Không ngại bẩn, không sợ cực, hàng ngàn du khách quốc tế, đặc biệt là khách phương Tây đang đổ về các vùng nông thôn, miền núi Việt Nam để “cấy lúa, bắt cá, cưỡi trâu”… trải nghiệm cuộc sống lao động mộc mạc của người nông dân. Một cách làm du lịch mới đang nở rộ - du lịch nông nghiệp, vừa độc đáo, vừa đậm chất bản địa.
Khách Tây “mê mẩn” du lịch kiểu lao động ở Việt Nam
“Lội ruộng cấy lúa” - nghe như một hoạt động quá đỗi bình thường, thậm chí vất vả với người Việt, nhưng lại là “đặc sản trải nghiệm” mà hàng ngàn du khách nước ngoài đang phấn khởi tham gia mỗi khi đặt chân đến Việt Nam. Tại những địa phương như Ninh Bình, Tuyên Quang, Lào Cai du khách phương Tây vui vẻ xắn quần, đội nón lá, chân lấm tay bùn, cùng nông dân địa phương gieo mạ, gặt lúa.
Không chỉ cấy lúa, nhiều tour trải nghiệm còn thiết kế các hoạt động như cưỡi trâu ra đồng, bắt cá bằng nơm, lái máy cày, đan lát tre, nướng bánh đa, cho vịt ăn, cuốc đất… Du khách được hòa mình trọn vẹn vào nhịp sống thôn quê Việt Nam, thứ vốn đã phai nhạt trong đời sống đô thị hóa toàn cầu.
Hình ảnh “anh Tây cao kều” cười tươi giữa ruộng bùn, hay “chị Tây tóc vàng” ngồi bắt cá bên bờ mương, xuất hiện ngày càng nhiều trên mạng xã hội và nhanh chóng trở thành hiện tượng với hàng triệu lượt yêu thích. Những video du khách hào hứng thốt lên “Amazing!” (tuyệt vời) khi cho vịt ăn hay được học cách nấu cơm bằng rơm rạ khiến người xem không khỏi bật cười, nhưng lòng tự hào về một Việt Nam gần gũi mà giàu bản sắc.
Anh Benjamin Cottille - du khách đến từ Pháp, sau khi lội ruộng cấy lúa tại Tam Cốc, Ninh Bình đã không giấu được sự xúc động: “Tôi chưa từng nghĩ để có một bát cơm người nông dân lại phải vất vả đến thế. Thật sự cảm phục”. Còn chị Charlotte Roux đến từ Pháp chia sẻ: “Tôi học được nhiều điều về sự kiên nhẫn, về sức lao động và cả lòng hiếu khách của người Việt”.
Đó chính là giá trị cốt lõi mà du lịch trải nghiệm hướng đến: Không chỉ ngắm, không chỉ chụp ảnh, mà là “chạm” - chạm vào đời sống thật, vào văn hóa sống động của con người bản địa.
Chị Mai Anh, hướng dẫn viên du lịch ở Ninh Bình cho biết, phần lớn du khách phương Tây đều thích kiểu trải nghiệm “hòa nhập, không cách biệt”, được cùng ăn, cùng làm, cùng ngủ với người dân địa phương. Họ không e ngại điều kiện thiếu tiện nghi, thậm chí càng chân chất, càng tò mò khám phá.
Du lịch lao động - Cơ hội bền vững cho các vùng nông thôn
Không chỉ dừng ở vài mô hình riêng lẻ, xu hướng “du lịch lao động” đang mở ra một hướng phát triển bền vững cho các làng quê Việt Nam, nơi lâu nay vẫn quen với sản xuất nông nghiệp thuần túy. Khi nông dân trở thành hướng dẫn viên, nhà của họ trở thành homestay và ruộng vườn trở thành điểm đến trải nghiệm, giá trị của vùng quê được tái định nghĩa theo một cách hoàn toàn mới.
