Thị trường việc làm cho lao động mới vào nghề vẫn ảm đạm. Tỷ lệ thất nghiệp của sinh viên vừa tốt nghiệp đại học trong tháng 6 tại Mỹ là 4,8% (theo Ngân hàng Dự trữ Liên bang New York) so với mức 4% của toàn bộ lực lượng lao động. Mặc dù AI là một phần nguyên nhân khiến tình hình ảm đạm nhưng lại có điểm sáng cho những lao động có kinh nghiệm thực tế về AI. Họ chỉ mới ở tuổi đôi mươi, hiểu biết về AI và nhiều người đang kiếm tới 1 triệu USD mỗi năm.
Theo báo cáo mới từ công ty tuyển dụng Burtch Works, chuyên phân tích mức lương của hàng nghìn ứng viên trong lĩnh vực AI và khoa học dữ liệu, mức lương cơ bản cho lao động không giữ vị trí quản lý về AI với kinh nghiệm từ 0 - 3 năm đã tăng khoảng 12% từ 2024 đến 2025, mức tăng lớn nhất trong tất cả nhóm kinh nghiệm.
Báo cáo cũng cho thấy, những người có kinh nghiệm AI được thăng chức lên vị trí quản lý nhanh gấp đôi so với đồng nghiệp trong các lĩnh vực công nghệ khác. Họ thăng tiến nhờ kỹ năng và tác động của mình, thay vì chỉ dựa trên số năm công tác.
“Có sự khác biệt đáng kể về lương giữa kỹ sư AI và kỹ sư phần mềm”, Anil K. Gupta, giáo sư Trường Kinh doanh Robert H. Smith thuộc Đại học Maryland, đồng trưởng nhóm theo dõi việc làm AI cho biết.
Databricks, công ty phần mềm phân tích dữ liệu có giá trị tăng vọt nhờ làn sóng AI, dự định tăng gấp 3 số lượng tuyển dụng sinh viên mới ra trường trong năm nay, một phần vì sự thành thạo AI của họ.
“Họ bước vào công ty và đều là thế hệ gắn liền với AI”, Ali Ghodsi, Giám đốc điều hành Databricks nói.
Theo trang tuyển dụng của Databricks, nhà nghiên cứu AI tạo sinh chỉ với 2 năm kinh nghiệm có thể nhận lương cơ bản từ 190.000 đến 260.000 USD. Tính cả cổ phiếu thưởng, tổng thu nhập có thể cao hơn nhiều.
“Chúng tôi chắc chắn có những người trẻ, khá ít kinh nghiệm nhưng tạo ra tác động lớn và họ được trả rất cao”, Ghodsi nói. “Dưới 25 tuổi, bạn vẫn có thể kiếm 1 triệu USD”.
Ngay cả trong thị trường nhân lực AI cũng tồn tại sự phân hóa, theo Jure Leskovec, giáo sư khoa học máy tính tại Đại học Stanford và đồng sáng lập startup Kumo.AI. Ông nhận thấy, các nghiên cứu sinh tiến sĩ mới ngoài 20 tuổi có thể tạo ra công trình nghiên cứu hiệu quả, bỏ dở chương trình học và được các công ty lớn săn đón với mức đãi ngộ khủng dù chưa có kinh nghiệm trong ngành. “Số lượng số 0 trong mức lương của họ rất lớn”, ông nói.
Ngoài ra còn có nhóm người giỏi tận dụng AI. “Họ học nhanh, tư duy nhanh và biết khai thác công nghệ để làm việc hiệu quả hơn. Dù không có bằng cấp cao, khoảng cách giữa họ và lập trình viên truyền thống đang ngày càng mở rộng. Gần như đây là thế hệ kế tiếp của kỹ sư phần mềm”, ông Leskovec cho hay.
Nhiều công việc cho kỹ sư AI yêu cầu kinh nghiệm từ 0 - 1 năm có mức lương hơn 200.000 USD mỗi năm tại các công ty như Roblox, theo Levels.fyi. Nền tảng dữ liệu về lương này đã ghi nhận 42 lời mời làm việc từ các công ty AI với mức thu nhập trên 1 triệu USD. Trong đó, 9 ứng viên có ít hơn 10 năm kinh nghiệm làm việc, dù một số có bằng tiến sĩ.
Tại Scale AI - công ty gần đây đã thực hiện thỏa thuận sáp nhập ngược với Meta Platforms, khoảng 15% nhân viên dưới 25 tuổi. Nhân viên mới ra trường tại Scale AI có thể kỳ vọng mức lương cơ bản khoảng 200.000 USD mỗi năm. “Chúng tôi rất háo hức tuyển những chuyên gia gắn liền với AI và nhiều ứng viên còn rất trẻ”, Ashli Shiftan, Giám đốc nhân sự Scale AI cho biết. Công ty thậm chí từng cảnh báo kiện những doanh nghiệp khác vì cố gắng “câu kéo” nhân tài trẻ của họ.
Lily Ma, sau khi tốt nghiệp tháng 12 với chuyên ngành khoa học máy tính tập trung vào AI tại Đại học Carnegie Mellon, đã nộp đơn cho 30 - 40 công việc. Cô tham gia khoảng một chục buổi phỏng vấn. “Tôi nhận thấy kinh nghiệm nghiên cứu thực sự rất có ích”, Lily Ma nói và cuối cùng chọn làm việc tại Scale AI nhưng đã từ chối một số lời mời hấp dẫn, trong đó có một startup đề nghị 1% cổ phần.
Cyril Gorlla đã đồng sáng lập CTGT, một startup phát triển phần mềm quản lý rủi ro và an toàn doanh nghiệp nhằm giải quyết các vấn đề như “ảo giác AI”. Công ty có sự đầu tư từ Google. Anh cho biết độ tuổi trung bình tại công ty là 21. Một số nhân viên hiện nắm cổ phần trị giá khoảng 500.000 USD.
Gorlla, 23 tuổi, tiết lộ rằng nhận được nhiều đề nghị ứng tuyển từ những người ngày càng trẻ, bao gồm cả một bạn trẻ 16 tuổi đã có bài báo đăng tại một hội nghị AI. “Tôi chắc chắn vài năm trước chưa từng thấy điều này”, anh nói.
NINH TRẦN (theo WSJ)
