Sự xuất hiện của các siêu phường quy mô lớn tại Hà Nội và TPHCM đang tạo ra những thay đổi đáng kể trong bức tranh hành chính đô thị. Sau quá trình sáp nhập các đơn vị hành chính (ĐVHC), nhiều “siêu phường” với dân số và diện tích "khủng" đã hình thành, hứa hẹn mang đến diện mạo mới cho các đô thị lớn này.
Trở thành một "thung lũng" tài chính
Việc sáp nhập, sắp xếp lại các ĐVHC cấp xã, phường là chủ trương lớn nhằm tối ưu hóa bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội. Tại hai đầu tàu kinh tế của đất nước, Hà Nội và TPHCM, quá trình này đang tạo ra những “siêu phường” có quy mô dân số lên đến hàng trăm nghìn người, ngang ngửa một thành phố nhỏ. Các “siêu phường” này không chỉ đơn thuần là việc gộp các đơn vị cũ, mà còn là cơ hội để quy hoạch lại không gian đô thị, tập trung nguồn lực và phát triển các khu vực trọng điểm.
Trước hết phải kể đến Thủ đô Hà Nội, phường Hoàn Kiếm mới được sáp nhập từ các phường Lý Thái Tổ, Tràng Tiền... đã trở thành một "thung lũng" tài chính, nơi tập trung nhiều trụ sở ngân hàng, tổ chức lớn với giá trị vốn hóa hàng chục tỷ USD. Đây cũng là khu vực có nhiều di tích lịch sử, văn hóa quan trọng như Hồ Gươm, đền Ngọc Sơn, góp phần khẳng định vị thế của một siêu phường trung tâm.
Với sự giao thoa hài hòa giữa truyền thống và hiện đại, phường Hoàn Kiếm đang sở hữu những điều kiện lý tưởng để bứt phá, trở thành khu vực dẫn đầu trong chiến lược phát triển bền vững của Thủ đô Hà Nội.
Hay như phường Hồng Hà ở Hà Nội, sau sáp nhập, được dự kiến có diện tích lên tới 16,61km2 với hơn 126.000 dân. Đây là một ví dụ điển hình cho thấy sự mở rộng về cả quy mô không gian và dân cư của các siêu phường mới. Điều này đặt ra những thách thức nhưng cũng mở ra nhiều cơ hội cho việc quản lý đô thị, cung cấp dịch vụ công và phát triển hạ tầng.
Tương tự, tại TPHCM nhiều siêu phường cũng đang được hình thành. Xã Bà Điểm (huyện Hóc Môn) dự kiến có dân số lên đến 192.230 người, phường Hiệp Bình (TP. Thủ Đức) khoảng 191.878 người, và phường Chánh Hưng (Quận 8) với 190.707 người. Những con số này cho thấy mật độ dân số rất cao, đòi hỏi sự đầu tư đồng bộ về cơ sở hạ tầng giao thông, trường học, bệnh viện và các tiện ích công cộng khác.
Việc tinh gọn từ 273 đơn vị hành chính cấp xã xuống còn 102 đơn vị tại TPHCM (gồm 78 phường và 24 xã) sẽ tạo ra những siêu phường có sức bật mạnh mẽ hơn.
Tại “siêu phường" Dĩ An - cán bộ, người dân tất bật làm quen với quy trình mới, không khí làm việc nhộn nhịp trong những ngày đầu vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Phường Dĩ An là địa phương đông dân nhất (khoảng 227.817 người, diện tích tự nhiên là 21,38km2) trong 168 phường, xã của TPHCM mới sau hợp nhất. Phường Dĩ An mới sau sắp xếp được hình thành từ các phường Dĩ An, An Bình và các khu phố Chiêu Liêu, Chiêu Liêu A, Đông Chiêu, Đông Chiêu A, Tân Long, Đông Tác thuộc phường Tân Đông Hiệp (Bình Dương trước đây).
Những ngày qua, tại Trung tâm phục vụ hành chính công phường Dĩ An, người dân đến làm thủ tục xếp hàng từ sớm. Nhiều người có chút bỡ ngỡ khi lần đầu tiên đến làm thủ tục tại “siêu phường” của TPHCM. Anh Nguyễn Mạnh Cường, người dân đến làm thủ tục bày tỏ sự hài lòng khi đội ngũ cán bộ phường và tình nguyện viên hỗ trợ hết mình. “Cũng có một chút thay đổi vài biểu mẫu nhưng tôi nghĩ làm dần sẽ quen thôi", anh Cường nói, dù số lượng người dân đến làm thủ tục đông, cán bộ tất bật làm quen với quy trình mới nhưng mọi thứ không bị xáo trộn, vận hành trơn tru.
Bà Trần Thị Thanh Thủy, Chủ tịch UBND phường Dĩ An (TPHCM) cho biết, để Trung tâm Phục vụ hành chính công vận hành tốt, cán bộ ở đây đã được tập huấn rất kỹ. Phường cũng đã mạnh dạn ứng trước kinh phí để nâng cấp tốc độ đường truyền để phục vụ những ngày đầu vận hành bởi nếu không nâng cấp sẽ dễ xảy ra tình trạng nghẽn mạng.
“Siêu phường”: Tiếp cận thuận lợi hơn với dịch vụ công
Trong khi đó, “siêu phường” ở tỉnh Phú Thọ vận hành nề nếp sau sáp nhập, người dân hài lòng dịch vụ công. Đó là phường Hòa Bình được thành lập trên cơ sở sáp nhập 7 phường cũ, là phường có dân số đông nhất tỉnh Phú Thọ mới, với hơn 78.600 người.
