Gần đây, khá nhiều bản tin với nội dung hết sức giật gân được đăng tải trên các nền tảng truyền thông. Trong đó, một số bản tin được thể hiện dưới dạng hình ảnh hay đoạn phim mang cảm giác “có tính chân thực cao”, khiến nhiều người tin đó là sự thật.
Không chỉ là những mẩu tin thời sự khiến nhiều người đi từ ngỡ ngàng đến… tin tưởng mà còn có những màn trình diễn nghệ thuật ấn tượng làm nhiều người rơi lệ vì xúc động.
Nếu không nói có lẽ một số người không biết rằng đó đều là những tác phẩm được tạo dựng bởi trí tuệ nhân tạo (AI). Những nội dung, hình ảnh, nhân vật đó là không có thật hoặc ngụy tạo và công chúng đã bị chính sản phẩm của con người đánh lừa.
Sự tác động, can thiệp của AI vào các lĩnh vực đời sống xã hội ngày càng sâu sắc và phổ biến. Đến mức trong kỳ thi tốt nghiệp THPT vừa qua có trường hợp thí sinh chuyển đề thi ra bên ngoài để “nhờ” AI… làm hộ. Trong học tập, vai trò của AI ngày càng lớn, chuyện học sinh “nhờ” AI gợi ý hay thậm chí làm hộ bài tập không còn là chuyện hiếm. Trong lĩnh vực nghệ thuật, bên cạnh việc một số tác giả lệnh cho AI sáng tác nhạc, thực hiện hòa âm phối khí, sau đó tự đàn tự hát, còn có chuyện dùng AI để viết văn, làm thơ, vẽ tranh, làm phim… khiến không ít người làm nghệ thuật cảm thấy… choáng, lo sợ một ngày nào đó dòng “nghệ thuật AI” sẽ lái thị hiếu công chúng đi theo một con đường xa lạ bằng thứ nghệ thuật không được tạo nên bởi cảm xúc và tài năng của con người.
Trong truyền thông, AI cũng chính là tác giả của không ít tin giả - kể cả được sử dụng làm tâm lý chiến trong các cuộc chiến tranh gần đây. Trong cuộc chiến Israel - Iran, tin giả được thực hiện bởi AI tràn ngập nền tảng mạng xã hội và cả báo chí dưới các dạng thức hình ảnh và video hệt như thật đã từng đánh lừa được rất nhiều người.
Trong đời sống, việc sử dụng AI để thực hiện các vụ lừa đảo, trong đó cách thức phổ biến nhất là ngụy tạo hình ảnh, âm thanh trong các cuộc đàm thoại, cuộc gọi video đã trở nên rất phổ biến. Nhiều người cho biết đã cẩn thận hết mức khi yêu cầu thực hiện cuộc gọi video nhưng hóa ra hình ảnh người thân quen mà họ gặp gỡ trên màn hình cũng là thứ được ngụy tạo bởi AI.
Việc sử dụng AI để hỗ trợ công việc, đời sống là xu thế không thể đảo ngược. Các chuyên gia công nghệ dự báo vai trò của AI sẽ ngày càng lớn hơn trong đời sống con người. Tuy nhiên, vấn đề nào cũng có mặt trái và với AI thì việc phát huy mặt phải hay trái tuỳ thuộc vào động cơ và đạo đức của người sử dụng. Vì thế, một trong những vấn đề quan trọng đặt ra trong thời đại hiện nay là phải kiểm soát được hành vi của những người sử dụng AI, để từ đó kịp thời điều chỉnh, ngăn chặn những hành vi không lương thiện hoặc gây nguy hại cho cộng đồng, cho sự phát triển lành mạnh của xã hội.
BẢO KHÁNH
