Sau nhiều tuần căng thẳng, ngày 22/5, Tổng thống Donald Trump đã ra lệnh cấm Đại học Harvard (được thành lập năm 1636) tuyển sinh viên quốc tế. Lệnh này có hiệu lực ngay tức thì.
“Bộ trưởng An ninh Nội địa Kristi Noem đã ra lệnh cho Bộ An ninh Nội địa Mỹ (DHS) chấm dứt phê chuẩn Chương trình trao đổi sinh viên và khách tham quan (SEVP) của Đại học Harvard. Điều này có nghĩa là Harvard không còn có thể tuyển sinh viên nước ngoài và sinh viên nước ngoài hiện tại phải chuyển trường hoặc mất tư cách pháp lý”, thông báo của DHS viết, đồng thời đề cập đến cơ chế SEVP vốn cho phép các đại học tại Mỹ tuyển du học sinh nước ngoài có thị thực du học.
Chính quyền Mỹ đưa ra một loạt lý do cho lệnh cấm trên, trong đó có việc “tạo ra môi trường đại học không an toàn”, “cản trở môi trường học tập”, “bài Do Thái”, từ chối cung cấp thông tin của sinh viên cho DHS, “thực hiện các hoạt động DEI (đa dạng, công bằng, hòa nhập) mang tính phân biệt chủng tộc” và “nhận nhiều tiền từ các chính phủ và nhà tài trợ nước ngoài”.
Các du học sinh tại Harvard đã mô tả bầu không khí “lo ngại bao trùm toàn khuôn viên” sau khi chính quyền Trump đưa ra quyết định trên. Trên những bãi cỏ xanh mướt được dựng lều và ghế chuẩn bị cho lễ tốt nghiệp cuối năm, các sinh viên quốc tế cho biết họ rơi vào tình trạng “hoảng loạn hàng loạt”.
Lệnh cấm đã khiến nhiều chuyến bay về nước mùa hè bị hủy, sinh viên nước ngoài phải gấp rút tìm nơi để ở lại Mỹ trong kỳ nghỉ, thậm chí có những người vội vã tìm cách chuyển trường. Sinh viên quốc tế chiếm khoảng 27%, tương đương khoảng 6.700 người trong tổng số sinh viên hiện thời của Harvard.
Lukin, nghiên cứu sinh năm thứ 3 ngành tâm lý học đến từ Israel cho biết, cô biết được tin sốc khi đang có mặt tại phòng thí nghiệm. “Đó thực sự là một khoảnh khắc giống như: “Ôi trời, cái gì vậy?”. Rõ ràng rất nhiều người cực kỳ lo lắng, cực kỳ bối rối và có cảm giác như bị rơi vào một tình huống bất ngờ không ai lường trước”.
Do lo ngại hậu quả từ các cuộc rà soát trên toàn quốc nhắm vào giới học thuật và người biểu tình sinh viên, nhiều sinh viên và nhân viên chỉ đồng ý nêu ý kiến với điều kiện giấu tên.
Một sinh viên năm thứ nhất người Ukraine 24 tuổi, đang học tại Harvard và dự kiến về thăm nhà - nơi đang trong chiến tranh vào kỳ nghỉ cho biết, cô đã hoãn chuyến bay trở về thăm cha mẹ ở miền tây Ukraine vào tuần tới vì không chắc mình có thể quay lại Mỹ hay không.
“Tôi may mắn vì có chỗ ở suốt mùa hè, nên nếu cần ở lại tôi vẫn có thể. Nhưng không phải bạn bè ai cũng như vậy. Một số người đang nói về việc chuyển sang trường khác, nhưng thời gian để chuyển trường giờ gần như đã đóng lại”, cô nói.
Một nữ học giả thỉnh giảng người Trung Quốc đến từ Đại học Bắc Kinh, đang thực hiện chuyến nghiên cứu kéo dài 18 tháng tại Harvard trong khuôn khổ chương trình tiến sĩ, gọi cuộc chiến pháp lý là “cực kỳ, cực kỳ đáng sợ” và mô tả có “sự hoảng loạn hàng loạt” trong số bạn bè quốc tế.
“Chúng tôi thức trắng đêm để bàn về các lựa chọn, phương án B. Tôi định đến Anh vào mùa hè này vì giáo sư của tôi có vị trí ở Manchester. Nhưng giờ tôi hơi lo sẽ không thể quay lại Mỹ. Tôi sẽ trở về Bắc Kinh để hoàn thành tiến sĩ, nhưng nhiều sinh viên ở đây có kế hoạch dài hạn ở lại Mỹ”, cô nói.
Một sinh viên cao học người Haiti cho biết, buổi họp trực tuyến do trường tổ chức để lắng nghe nỗi lo của sinh viên đã có danh sách chờ 100 người chỉ trong vài phút và một nhóm chat toàn trường đã “bùng nổ với hàng trăm tin nhắn chỉ trong một giờ”.
Tuy nhiên, cô cho biết, tuyên bố mạnh mẽ của hiệu trưởng Harvard, ông Alan Garber và phán quyết thẩm phán liên bang chặn lệnh cấm của chính quyền Trump khiến cô cảm thấy “có hy vọng”. “Họ đã đứng về phía chúng tôi. Tôi phải tin rằng họ muốn điều tốt nhất cho tất cả chúng tôi”, cô nói.
Một nhân viên hành chính sống cùng các sinh viên quốc tế trong khuôn viên trường và có vai trò hỗ trợ họ cho hay, có một “hiểu lầm rằng tất cả sinh viên quốc tế đều giàu có” và có thể chịu được việc học bị hủy hoặc gián đoạn.
“Tôi nghĩ rằng khoảng 50% sinh viên quốc tế cần hỗ trợ tài chính đáng kể và Harvard có một hệ thống hỗ trợ rất mạnh mẽ. Các em đã bị ảnh hưởng quá nhiều bởi Covid-19. Một số sinh viên có thể chuyển trường, nhưng cũng có người không đủ khả năng tài chính. Và họ có thể mất cơ hội chỉ có một lần trong đời. Vèo một cái, mất hết”.
Đại học Harvard đã đệ đơn kiện Nhà Trắng sau phán quyết của chính quyền ông Trump. Thẩm phán liên bang Mỹ Allison Burroughs ngày 23/5 ra phán quyết tạm thời đóng băng quyết định của chính quyền ông Trump cho đến khi các bên ra điều trần vào ngày 29/5.
NINH TRẦN (theo Guardian, ABC News)