Trung tâm phục vụ hành chính công phường Hòa Bình ngay trong ngày đầu vận hành đã tiếp nhận 130 hồ sơ - một con số rất đáng chú ý nếu so với tổng lượng thủ tục hành chính trước sáp nhập của cả 7 phường, vốn dao động từ 200 - 300 hồ sơ/ngày. Riêng buổi sáng 2/7, đã có hơn 60 hồ sơ được tiếp nhận.
Người dân đến trung tâm chủ yếu thực hiện các thủ tục như xác nhận cư trú, chứng thực giấy tờ, lĩnh vực địa chính… Điều dễ nhận thấy là sự hài lòng hiện diện trong nhiều chia sẻ thực tế. Bà Nguyễn Thị Kim Hoa (xã Yên Mông) đến nhận “bìa đỏ” với niềm vui hiện rõ: “Tôi hài lòng nhất là thái độ của cán bộ tiếp dân - hướng dẫn tận tình, nhẹ nhàng. Tôi đến cơ quan công quyền mà cảm thấy được tôn trọng, được phục vụ, đó là điều rất đáng quý”…
Không chỉ người dân, cán bộ cũng đang thích nghi nhanh. Chị Dương Phương Nga, cán bộ tiếp nhận hồ sơ thuộc lĩnh vực đất đai - xây dựng cho biết: “Trước đây ở UBND phường Thịnh Lang cũ, tôi chủ yếu nhận hồ sơ dịch vụ công từ cấp trên chuyển xuống. Giờ tiếp nhận trực tiếp từ công dân, ban đầu có chút bỡ ngỡ nhưng là động lực để mình học thêm, hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao”.
Việc “siêu phường” của tỉnh Phú Thọ mới nhanh chóng ổn định bộ máy, phục vụ tốt người dân ngay từ những ngày đầu là tín hiệu tích cực. Đây cũng là bước khởi đầu quan trọng để chính quyền địa phương xây dựng nền hành chính công hiện đại, lấy sự hài lòng của người dân làm thước đo.
Hay như tỉnh Thanh Hoá, sau sáp nhập, tỉnh có "siêu phường" đông dân nhất tỉnh, gấp 4 huyện miền núi. Phường được thành lập trên cơ sở nhập nguyên trạng 10 phường của trung tâm TP Thanh Hóa hiện nay gồm: Trường Thi, Phú Sơn, Điện Biên, Lam Sơn, Ba Đình, Ngọc Trạo, Đông Sơn, Đông Hương, Đông Hải, Phú Sơn và một phần diện tích, dân số từ hai phường Đông Thọ, Đông Vệ.
Với dân số 197.142 người, diện tích khoảng 24,63km2, phường Hạc Thành sau sáp nhập có dân số đông nhất tỉnh Thanh Hóa, đông hơn cả 4 huyện miền núi hiện tại của tỉnh cộng lại. Thậm chí, Hạc Thành còn vượt qua các "siêu phường" có dân số đông ở nước ta như: Phường Trấn Biên (TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) sau sáp nhập có 197.060 người (ít hơn phường Hạc Thành 82 nhân khẩu); phường Hiệp Bình (TP Thủ Đức, TP HCM) khoảng 191.000 người; xã Bà Điểm (huyện Hóc Môn, TP HCM) có khoảng 192.000 nhân khẩu…
Được biết, sau sáp nhập phường Buôn Ma Thuột (tỉnh Đắk Lắk) được cho là phường có dân số đông nhất Việt Nam, trên 331.000 người. Phường Buôn Ma Thuột được thành lập trên cơ sở sáp nhập 13 phường, xã hiện hữu gồm: Tân An, Tân Hòa, Tân Lập, Tân Lợi, Tân Thành, Tân Tiến, Thành Công, Thành Nhất, Ea Tam, Khánh Xuân, Tự An, Hòa Xuân và Cư Êbur. Phường này có diện tích 168km2 và dân số khoảng 331.006 người.
Biến sáp nhập thành cơ hội đổi mới
Các chuyên gia và cơ quan quản lý đều nhìn nhận rằng, việc hình thành các “siêu phường” là một bước đi tất yếu để tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý, giảm bớt đầu mối hành chính và tối ưu hóa nguồn lực. Tuy nhiên, đi kèm với quy mô lớn là những thách thức trong việc đảm bảo chất lượng dịch vụ công, giữ vững an ninh trật tự và đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của người dân.
Trong quá trình triển khai, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp chính quyền, các sở ban ngành để đảm bảo quá trình chuyển đổi diễn ra suôn sẻ. Đặc biệt, việc công khai, minh bạch thông tin và lấy ý kiến người dân là yếu tố then chốt để tạo sự đồng thuận và giảm thiểu những bất cập có thể phát sinh.
Việc hình thành những “siêu phường” giữa lòng Hà Nội và TPHCM, và các tỉnh trong cả nước không chỉ là một sự thay đổi về mặt hành chính mà còn là dấu hiệu cho một kỷ nguyên mới của quy hoạch và phát triển đô thị. Điều này mở ra cơ hội lớn để tối ưu hóa nguồn lực, thu hút đầu tư và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.
Hoàng Long
Việc sáp nhập, sắp xếp lại các ĐVHC cấp xã, phường là chủ trương lớn nhằm tối ưu hóa bộ máy, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và phát triển kinh tế - xã hội. Quá trình này đang tạo ra những “siêu phường” có quy mô dân số lên đến hàng trăm nghìn người, ngang ngửa một thành phố nhỏ. Các “siêu phường” này không chỉ đơn thuần là việc gộp các đơn vị cũ, mà còn là cơ hội để quy hoạch lại không gian đô thị, tập trung nguồn lực và phát triển các khu vực trọng điểm.
