“Trong 5 tháng cuối năm, xuất khẩu nông, lâm, thuỷ sản sẽ tập trung giữ thị trường truyền thống, mở rộng thị trường mới, ưu tiên tăng giá trị gia tăng qua chế biến sâu, tìm đầu ra cho hàng hóa tại Hoa Kỳ. Xuất khẩu nông, lâm, thủy sản kỳ vọng sẽ đạt trên 65 tỷ USD, phấn đấu 70 tỷ USD”, quyền Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) Trần Đức Thắng nhấn mạnh tại hội nghị “Thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản năm 2025” do Bộ NN&MT tổ chức.
Giữ vững thị trường truyền thống
Quyền Bộ trưởng Bộ NN&MT cho rằng, vấn đề đặt ra hiện nay là giá trị tăng thêm để xuất khẩu nông, lâm, thủy hải sản đến từ đâu? Doanh nghiệp và hiệp hội ngành hàng là lực lượng trực tiếp sản xuất, cần chủ động đề xuất hỗ trợ từ Bộ NN&MT, Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương hoặc các địa phương khi cần thiết.
Về thị trường, ông Trần Đức Thắng cho rằng, cần chú trọng cả thị trường truyền thống và thị trường tiềm năng như: Châu Âu, UAE và khu vực lân cận, châu Phi, Nam Mỹ… Cùng với đó, thị trường nội địa với hơn 100 triệu dân cũng cần được khai thác hiệu quả, thay thế nhập khẩu đối với sản phẩm có thể sản xuất trong nước.
Ông Trần Văn Công, Tham tán nông nghiệp Việt Nam tại thị trường châu Âu (EU) cho biết, tiềm năng thúc đẩy xuất khẩu nông, lâm, thủy sản vào thị trường EU còn rất lớn. Tuy nhiên, tỷ trọng hàng chế biến, giá trị gia tăng của Việt Nam xuất khẩu sang EU còn thấp, chưa tạo được kênh phân phối bền vững, chưa có thương hiệu, khả năng hiện diện chưa phổ biến.
Thị trường EU đã và đang dịch chuyển sang tiêu dùng xanh, sạch, đòi hỏi đáp ứng tiêu chuẩn phát triển bền vững về lao động, môi trường, giảm phát thải, giá trị tích hợp - di sản của sản phẩm nông nghiệp. Vì thế, để khai thác thị trường tiềm năng EU, Việt Nam cần phát triển các vùng nguyên liệu đạt chuẩn. Đồng thời, triển khai thực hiện xây dựng chiến lược truyền thông dài hạn, chủ động để hạn chế truyền thông tiêu cực về thủy sản Việt Nam tại EU. Cùng với đó, rà soát và hoàn thiện hệ thống các tiêu chuẩn, quy chuẩn về chất lượng, an toàn thực phẩm, bền vững… phù hợp và tham chiếu các tiêu chuẩn EU.
Đồng tình với quan điểm này, bà Nguyễn Minh Hằng, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao cho rằng, thời gian tới xuất khẩu nông, lâm, thủy sản cần duy trì đà tăng trưởng ở các thị trường lớn và đa dạng hóa thị trường. Đồng thời khai thác tốt hơn dư địa tại thị trường EU.
Phát huy lợi thế tại một số thị trường mới
Theo ông Trương Xuân Trung, Bí thư thứ nhất, phụ trách Thương vụ Việt Nam tại Các tiểu vương quốc Ả rập thống nhất (UAE) Qatar cho biết, 7 tháng năm 2025, xuất khẩu một số mặt hàng nông, lâm, thủy sản chủ lực của Việt Nam sang thị trường UAE ghi nhận những bước tăng trưởng đáng kể, nhất là hạt điều (tăng 34,64%), rau quả (tăng 55%), thủy sản (tăng 21%), gỗ và sản phẩm gỗ (tăng 26,5%). Tổng kim ngạch xuất nhập khẩu nông, lâm, thủy sản của UAE đạt khoảng 200 tỷ USD mỗi năm, trong đó Việt Nam chiếm chưa tới 10%. Đáng chú ý, đây là thị trường mang tính chất trung chuyển: Phần lớn hàng hóa nhập vào sẽ được tái xuất sang các thị trường khác, thay vì tiêu thụ nội địa.
Về thuế quan, UAE được đánh giá là thị trường mở, với mức thuế nhập khẩu chỉ từ 0 - 5% cho hầu hết sản phẩm. Ngoài ra, UAE và các nước thành viên Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh (GCC) áp dụng chung một hệ thống hải quan. Nhờ đó, hàng hóa Việt Nam sau khi vào UAE có thể tiếp tục lưu thông sang các nước GCC mà không bị đánh thuế lần hai, đây là một lợi thế quan trọng trong mở rộng thị trường. Tuy vậy, rủi ro cũng hiện hữu. Nếu một sản phẩm của Việt Nam vi phạm tiêu chuẩn tại UAE, toàn bộ 6 nước GCC sẽ đồng loạt áp dụng biện pháp kiểm tra nghiêm ngặt, do đó sẽ gây ảnh hưởng lớn tới tiến độ xuất khẩu.
Ông Đỗ Hà Nam, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Việt Nam cho biết, gạo Việt Nam hiện đã xây dựng được thương hiệu riêng, được nhiều thị trường ưa chuộng, cung không đủ cầu. Giá xuất khẩu bình quân đạt 514 USD/tấn, cho thấy bước tiến tích cực. Ông Nam đề nghị Bộ NN&MT cùng các cơ quan liên quan quan tâm, hỗ trợ để tận dụng tốt cơ hội này, đồng thời mở rộng thị trường sang Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Phi. Doanh nghiệp trong nước đang đẩy mạnh xuất khẩu sang châu Phi - thị trường tiềm năng nhưng thanh toán chậm và rủi ro cao. Về lâu dài, cần phát triển giống gạo chất lượng cao và xây dựng vùng chuyên canh. Đặc biệt, gạo ST25 được kiều bào trên thế giới đánh giá rất ngon, thể hiện “tình yêu đi qua dạ dày” và góp phần nâng cao hình ảnh quốc gia.
KHÁNH VÂN
