, việc NHNN ban hành Thông tư 14 và bổ sung room tín dụng kịp thời mở thêm cơ hội cho doanh nghiệp tiếp cận vốn giá rẻ, nhất là trong giai đoạn cuối năm khi nhu cầu sản xuất và tiêu dùng tăng cao. Dù rủi ro vẫn còn nếu dòng vốn chệch hướng sang lĩnh vực đầu cơ song với những “bộ lọc” mới, hệ thống ngân hàng được kỳ vọng duy trì cân bằng giữa an toàn và tăng trưởng. Quan trọng hơn, tín dụng thực chất sẽ tiếp sức cho doanh nghiệp mở rộng sản xuất, tạo thêm việc làm, góp phần hiện thực hóa mục tiêu tăng trưởng GDP hai chữ số trong những năm tới.
Châu Anh
