Sau khi không đỗ trong kỳ thi tuyển sinh đại học quốc gia Trung Quốc (thường được gọi là Gaokao) hồi tháng 6, Lu Jie theo học chương trình khoa học máy tính và công nghệ của một trường đại học bách khoa ít tên tuổi tại tỉnh Hồ Nam, miền trung Trung Quốc. "Các trường tốt có quá nhiều thí sinh đăng ký chuyên ngành này, nên tôi phải chọn một trường có thứ hạng thấp hơn để theo học", Lu chia sẻ.
Kết quả kỳ thi trên đã được công bố trong 2 tuần qua - đánh dấu bước ngoặt thay đổi cuộc đời đối với những sinh viên như Lu. Thực tế cho thấy, nhiều sinh viên đang lựa chọn các chuyên ngành có triển vọng việc làm cao hơn là theo học các trường đại học danh tiếng. Việc tập trung vào khả năng tìm kiếm việc làm ngay sau khi tốt nghiệp và tính ổn định công việc phần nào ảnh hưởng tới khát vọng lâu dài và sở thích cá nhân của người trẻ Trung Quốc. Nguyên nhân dẫn đến xu hướng này là tình trạng dư thừa sinh viên tốt nghiệp đại học, khiến thị trường việc làm ngày càng cạnh tranh khốc liệt, trong bối cảnh kinh tế đất nước đối mặt nhiều thách thức.
Khoa học máy tính từ lâu đã là chuyên ngành rất phổ biến, Lu cho biết. Nhưng chính sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) được kỳ vọng sẽ giúp tạo ra nhiều cơ hội việc làm mới đã thúc đẩy giới trẻ tìm đến ngành học này ngày càng nhiều trong vài năm qua. "Mặc dù chất lượng giảng dạy của trường tôi có thể không phải là hàng đầu, nhưng chuyên ngành này vẫn có tính cạnh tranh cao vì rất nhiều người đã nộp đơn", nam sinh này nói.
Các trường đại học nghiên cứu mới, như Đại học Greater Bay và Đại học Khoa học và Công nghệ Fuyao tận dụng sự thay đổi này bằng cách thúc đẩy "sự ổn định việc làm" trong các chiến dịch tuyển sinh đầu tiên. Cả hai trường đều đặt ra yêu cầu tuyển sinh ngang bằng với các trường đại học ưu tú của Trung Quốc và đã thu hút được sự chú ý đáng kể từ thí sinh. Mặt khác, các trường đại học danh tiếng đang mất dần sức hấp dẫn, đặc biệt là các chuyên ngành được coi là khó xin việc.
Hồi tuần trước, Văn phòng tuyển sinh của tỉnh Hồ Bắc công bố yêu cầu tuyển sinh cho đợt tuyển bổ sung một số chương trình nhất định tại Đại học Bắc Kinh - một trong những cơ sở giáo dục hàng đầu của Trung Quốc. Điều này có nghĩa là một số chương trình đã không thu hút đủ số lượng sinh viên theo học. Do đó, văn phòng tuyển sinh này cho phép những sinh viên ban đầu không được nhận vào học được nộp đơn lại.
Cindy Cheng - bà mẹ hơn 40 tuổi đến từ Vũ Hán, thủ phủ của tỉnh Hồ Bắc cho biết, đã định hướng cho con trai mình - người đã thi đỗ đại học năm nay nộp đơn vào ngành kỹ thuật điện. "Chúng tôi ưu tiên việc có thể dễ dàng xin việc. Các ngành kỹ thuật mới đang có nhu cầu cao, vì vậy chúng tôi phải nhắm đến các trường hạng thấp hơn một chút", bà nói.
Trong các nhóm WeChat dành cho phụ huynh của học sinh cuối cấp trung học, việc dễ xin được việc làm sau khi ra trường là vấn đề chiếm ưu thế trong các cuộc trò chuyện. Ngoài ra, phụ huynh còn lo ngại liệu các trường đại học có cung cấp lộ trình rõ ràng cho chương trình sau đại học hay không, vì nhiều phụ huynh tin rằng, việc tốt nghiệp đại học và có bằng cử nhân không còn có thể đảm bảo việc làm tốt. “Khoa học máy tính và AI là những ngành học hot hiện nay. Ngay cả kỹ thuật cơ khí, vốn không mấy phổ biến trong những năm gần đây, cũng đã lấy lại được sự chú ý nhờ sự bùng nổ của robot”, bà Cheng nói.
Với số lượng tuyển sinh đại học tại Trung Quốc ngày càng tăng, năm nay đã tăng kỷ lục (12,22 triệu sinh viên tốt nghiệp bước vào thị trường việc làm). Tuy nhiên, cũng có ý kiến lo ngại về việc người trẻ lựa chọn nghề nghiệp mà bỏ qua các đam mê và sở thích cá nhân.
“Khoảng 70 - 80% sinh viên nghe theo ý kiến của phụ huynh khi điền đơn nguyện vọng. Các phụ huynh thường bỏ qua sở thích của con cái họ. Liệu họ có thực sự hiểu được xu hướng của ngành hay không vẫn còn là một dấu hỏi”, ông Xiong Bingqi, Giám đốc Viện Nghiên cứu Giáo dục Thế kỷ 21 có trụ sở tại Bắc Kinh cho biết. Theo ông, để có sự nghiệp thành công sau khi tốt nghiệp là cần nhiều yếu tố, trong đó đến từ sự cam kết, đam mê lâu dài và sự quan tâm thúc đẩy một tương lai bền vững.
"Nếu bạn xuất sắc trong lĩnh vực của mình, bạn sẽ tìm được những cơ hội việc làm tốt, bất kể lĩnh vực nào. Nếu không bạn sẽ vẫn chật vật", ông Xiong nói.
THANH THÀNH (theo SCMP)