Ông Bùi Văn Mạnh, Giám đốc Sở Du lịch Ninh Bình cho biết: “Chúng tôi đang mở rộng mô hình du lịch cộng đồng từ Tam Cốc sang Yên Khánh, Yên Mô, tập trung khai thác chiều sâu văn hóa như hát chèo, đan lát, làm bánh đa… để tạo ra chuỗi trải nghiệm đặc sắc cho du khách”.
Đây không chỉ là cách giúp người dân tăng thu nhập mà còn là con đường hiệu quả để bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống từ nghề nông, ẩm thực đến phong tục sinh hoạt.
Theo ông Phạm Hà, CEO Công ty Du lịch Luxury Travel, Việt Nam có tiềm năng khổng lồ để phát triển du lịch nông nghiệp. “Du khách từ châu Âu, châu Mỹ rất thích các tour như: Một ngày làm nông dân, cưỡi xe trâu, trồng cà phê, nấu ăn bằng rơm, bắt cá bằng tay, hái chè… Những hoạt động này mang tính giáo dục cao và rất hấp dẫn với gia đình có trẻ em hoặc nhóm bạn trẻ yêu thích trải nghiệm thực tế”, CEO Công ty Du lịch Luxury Travel cho hay.
Ở phía Bắc, các điểm đến như Mù Cang Chải, Pù Luông, Mai Châu, Giao Thủy… đã sẵn có nền tảng cảnh quan đẹp, văn hóa đậm đà, nếu được quy hoạch bài bản và xây dựng sản phẩm hợp lý, có thể trở thành “nam châm hút khách”.
Còn ở miền Trung, miền Nam hay Tây Nguyên có thể xây dựng các khu nghỉ dưỡng nông nghiệp thân thiện môi trường, nơi du khách không chỉ lưu trú mà còn tham gia sản xuất, nghe kể chuyện về cuộc sống nông dân, học cách dùng đũa, làm bánh chưng, dệt vải, bắt gà, ủ rượu…
Trong bối cảnh cạnh tranh du lịch ngày càng khốc liệt, Việt Nam không thể chỉ chạy theo những mô hình xa hoa, hiện đại vốn đã bão hòa. Lợi thế bền vững của du lịch Việt nằm ở chính những điều bình dị nhất: Nếp sống làng quê, bàn tay người nông dân, tiếng rao chợ sớm, khói bếp chiều muộn và cả... một đàn vịt chạy nháo nhác bên bờ ruộng.
Ông Bùi Thanh Tú, Giám đốc Marketing Công ty Du lịch BestPrice Travel chia sẻ: “Chúng tôi từng có đoàn khách chỉ vì một lần bắt cá ở ruộng mà quyết định quay lại Việt Nam trong năm tới. Họ nói, điều đáng nhớ nhất không phải là khách sạn 5 sao mà là cảm giác được ăn bữa cơm với nông dân, uống rượu ngô, ngồi giữa đồng nghe tiếng côn trùng”.
Để phát triển loại hình du lịch này, theo các chuyên gia, cần một chiến lược đồng bộ từ chính sách, hạ tầng, đào tạo kỹ năng cho người dân, đến xúc tiến quảng bá theo hướng “du lịch bản sắc - trải nghiệm thật”. Mỗi địa phương có thể chọn một sản phẩm nông nghiệp đặc trưng như gạo Điện Biên, tiêu Phú Quốc, trà Mộc Châu, cà phê Buôn Ma Thuột… để xây dựng sản phẩm du lịch gắn với địa phương mình.
Các mô hình homestay gắn với nông nghiệp, làng nghề truyền thống tại các địa phương như Sa Pa, Mai Châu, Mù Cang Chải, Đắk Lắk… đang ngày càng thu hút du khách nhờ tính chân thực, gắn với đời sống văn hóa bản địa. Đây không chỉ là cách khai thác tài nguyên hiệu quả mà còn góp phần lan tỏa giá trị văn hóa, nâng cao thu nhập cho người dân, hướng đến mục tiêu phát triển bao trùm và hài hòa giữa kinh tế - xã hội - môi trường.
Châu Anh
