Sau hơn 1 tháng triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, cảm nhận chung của người dân đã mang lại nhiều thay đổi tích cực, đặc biệt là rút ngắn quy trình, giảm khâu trung gian và tạo thuận lợi cho người dân. Nhiều thủ tục như cấp giấy khai sinh, cấp sổ đỏ lần đầu… nay được giải quyết trực tiếp tại xã, phường, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đi lại. Cán bộ cơ sở chủ động kiểm tra hồ sơ, xác minh thực địa và trả kết quả ngay tại địa phương. Tuy nhiên, mô hình chính quyền địa phương 2 cấp cũng đang đặt ra không ít thách thức. Chính quyền cơ sở phải xử lý khối lượng lớn công việc trong khi nguồn nhân lực và điều kiện làm việc hạn chế. Địa bàn rộng, dân trí không đồng đều khiến việc tiếp cận dịch vụ công trực tuyến gặp khó, nhất là với người lớn tuổi hoặc chưa quen sử dụng công nghệ.
Chia sẻ với phóng viên về những khó khăn mà xã Đại Thanh (Hà Nội) đang gặp phải, ông Nguyễn Văn Hưng, Chủ tịch xã Đại Thanh cho hay, bộ phận “một cửa” của xã chỉ có 4 nhân viên, mà khối lượng công việc thì rất nhiều. “Để giảm bớt áp lực, xã tăng cường thêm 5 người hỗ trợ, 3 công chức, 2 hợp đồng và cải tạo, nâng cấp cơ sở vật chất. Về lâu dài, thành phố đang chỉ đạo triển khai công nghệ số, phấn đấu 60% hồ sơ làm trực tuyến và 20% hồ sơ trực tiếp. Nếu làm được, bà con sẽ đỡ phải xếp hàng chờ đợi dưới cái nóng oi bức. Nhưng việc này cần lộ trình, không thể xong ngay”, ông Hưng nói.
Tại điểm phục vụ hành chính công phường Bạch Mai (Hà Nội) - nơi sáp nhập từ 7 phường, mỗi ngày tiếp nhận từ 200 - 250 lượt người dân đến giải quyết TTHC, trong khi lực lượng cán bộ, công chức chỉ có 7 người. Tình trạng quá tải diễn ra thường xuyên. Bà Nguyễn Thị Ngọc Anh, Phó Chủ tịch UBND phường Bạch Mai cho hay, phường gặp khó khăn về kinh phí, cơ sở vật chất, thiết bị máy móc chưa được đầu tư mới mà chủ yếu tận dụng trang thiết bị sẵn có của phường, chỉ những hạng mục thật sự cần thiết mới được đầu tư bổ sung.
Về phần mềm, trong quá trình triển khai, phường thực hiện báo cáo hàng ngày về số lượng hồ sơ tiếp nhận tại bộ phận một cửa, đồng thời phản ánh kịp thời những khó khăn, vướng mắc trong vận hành. Các vấn đề như lỗi đăng nhập, tác nghiệp trên hệ thống hay những vướng mắc trong từng lĩnh vực như đất đai, văn hóa - xã hội, tư pháp… đều được tổng hợp, kiến nghị bằng văn bản. Các đơn vị tư vấn và thành phố đã phối hợp điều chỉnh theo thực tế vận hành. Tuy đã có cải thiện, nhưng phần mềm vẫn còn một số thủ tục chưa chuẩn, cần tiếp tục hoàn thiện.
Hiện TP Hà Nội có 30 điểm hành chính công trực thuộc Trung tâm Phục vụ hành chính công của thành phố và 126 điểm tại các xã, phường. Theo kế hoạch, mô hình này sẽ được duy trì đến hết năm 2025, sau đó căn cứ vào tình hình thực tế, thành phố sẽ có những điều chỉnh phù hợp.
Mô hình chính quyền 2 cấp mở ra nhiều cơ hội cải cách thủ tục hành chính, tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn cần sớm được tháo gỡ.
Tương tự, tại TPHCM, một số đơn vị hành chính nhà nước cắt giảm nhân sự khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp, trong khi nhiệm vụ được giao nhiều khiến công chức tiếp nhận nhiệm vụ mới bị quá tải công việc. Sau hơn 1 tháng chính quyền địa phương 2 cấp tại UBND các phường, xã, đặc khu thuộc Thành phố chính thức đi vào hoạt động, số lượng cán bộ, công chức tiếp tục công tác tại phường, xã, đặc khu của thành phố hiện có 3.878 người thuộc khối đảng, đoàn thể; 12.119 người thuộc khối chính quyền và 6.532 người hoạt động không chuyên trách.
Tại phiên họp UBND TPHCM diễn ra ngày 9/8 về tình hình kinh tế - xã hội tháng 7 và nhiệm vụ, giải pháp trọng tâm tháng 8, bà Phạm Thị Thanh Hiền, Giám đốc Sở Nội vụ TPHCM cho biết, trong quá trình triển khai mô hình chính quyền địa phương 2 cấp còn những khó khăn, vướng mắc cần được giải quyết, như nhân lực đang quá tải. Trung bình mỗi công chức phải phụ trách từ 4 - 9 nhiệm vụ cụ thể, trong mỗi nhiệm vụ có nhiều nội dung công việc rất chi tiết với khối lượng lớn. Do vậy, nhiều cán bộ thường xuyên rơi vào tình trạng quá tải, từ đó dẫn đến hạn chế trong công tác quản lý, điều hành và tham mưu, khó có thể đảm bảo chất lượng và tiến độ công việc.
Thực tế hiện nay, nhiều địa phương ở thành phố này còn gặp khó khăn về cơ sở vật chất và hạ tầng công nghệ thông tin còn hạn chế; đường truyền mạng, thiết bị chưa đồng bộ; phần mềm chuyên ngành còn lỗi, chưa liên thông… Theo các chuyên gia, trong bối cảnh người dân ngày càng kỳ vọng vào một nền hành chính hiện đại, thuận tiện và minh bạch, việc hoàn thiện mô hình chính quyền 2 cấp là bước đi tất yếu. Để mô hình này phát huy hiệu quả, bên cạnh nỗ lực của chính quyền cơ sở, rất cần sự đồng hành, hướng dẫn và đầu tư kịp thời từ cấp thành phố và các cơ quan chuyên môn. Có như vậy, chính quyền cơ sở mới thực sự trở thành “cánh tay nối dài” hiệu quả trong phục vụ người dân và doanh nghiệp.
Nguyễn Thanh
